Τί εἶναι ἡ προσευχή;
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γράφοντας γιὰ τὴν προσευχή, μᾶς εἶπε ὅτι ἡ προσευχὴ γιὰ τὸν Χριστιανὸ εἶναι τόσο ἀναγκαία ὅσο εἶναι ἀναγκαῖο τὸ νερὸ γιὰ τὸ ψάρι. Ὁ ἅγιος Гρηγόριος ὁ Θεολόγος μᾶς λέγει ὅτι θὰ πρέπει νὰ προσευχόμαστε περισσότερο ἀπ’ ὅσο ἀναπνέουμε, ἀφοῦ, ὅπως γιὰ τὸ σῶμα εἶναι ἀνάγκη ἡ ἀναπνοή, ἔτσι καὶ γιὰ τὴν ψυχή μας, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ζήσει, εἶναι ἀναγκαία ἡ προσευχή. Τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ τὸν βλέπουμε πολλὲς φορὲς νὰ προσεύχεται ἀλλὰ καὶ νὰ μᾶς διδάσκει πῶς νὰ προσευχόμαστε. Μᾶς εἶπε ὁ Χριστός, ὅτι πρέπει νὰ ζητᾶμε ὅ,τι ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ τὸ Θεό, καὶ ὅσα ζητήσουμε στὴν προσευχή μας μὲ πίστη θὰ μᾶς δοθοῦν ἀπ’ Αὐτόν. Eπίσης, ὁ καλύτερος τρόπος... νὰ γνωρίσουμε τὸν Χριστὸ εἶναι νὰ περνᾶμε χρόνο μαζί Του, διὰ τῆς προσευχῆς. Ἂν ὁ μαγνήτης ἕλκει τὰ σίδερα, ἡ ἐξομολόγηση, ὁ ἐκκλησιασμός, ἡ νηστεία, ἡ ἐλεημοσύνη καὶ ἡ προσευχὴ ἑλκύουν τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ...! Ὁ Гέροντας Гαβριήλ, ὁ Ἁγιορείτης, λέγει συχνὰ στοὺς προσκυνητές: Гιατὶ γεννηθήκαμε καὶ ὑπάρχουμε στὸν κόσμο αὐτό; Гιά νὰ δοξάζουμε τὸν Θεὸ καὶ νὰ προσφέρουμε ἀγάπη καὶ χαρὰ στοὺς ἄλλους.
Πῶς πρέπει νὰ κάνουμε τὴν προσευχή μας;
Δὲν πρέπει νὰ κάνουμε τὴν προσευχή μας μὲ βαριεστιμάρα, ἀλλὰ θὰ πρέπει νὰ στεκόμαστε μπροστὰ στὸ Θεὸ μὲ προσοχή, σὰν νὰ εἴμαστε μπροστὰ στὸν πιὸ ἰσχυρὸ βασιλιᾶ τῆς γῆς. Θὰ πρέπει νὰ μιλᾶμε μὲ τὸν Θεό, σὰν νὰ μᾶς ἀκοῦνε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, καὶ νὰ ζοῦμε μὲ τοὺς ἀνθρώπους χωρὶς νὰ ξεχνοῦμε ὅτι μᾶς βλέπει ὁ Θεός. Νὰ μὴν ἀμελοῦμε τὴν προσευχὴ ἀλλὰ νὰ ἔχουμε καθημερινὸ καὶ σταθερὸ ὡράριο – πρόγραμμα στὴν προσευχή. Συγκεκριμένα ἀκολουθοῦμε στὴν προσευχή μας τρία βασικὰ στάδια:
Α) Πρῶτα εὐχαριστοῦμε τὸν Θεὸ γιὰ ὅλα ὅσα μᾶς πρόσφερε καὶ συνεχίζει νὰ μᾶς προσφέρει. Ἀκόμα καὶ στὴ φτώχια καὶ στὴν ἀσθένειά μας, πάλι εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό.
B) Ἔπειτα ζητοῦμε συγχώρεση γιὰ ὅσα μὲ πράξεις, λόγια, σκέψεις βλάψαμε τοὺς ἄλλους ἢ μολύναμε τὸν ἑαυτό μας μὲ ἁμαρτίες, καὶ μὲ τὴν πρώτη εὐκαιρία προσερχόμαστε στὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως.
Στὴ συνέχεια ἀναφέρουμε τὰ αἰτήματά μας πρὸς τὸν Θεό. Ἀρχίζουμε πάντα μὲ τὰ πιὸ σημαντικὰ ποὺ ἀφοροῦν τὴν ψυχή μας: νὰ μᾶς δώσει τὶς ἀρετὲς τῆς μετάνοιας, τῆς ταπείνωσης, τῆς διάκρισης, τῆς πίστης, τῆς ἐλπίδας, τῆς ἀγάπης καὶ ἄλλες ἀρετές. Ἀκολούθως ζητᾶμε τὰ ἄλλα γιὰ μᾶς ἢ τοὺς συνανθρώπους μας, ἀφήνοντας ὅμως τὸν Θεὸ νὰ ἐπιλέξει, ἂν θὰ μᾶς τὰ δώσει ἢ ὄχι καὶ πότε.
Πολὺ ὡραῖο παράδειγμα προσευχῆς ἀποτελεῖ ὁ ἐκ δεξιῶν ληστὴς πάνω στὸν Σταυρό: Μὲ τρεῖς φράσεις κέρδισε τὸν Παράδεισο: α) ἀναγνωρίζοντας τὴν ἀμαρτωλότητά του· «ἡμεῖς μὲν δικαίως· ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν», β) ἀναγνωρίζοντας τὸν Χριστὸ ὡς Θεὸ· «οὗτος δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε» (ὁ μόνος ἀναμάρτητος εἶναι ὁ Θεὸς) καὶ γ) ζητῶντας μὲ πόθο τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, παρ' ὅλο ποὺ ἦταν ἁμαρτωλὸς· «μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλεῖᾳ σου». Τότε ὁ Χριστὸς τοῦ ἔκανε τὸ δῶρο νὰ εἰσέλθει πρῶτος στὸν παράδεισο μαζί Του: «εἶπεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἀμὴν λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ».
Α) Πρῶτα εὐχαριστοῦμε τὸν Θεὸ γιὰ ὅλα ὅσα μᾶς πρόσφερε καὶ συνεχίζει νὰ μᾶς προσφέρει. Ἀκόμα καὶ στὴ φτώχια καὶ στὴν ἀσθένειά μας, πάλι εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό.
B) Ἔπειτα ζητοῦμε συγχώρεση γιὰ ὅσα μὲ πράξεις, λόγια, σκέψεις βλάψαμε τοὺς ἄλλους ἢ μολύναμε τὸν ἑαυτό μας μὲ ἁμαρτίες, καὶ μὲ τὴν πρώτη εὐκαιρία προσερχόμαστε στὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως.
Στὴ συνέχεια ἀναφέρουμε τὰ αἰτήματά μας πρὸς τὸν Θεό. Ἀρχίζουμε πάντα μὲ τὰ πιὸ σημαντικὰ ποὺ ἀφοροῦν τὴν ψυχή μας: νὰ μᾶς δώσει τὶς ἀρετὲς τῆς μετάνοιας, τῆς ταπείνωσης, τῆς διάκρισης, τῆς πίστης, τῆς ἐλπίδας, τῆς ἀγάπης καὶ ἄλλες ἀρετές. Ἀκολούθως ζητᾶμε τὰ ἄλλα γιὰ μᾶς ἢ τοὺς συνανθρώπους μας, ἀφήνοντας ὅμως τὸν Θεὸ νὰ ἐπιλέξει, ἂν θὰ μᾶς τὰ δώσει ἢ ὄχι καὶ πότε.
Πολὺ ὡραῖο παράδειγμα προσευχῆς ἀποτελεῖ ὁ ἐκ δεξιῶν ληστὴς πάνω στὸν Σταυρό: Μὲ τρεῖς φράσεις κέρδισε τὸν Παράδεισο: α) ἀναγνωρίζοντας τὴν ἀμαρτωλότητά του· «ἡμεῖς μὲν δικαίως· ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν», β) ἀναγνωρίζοντας τὸν Χριστὸ ὡς Θεὸ· «οὗτος δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε» (ὁ μόνος ἀναμάρτητος εἶναι ὁ Θεὸς) καὶ γ) ζητῶντας μὲ πόθο τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, παρ' ὅλο ποὺ ἦταν ἁμαρτωλὸς· «μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλεῖᾳ σου». Τότε ὁ Χριστὸς τοῦ ἔκανε τὸ δῶρο νὰ εἰσέλθει πρῶτος στὸν παράδεισο μαζί Του: «εἶπεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἀμὴν λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ».
Γιατί καμιὰ φορὰ οἱ προσευχές μας δὲν εἰσακούονται;
H προσευχή μας γιὰ νὰ εἰσακούεται πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ εἶναι ἑνωμένη μὲ τὸν Θεὸ μέσῳ τῶν μυστηρίων. Νὰ ἔχουμε δηλαδὴ μυστηριακὴ ζωή, μετάνοια, ἐξομολόγηση, Θεῖα Eυχαριστία καὶ τὰ ἄλλα μυστήρια. Θὰ πρέπει νὰ ἔχουμε συγχωρέσει ὅσους μᾶς ἔφταιξαν, μᾶς ἀδίκησαν ἢ μᾶς λύπησαν, νὰ προσευχόμαστε ὄχι μὲ ἔπαρση καὶ ἐγωισμό, ἀλλὰ μὲ ταπεινό, ἔναντι τοῦ Θεοῦ, φρόνημα. Θὰ πρέπει ἐπίσης στὴν προσευχή μας νὰ ἔχουμε ὑπομονή, καὶ δὲν σημαίνει πὼς ὅ,τι ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Θεό, ὁ Θεὸς εἶναι ὑποχρεωμένος πάντοτε νὰ τὸ κάνει. Συνήθως στὶς προσευχές μας ὁ Θεὸς ἀπαντᾶ μὲ τρεῖς τρόπους: α) ναί, αὐτὸ ποὺ μοῦ ζητᾶς θὰ στὸ δώσω, β) ὄχι, δὲν θὰ σοῦ δώσω αὐτὸ ποὺ μοῦ ζητᾶς, γιατί δὲν εἶναι πρὸς τὸ πνευματικό σου ὄφελος, γ) ναί, θὰ στὸ δώσω, ἀλλὰ κάνε λίγη ὑπομονή, καὶ θὰ τὸ πάρεις στὴν κατάλληλη κατὰ τὸν Θεὸ στιγμή.
Ποῦ μποροῦμε νὰ προσευχόμαστε;
H Ἁγία Гραφὴ μᾶς λέγει ὅτι «Ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖτε τὸν Θεόν», δηλαδὴ σὲ κοινὲς συναθροίσεις. Μποροῦμε ὅμως νὰ γεμίζουμε τὴ μέρα μας μὲ προσευχὴ εἴτε στὸ σπίτι, σὲ εἰδικὸ χῶρο, ἀλλὰ καὶ σὲ κάθε τόπο ποὺ βρισκόμαστε μποροῦμε νὰ προσευχόμαστε. Ὅπως γιὰ παράδειγμα στὸ σχολεῖο, στὸν στρατό, στὴ δουλειά, στὸ αὐτοκίνητο, στὸ λεωφορεῖο, στὸ ἀεροπλάνο κ.α. Λέει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος: «Νὰ προσεύχεσθε ὅπου καὶ νὰ βρίσκεστε, διότι εἶσθε Ναὸς Θεοῦ καὶ μὴν ψάχνετε ἄλλο τόπο ἀπὸ τὸν ἑαυτό σας». Καὶ ἀναφέρει παράδειγμα: Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μὲ τὸν Ἀπόστολο Σίλα δὲν εἶχαν Ναὸ νὰ προσευχηθοῦν. Μέσα στὴ φυλακὴ προσευχήθηκαν καὶ μὲ τὴν προσευχή τους ἔγινε σεισμὸς καὶ λύθηκαν τὰ δεσμὰ καὶ ἐλευθερώθηκαν. Ὁ προφήτης Δανιὴλ δὲν εἶχε Ναὸ νὰ προσευχηθεῖ καὶ μέσα στὸ λάκκο τῶν λεόντων ἡ προσευχή του ἔφραξε τὰ στόματα τῶν λεόντων. Οἱ τρεῖς παῖδες δὲν εἶχαν Ναὸ νὰ προσευχηθοῦν μέσα στὸ καμίνι καὶ ἡ προσευχή τους μετέβαλε τὴ φλόγα σὲ δροσιά. Ὁ ληστὴς δὲν εἶχε Ναὸ νὰ προσευχηθεῖ καὶ πάνω στὸν Σταυρὸ προσευχήθηκε καὶ ἀπὸ κεῖ κέρδισε τὸν Παράδεισο. Ὁ Ἰωνᾶς δὲν εἶχε Ναὸ νὰ προσευχηθεῖ, μέσα στὴ κοιλιὰ τοῦ ἀπαίσιου κήτους προσευχήθηκε καὶ ἀνάγκασε τὸ κῆτος νὰ τὸν βγάλει σὲ μιὰ ἀκτή. Ὁ Ἰὼβ δὲν εἶχε Ναὸ νὰ προσευχηθεῖ, πάνω στὴν κοπριὰ προσευχήθηκε καὶ ὁ Θεὸς τοῦ ἔδωσε ὑγεία καὶ διπλᾶ ἀπὸ ὅ,τι ἔχασε. Λόγῳ τοῦ ὅτι δὲν μποροῦμε νὰ θυμόμαστε ὅλες τὶς προσευχὲς ἀπ’ ἔξω, μποροῦμε νὰ συμπληρώνουμε τὴν προσευχή μας μὲ ἐπανάληψη πολλὲς φορὲς τῆς σύντομης εὐχῆς· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με» καὶ «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ημᾶς». Οἱ προσευχὲς αὐτές, κατὰ τοὺς ἁγίους μας, φωτίζουν τὸν νοῦ μας καὶ διώκουν τὶς ἐπιβουλὲς τῶν δαιμόνων. Ὅταν μελετᾶς τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ συχνά, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με», λυτρώνεσαι ἀπὸ τοὺς αἰσχροὺς λογισμοὺς καὶ συνηθίζεις νὰ ἀγαπᾶς τὸν Ἰησοῦ καὶ νὰ ἐφαρμόζεις στὴ ζωή σου τὶς ἐντολές Του.
Гἐνικότερα, λένε οἱ ἅγιοι πατέρες μας, γιὰ νὰ ἔχουμε μιὰ κατὰ Θεὸν πνευματικὴ ζωὴ θὰ πρέπει νὰ ἀφιερώνουμε τουλάχιστο τρία τέταρτα (δεκαπεντάλεπτα) τῆς ὥρας κάθε μέρα στὸν Θεό: α) ἕνα τέταρτο νὰ μιλᾶμε ἐμεῖς στὸν Θεὸ μέσῳ τῆς προσευχῆς, β) ἕνα τέταρτο νὰ μιλάει ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς σὲ ἐμᾶς, καὶ αὐτὸ γίνεται, ὅταν ἐμεῖς διαβάζουμε τοὺς λόγους Του μέσα ἀπὸ τὸ ἱερὸ Eυαγγέλιο, γ) ἕνα τέταρτο νὰ μιλᾶμε ἐμεῖς στοὺς ἄλλους γιὰ τὸν Θεό. H σωστὴ στάση προσευχῆς εἶναι ὄρθια ἢ γονυπετής, καὶ ὅπου μποροῦμε νὰ ὑψώνουμε ἐλαφρὰ τὰ χέρια μας πρὸς τὸν Θεὸ (δὲς τὴν Παναγία πὼς δέεται – προσεύχεται στὴν εἰκόνα στὸ ὀπισθόφυλλο).
Κάτι τελευταῖο ἀλλὰ σημαντικὸ ποὺ πρέπει νὰ σημειώσουμε εἶναι κάτι ποὺ ἀπαγορεύουν δεκάδες ἱεροὶ κανόνες τῶν Ἁγίων Πατέρων μας: Δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε προσευχὴ μαζὶ μὲ ἀνθρώπους ποὺ δὲν ἔχουν κοινὴ πίστη μὲ μᾶς, δηλαδὴ αἱρετικούς, σχισματικοὺς ἢ ἀλλόθρησκους.
Παραδίδουμε, ὡς Μητρόπολη Πάφου, τὸ παρὸν Μικρὸ Προσευχητάριο ὡς εὐλογία σὲ ὅλους καὶ ἰδιαίτερα στὰ παιδιά, νὰ εἶναι εὔχρηστο, νὰ μποροῦμε νὰ τὸ ἔχουμε παντοῦ μαζί μας, ὥστε νὰ μάθουμε νὰ προσευχόμαστε καὶ νὰ ἐπικοινωνοῦμε μὲ τὸν Θεό.
Гἐνικότερα, λένε οἱ ἅγιοι πατέρες μας, γιὰ νὰ ἔχουμε μιὰ κατὰ Θεὸν πνευματικὴ ζωὴ θὰ πρέπει νὰ ἀφιερώνουμε τουλάχιστο τρία τέταρτα (δεκαπεντάλεπτα) τῆς ὥρας κάθε μέρα στὸν Θεό: α) ἕνα τέταρτο νὰ μιλᾶμε ἐμεῖς στὸν Θεὸ μέσῳ τῆς προσευχῆς, β) ἕνα τέταρτο νὰ μιλάει ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς σὲ ἐμᾶς, καὶ αὐτὸ γίνεται, ὅταν ἐμεῖς διαβάζουμε τοὺς λόγους Του μέσα ἀπὸ τὸ ἱερὸ Eυαγγέλιο, γ) ἕνα τέταρτο νὰ μιλᾶμε ἐμεῖς στοὺς ἄλλους γιὰ τὸν Θεό. H σωστὴ στάση προσευχῆς εἶναι ὄρθια ἢ γονυπετής, καὶ ὅπου μποροῦμε νὰ ὑψώνουμε ἐλαφρὰ τὰ χέρια μας πρὸς τὸν Θεὸ (δὲς τὴν Παναγία πὼς δέεται – προσεύχεται στὴν εἰκόνα στὸ ὀπισθόφυλλο).
Κάτι τελευταῖο ἀλλὰ σημαντικὸ ποὺ πρέπει νὰ σημειώσουμε εἶναι κάτι ποὺ ἀπαγορεύουν δεκάδες ἱεροὶ κανόνες τῶν Ἁγίων Πατέρων μας: Δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε προσευχὴ μαζὶ μὲ ἀνθρώπους ποὺ δὲν ἔχουν κοινὴ πίστη μὲ μᾶς, δηλαδὴ αἱρετικούς, σχισματικοὺς ἢ ἀλλόθρησκους.
Παραδίδουμε, ὡς Μητρόπολη Πάφου, τὸ παρὸν Μικρὸ Προσευχητάριο ὡς εὐλογία σὲ ὅλους καὶ ἰδιαίτερα στὰ παιδιά, νὰ εἶναι εὔχρηστο, νὰ μποροῦμε νὰ τὸ ἔχουμε παντοῦ μαζί μας, ὥστε νὰ μάθουμε νὰ προσευχόμαστε καὶ νὰ ἐπικοινωνοῦμε μὲ τὸν Θεό.
Eορτὴ τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
13 Ἰουνίου 2024
Μὲ πατρικὲς εὐχές,
Ὁ Πάφου Τυχικός
13 Ἰουνίου 2024
Μὲ πατρικὲς εὐχές,
Ὁ Πάφου Τυχικός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου