Ἀνδρέας Ζάκος
Γεννήθηκε στὸ χωριὸ Λινοῦ, τῆς ἐπαρχίας Λευκωσίας, στὶς 12 Νοεμβρίου 1931. Σὲ νεαρὴ ἡλικία μετοίκισε μὲ τὴν οἰκογένειά του στὴ Λεύκα. Ἀπαγχονίστηκε στὶς 9 Αὐγούστου 1956 στὶς Κεντρικὲς Φυλακὲς Λευκωσίας.
Ὁ Ἀνδρέας Ζάκος φοίτησε στὸ δημοτικὸ σχολεῖο Λεύκας καὶ στὸ Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας καὶ ἀποφοίτησε ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Σχολὴ Σολέας. Ἀπὸ παιδί του ἄρεσε νὰ μελοποιεῖ στίχους, ἐκφράζοντας ἔτσι τὸ πηγαῖο μουσικὸ αἴσθημα ποὺ τὸν διέκρινε.
Ἦταν ἁγνὸς καὶ ἐνθουσιώδης ἰδεολόγος. Φιλοσοφοῦσε τὴ ζωή, λέγοντας ὅτι, ἂν εἶναι νὰ προσφέρει ὁ ἄνθρωπος τὴ ζωή του γιὰ τὰ πιστεύω του, ἀξίζει νὰ... τὸ κάνει ἐν ὅσῳ εἶναι νέος.
Ἐργαζόταν ὡς σχεδιαστὴς στὴν Κυπριακὴ Μεταλλευτικὴ Ἑταιρεία. Ἀγωνίστηκε σκληρὰ γιὰ τὰ δίκαια τῶν ἐργαζομένων καὶ πέτυχε, μὲ τὶς προσπάθειές του, νὰ συντονίσει τὶς δραστηριότητες τῶν ἐθνικοφρόνων σωματείων τῶν γύρω χωριῶν γιὰ ἐθνικὴ δράση. Ἡ ἐθνική του προσφορὰ ξεκίνησε ἀμέσως μετὰ τὸ 1950 μὲ ἐνέργειες ποὺ ἀποσκοποῦσαν στὴν τόνωση τοῦ ἐθνικοῦ φρονήματος τοῦ λαοῦ.
Ὁ μεγαλύτερός του ἀδελφὸς Γεώργιος ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς πυρῆνες τῆς ΠΕΟΝ, μιὰ ἀπὸ τὶς προεπαναστατικὲς ἐνέργειες τῆς ὁποίας ἦταν καὶ ἡ δολιοφθορὰ στὰ ἠλεκτροφόρα καλώδια τῆς Ἀρχῆς Ἠλεκτρισμοῦ, μὲ ἀποτέλεσμα τὴ συσκότιση τῆς Λευκωσίας καὶ τὴ διάλυση τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων γιὰ τὴ στέψη τῆς βασίλισσας Ἐλισάβετ στὸ Κυβερνεῖο τὸ Μάϊο 1953.
Ὁ Γιῶργος προσπαθοῦσε νὰ κρατήσει μακριὰ ἀπὸ τὰ μυστικὰ τῆς Ὀργάνωσης τὸ φλογερὸ ἀδελφὸ τοῦ Ἀνδρέα, ὁ ὁποῖος ὅμως ἐντάχθηκε στὴν ΕΟΚΑ μὲ τὸ ξεκίνημα τοῦ ἀγῶνα καὶ ὄργωσε τὴν περιοχὴ Λεύκας-Πύργου, ἑτοίμασε κρησφύγετα καὶ στρατολόγησε ἄνδρες ὡς μέλη τῆς ΕΟΚΑ. Γιὰ νὰ μπορεῖ ἀπερίσπαστα νὰ προσφέρει τὶς ὑπηρεσίες του στὸν ἀγῶνα, ὁ Ἀνδρέας κατέφυγε σὲ ἀνταρτικὴ ὁμάδα στὴν περιοχὴ τῆς Γαληνῆς, ὅπου ἐπιδόθηκε σὲ ἀναγνωρίσεις στόχων γιὰ μελλοντικὲς ἐπιθέσεις καὶ δολιοφθορές, σύμφωνα μὲ ὁδηγίες τοῦ Ἀρχηγοῦ Διγενῆ. Στὴν ἐπίθεση τῆς 15ης Δεκεμβρίου 1955 στὴν τοποθεσία Μερσινάκι, κατὰ τὴν ὁποία ἔπεσε ὁ Χαράλαμπος Μοῦσκος, ὁ Ἀνδρέας Ζάκος συνελήφθη πληγωμένος μαζὶ μὲ τὸ Χαρίλαο Μιχαήλ, καταδικάστηκαν σὲ θάνατο καὶ ἀπαγχονίστηκαν στὶς Κεντρικὲς Φυλακὲς Λευκωσίας μαζὶ μὲ τὸν Ἰάκωβο Πατάτσο.
Ὡς τελευταία χάρη, πρὶν ἀπὸ τὸν ἀπαγχονισμό του, ζήτησε καὶ ἄκουσε μουσικὴ Μπὰχ καὶ Μπετόβεν. Γράφει σχετικὰ στὸν ἀδελφό του Γιῶργο:
«Ἡ ὥρα τοῦ θανάτου πλησιάζει, μὰ στὴν ψυχή μας φωλιάζει ἠρεμία. Τὴ στιγμὴ αὐτὴ ἀκοῦμε τὴν Ἡρωικὴ Συμφωνία του Μπετόβεν. Στὴ θέση ποὺ βρισκόμαστε τώρα οὔτε μὲ τὸ μικροσκόπιο δὲν μποροῦμε νὰ ἀνακαλύψουμε ποῦ ὑπάρχει τραγωδία στὸ θάνατο...».
Ὁ Ἀνδρέας Ζάκος φοίτησε στὸ δημοτικὸ σχολεῖο Λεύκας καὶ στὸ Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας καὶ ἀποφοίτησε ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Σχολὴ Σολέας. Ἀπὸ παιδί του ἄρεσε νὰ μελοποιεῖ στίχους, ἐκφράζοντας ἔτσι τὸ πηγαῖο μουσικὸ αἴσθημα ποὺ τὸν διέκρινε.
Ἦταν ἁγνὸς καὶ ἐνθουσιώδης ἰδεολόγος. Φιλοσοφοῦσε τὴ ζωή, λέγοντας ὅτι, ἂν εἶναι νὰ προσφέρει ὁ ἄνθρωπος τὴ ζωή του γιὰ τὰ πιστεύω του, ἀξίζει νὰ... τὸ κάνει ἐν ὅσῳ εἶναι νέος.
Ἐργαζόταν ὡς σχεδιαστὴς στὴν Κυπριακὴ Μεταλλευτικὴ Ἑταιρεία. Ἀγωνίστηκε σκληρὰ γιὰ τὰ δίκαια τῶν ἐργαζομένων καὶ πέτυχε, μὲ τὶς προσπάθειές του, νὰ συντονίσει τὶς δραστηριότητες τῶν ἐθνικοφρόνων σωματείων τῶν γύρω χωριῶν γιὰ ἐθνικὴ δράση. Ἡ ἐθνική του προσφορὰ ξεκίνησε ἀμέσως μετὰ τὸ 1950 μὲ ἐνέργειες ποὺ ἀποσκοποῦσαν στὴν τόνωση τοῦ ἐθνικοῦ φρονήματος τοῦ λαοῦ.
Ὁ μεγαλύτερός του ἀδελφὸς Γεώργιος ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς πυρῆνες τῆς ΠΕΟΝ, μιὰ ἀπὸ τὶς προεπαναστατικὲς ἐνέργειες τῆς ὁποίας ἦταν καὶ ἡ δολιοφθορὰ στὰ ἠλεκτροφόρα καλώδια τῆς Ἀρχῆς Ἠλεκτρισμοῦ, μὲ ἀποτέλεσμα τὴ συσκότιση τῆς Λευκωσίας καὶ τὴ διάλυση τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων γιὰ τὴ στέψη τῆς βασίλισσας Ἐλισάβετ στὸ Κυβερνεῖο τὸ Μάϊο 1953.
Ὁ Γιῶργος προσπαθοῦσε νὰ κρατήσει μακριὰ ἀπὸ τὰ μυστικὰ τῆς Ὀργάνωσης τὸ φλογερὸ ἀδελφὸ τοῦ Ἀνδρέα, ὁ ὁποῖος ὅμως ἐντάχθηκε στὴν ΕΟΚΑ μὲ τὸ ξεκίνημα τοῦ ἀγῶνα καὶ ὄργωσε τὴν περιοχὴ Λεύκας-Πύργου, ἑτοίμασε κρησφύγετα καὶ στρατολόγησε ἄνδρες ὡς μέλη τῆς ΕΟΚΑ. Γιὰ νὰ μπορεῖ ἀπερίσπαστα νὰ προσφέρει τὶς ὑπηρεσίες του στὸν ἀγῶνα, ὁ Ἀνδρέας κατέφυγε σὲ ἀνταρτικὴ ὁμάδα στὴν περιοχὴ τῆς Γαληνῆς, ὅπου ἐπιδόθηκε σὲ ἀναγνωρίσεις στόχων γιὰ μελλοντικὲς ἐπιθέσεις καὶ δολιοφθορές, σύμφωνα μὲ ὁδηγίες τοῦ Ἀρχηγοῦ Διγενῆ. Στὴν ἐπίθεση τῆς 15ης Δεκεμβρίου 1955 στὴν τοποθεσία Μερσινάκι, κατὰ τὴν ὁποία ἔπεσε ὁ Χαράλαμπος Μοῦσκος, ὁ Ἀνδρέας Ζάκος συνελήφθη πληγωμένος μαζὶ μὲ τὸ Χαρίλαο Μιχαήλ, καταδικάστηκαν σὲ θάνατο καὶ ἀπαγχονίστηκαν στὶς Κεντρικὲς Φυλακὲς Λευκωσίας μαζὶ μὲ τὸν Ἰάκωβο Πατάτσο.
Ὡς τελευταία χάρη, πρὶν ἀπὸ τὸν ἀπαγχονισμό του, ζήτησε καὶ ἄκουσε μουσικὴ Μπὰχ καὶ Μπετόβεν. Γράφει σχετικὰ στὸν ἀδελφό του Γιῶργο:
«Ἡ ὥρα τοῦ θανάτου πλησιάζει, μὰ στὴν ψυχή μας φωλιάζει ἠρεμία. Τὴ στιγμὴ αὐτὴ ἀκοῦμε τὴν Ἡρωικὴ Συμφωνία του Μπετόβεν. Στὴ θέση ποὺ βρισκόμαστε τώρα οὔτε μὲ τὸ μικροσκόπιο δὲν μποροῦμε νὰ ἀνακαλύψουμε ποῦ ὑπάρχει τραγωδία στὸ θάνατο...».
Χαρίλαος Μιχαήλ
Ἡ δήλωση τοῦ Χαρίλαου Μιχαὴλ μετὰ τὴν ἐτυμηγορία τοῦ δικαστηρίου πρὸς τὸν δικηγόρο του, ἔμεινε στὴν ἱστορία:
«Εἶχα τὸ φόβο, κύριε Μαρκίδη, μήπως ὁ δικαστῆς μοῦ χάριζε τὴ ζωὴ ἐπειδὴ εἶμαι νεαρός. Πῶς θὰ ἀντίκριζα τότε τον Ζάκο;».
Ὁ Ἰάκωβος Πατάτσος, συνελήφθη μετὰ ἀπὸ τὴν ἀπόπειρα ἐκτέλεσης κάποιου ἀστυνομικοῦ, συνεργάτη τῶν Βρετανῶν.
Ὁ Τουρκοκύπριος ποὺ ἀποπειράθηκε ἀρχικὰ νὰ τὸν συλλάβει, ἔπεσε νεκρὸς ἀπὸ τὰ πυρὰ συναγωνιστή του, τὸν ὁποῖο ὁ Ἰάκωβος δὲν πρόδωσε ποτέ, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ καταδικαστεῖ ἐκεῖνος σὲ θάνατο. Στὶς φυλακές, ὁ Ἰάκωβος δίδασκε σὲ συγκρατούμενούς του, τὴν Ἁγία Γραφή.
Στὸ τελευταῖο του γράμμα πρὸς τὸν ἀδελφό του, ὁ Ἀνδρέας Ζάκος γράφει:
«Ἀγαπητὲ ἀδελφέ, ὅταν θὰ πάρεις τὸ γράμμα μου αὐτὸ θὰ ἔχω φύγει γιὰ πάντα. Ὑπάρχει κανεὶς ποὺ θὰ μείνει;
Ἡ ὥρα τοῦ θανάτου πλησιάζει, μὰ στὴν ψυχή μας φωλιάζει ἡ ἠρεμία.
Τὴ στιγμὴ αὐτὴ ἀκοῦμε τὴν ἠρωϊκὴ συμφωνία του Μπετόβεν...
Νομίζω ὅμως ὅτι μόνο μὲ τὴν ἐκτέλεση θὰ μπορέσω νὰ μείνω πάντα νέος κι ἀθάνατος...».
«Εἶχα τὸ φόβο, κύριε Μαρκίδη, μήπως ὁ δικαστῆς μοῦ χάριζε τὴ ζωὴ ἐπειδὴ εἶμαι νεαρός. Πῶς θὰ ἀντίκριζα τότε τον Ζάκο;».
Ὁ Ἰάκωβος Πατάτσος, συνελήφθη μετὰ ἀπὸ τὴν ἀπόπειρα ἐκτέλεσης κάποιου ἀστυνομικοῦ, συνεργάτη τῶν Βρετανῶν.
Ὁ Τουρκοκύπριος ποὺ ἀποπειράθηκε ἀρχικὰ νὰ τὸν συλλάβει, ἔπεσε νεκρὸς ἀπὸ τὰ πυρὰ συναγωνιστή του, τὸν ὁποῖο ὁ Ἰάκωβος δὲν πρόδωσε ποτέ, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ καταδικαστεῖ ἐκεῖνος σὲ θάνατο. Στὶς φυλακές, ὁ Ἰάκωβος δίδασκε σὲ συγκρατούμενούς του, τὴν Ἁγία Γραφή.
Στὸ τελευταῖο του γράμμα πρὸς τὸν ἀδελφό του, ὁ Ἀνδρέας Ζάκος γράφει:
«Ἀγαπητὲ ἀδελφέ, ὅταν θὰ πάρεις τὸ γράμμα μου αὐτὸ θὰ ἔχω φύγει γιὰ πάντα. Ὑπάρχει κανεὶς ποὺ θὰ μείνει;
Ἡ ὥρα τοῦ θανάτου πλησιάζει, μὰ στὴν ψυχή μας φωλιάζει ἡ ἠρεμία.
Τὴ στιγμὴ αὐτὴ ἀκοῦμε τὴν ἠρωϊκὴ συμφωνία του Μπετόβεν...
Νομίζω ὅμως ὅτι μόνο μὲ τὴν ἐκτέλεση θὰ μπορέσω νὰ μείνω πάντα νέος κι ἀθάνατος...».
Πατάτσος Ἰάκωβος
Ὁ Ἰάκωβος Πατάτσος, ἕνας ἀκόμα ἥρωας τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγῶνα τῆς ΕΟΚΑ, γεννήθηκε τὴν 1η Ἰουλίου 1934 στὴ Λευκωσία καὶ πέθανε στὶς 9 Αὐγούστου 1956. Τελείωσε τὸ δημοτικὸ σχολεῖο «Ἐλένειο» στὴ Λευκωσία καὶ ἦταν ἀπόφοιτος τῆς Σχολῆς Σαμουήλ. Ὀργανωμένος στὴν ΟΧΕΝ Λευκωσίας, ἀποτέλεσε ἕνα ἀπὸ τὰ πρῶτα στελέχη της πρωτεύουσας, σχεδιάζοντας καὶ ἐκτελῶντας πληθώρα ἐπιχειρήσεων. Μὲ τὴν ἔναρξη τοῦ ἀγῶνα κατατάχθηκε σὲ ὁμάδες ρίψης βομβῶν καὶ ἀργότερα στὸ ἐκτελεστικὸ Λευκωσίας.
Συνελήφθη στὶς 23 Ἀπριλίου 1956, στὸν τουρκικὸ τομέα τῆς Λευκωσίας, γιὰ τὸν φόνο τοῦ τούρκου ἀστυνομικοῦ Νιχὰτ Βασίφ. Τρεῖς μῆνες ἀργότερα, καταδικάστηκε σὲ θάνατο, χωρὶς ποτὲ νὰ ἀποδειχθεῖ ἡ ἐνοχή του, ἀφοῦ δὲν ὑπῆρχαν ἀποδείξεις.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ὀλιγόμηνης κράτησής του στὰ κελιά των μελλοθανάτων τόνωνε μὲ τὴ θρησκευτική του πίστη τοὺς ἄλλους κατάδικους, δημιουργῶντας ἀτμόσφαιρα κατάνυξης καὶ πνευματικῆς ἀνάτασης.
Ὁ Ἰάκωβος Πατάτσος, σὰν γνήσιος Ἕλληνας τῆς Κύπρου, βάδισε πρὸς τὸν θάνατο μὲ ψηλὰ τὸ κεφάλι. Κοινώνησε ἀπὸ τὰ χέρα τοῦ ἱερέα Ἀντωνίου Ἐρωτοκρίτου καὶ ἔψαλλε, ἐνῷ τοῦ περνοῦσαν τὴ θηλιὰ στὸ λαιμό το «Τὴ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ». Ἦταν μόλις 22 χρονῶν.
Πηγές: national-pride.org/ myodyssey.spidernet.net
Συνελήφθη στὶς 23 Ἀπριλίου 1956, στὸν τουρκικὸ τομέα τῆς Λευκωσίας, γιὰ τὸν φόνο τοῦ τούρκου ἀστυνομικοῦ Νιχὰτ Βασίφ. Τρεῖς μῆνες ἀργότερα, καταδικάστηκε σὲ θάνατο, χωρὶς ποτὲ νὰ ἀποδειχθεῖ ἡ ἐνοχή του, ἀφοῦ δὲν ὑπῆρχαν ἀποδείξεις.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ὀλιγόμηνης κράτησής του στὰ κελιά των μελλοθανάτων τόνωνε μὲ τὴ θρησκευτική του πίστη τοὺς ἄλλους κατάδικους, δημιουργῶντας ἀτμόσφαιρα κατάνυξης καὶ πνευματικῆς ἀνάτασης.
Ὁ Ἰάκωβος Πατάτσος, σὰν γνήσιος Ἕλληνας τῆς Κύπρου, βάδισε πρὸς τὸν θάνατο μὲ ψηλὰ τὸ κεφάλι. Κοινώνησε ἀπὸ τὰ χέρα τοῦ ἱερέα Ἀντωνίου Ἐρωτοκρίτου καὶ ἔψαλλε, ἐνῷ τοῦ περνοῦσαν τὴ θηλιὰ στὸ λαιμό το «Τὴ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ». Ἦταν μόλις 22 χρονῶν.
Πηγές: national-pride.org/ myodyssey.spidernet.net
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου