Μία ἀπὸ τὶς ἠρωικότερες φάσεις τοῦ Ἔπους 1940-’41, κατὰ τὸν ἑλληνο-ἰταλικὸ πόλεμο, ἦταν ἡ ὑπεράσπιση ἐκ μέρους τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ τοῦ ὑψώματος 731, κατὰ τὴν ὁποίαν δόθηκαν φονικὲς μάχες καὶ ἀνεφάνησαν σὲ ὅλο τους τὸ μεγαλεῖο ὁ ἡρωισμὸς καὶ ἡ αὐτοθυσία τοῦ Ἕλληνα μαχητῆ. Ἀξιωματικοί, ὑπαξιωματικοὶ καὶ ὁπλῖτες πολέμησαν μὲ ἀπαράμιλλο θάρρος κι ἔδειξαν, γιὰ ἄλλη μία φορὰ τὴν ἀνδρεία τους ἀλλὰ καὶ τὴν ἄρτια ἐκπαίδευση ποὺ εἶχαν λάβει προπολεμικά.
Τὸν Μάρτιο τοῦ 1941 οἱ γερμανικὲς δυνάμεις εἶχαν καταλάβει τὴν Εὐρώπη, ἐνῷ παράλληλα στὴ Β. Ἀφρικὴ ὁ Ρόμμελ μὲ τὸ «Ἄφρικα Κὸρπ» βρισκόταν στὴν Τρίπολη τῆς Λιβύης καὶ προετοίμαζε τὴν ἐπίθεση κατὰ τοῦ Βρετανικοῦ Ἐκστρατευτικοῦ Σώματος. Ὁ Μουσσολίνι, σύμμαχος τοῦ Χίτλερ στὸν Ἄξονα, θέλοντας νὰ... ἀποδείξει ὅτι ὁ Ἰταλικὸς στρατὸς ἦταν ἀξιόμαχος καὶ ἐφάμιλλος τοῦ Γερμανικοῦ, ἀπεφάσισε νὰ κτυπήσει μὲ τὶς πιὸ ἐπίλεκτες δυνάμεις του τὸν Ἑλληνικὸ Στρατὸ ὁ ὁποῖες ποὺ εἶχε σταματήσει ὅλες τὶς μέχρι τότε ἐπιθέσεις του. Ἔτσι, τὴν 28η Φεβρουαρίου 1941 τέθηκε σὲ ἐφαρμογὴ ἀπὸ τὸν Μουσσολίνι καὶ τὸ Ἐπιτελεῖο του τὸ σχέδιο τῆς «Ἐαρινῆς Ἐπίθεσης», γνωστὸ ὡς «PRIMAVERA», (Ἄνοιξη).
Οἱ κινήσεις τῶν Ἰταλῶν ἔγιναν γρήγορα ἀντιληπτὲς ἀπὸ τὶς ἑλληνικὲς δυνάμεις ποὺ βρίσκονταν στὴν περιοχὴ κατὰ τὴ Β’ φάση τοῦ ἑλληνο-ἰταλικοῦ πολέμου (14-11-1940 ἕως 6-01-1941). Τὰ ἑλληνικὰ τμήματα κατεῖχαν τὴ γραμμὴ βορείως τῶν Ἁγίων Σαράντα, Ἀργυροκάστρου, Κλεισούρας, Μπούμπεσι καὶ βρίσκονταν ἐκεῖ μετὰ τὴν νικηφόρα ἑλληνικὴ ἀντεπίθεση ποὺ ξεκίνησε τὴν 14η Νοεμβρίου 1940.
Ἡ συγκεκριμένη ἐπιχείρηση τῶν Ἰταλῶν, ποὺ εἶχε ὡς ἀντικειμενικὸ σκοπὸ τὴν κατάληψη τῶν Ἰωαννίνων, ἀνατέθηκε στὴν 11η Στρατιὰ ἡ ὁποία τελοῦσε ὑπὸ τὴ διοίκηση τοῦ Στρατηγοῦ Τζελόζο. Βάση τοῦ σχεδίου τους, οἱ Ἰταλοὶ ἐπρόκειτο νὰ ἐπιτεθοῦν κατὰ τῶν δυνάμεων τῆς 1ης Μεραρχίας, τοῦ 5ου Συντάγματος Πεζικοῦ στὸ ὕψωμα 731 καὶ στὸ ὕψωμα Μπούμπεσι. Σημειώνεται δὲ ὅτι τὸ ὕψωμα 731 βρίσκεται 20 χλμ βορείως τῆς Κλεισούρας.
Η ΕΑΡΙΝΗ ΙΤΑΛΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΣΤΟ ΥΨΩΜΑ 731
Ἡ ἰταλικὴ ἐπίθεση ἐξεδηλώθη τὴν 9η Μαρτίου 1941 παρουσία τοῦ ἴδιου τοῦ Μουσσολίνι ποὺ παρακολουθοῦσε τὴν ἐξέλιξη τῆς ἐπιχείρησης. Ἡ κύρια προσπάθεια τῶν ἰταλικῶν στρατευμάτων ἔγινε κατὰ τοῦ ὑψώματος 731 καὶ τοῦ ὑψώματος Μπρεγκοῦ Ραπίτ. Ἡ ἐπιχείρηση ξεκίνησε μὲ ἰσχυρὸ ἰταλικὸ βομβαρδισμὸ κατὰ τῶν ἑλληνικῶν θέσεων καὶ κατόπιν ἐπιτέθηκαν ἀλληλοδιαδόχως ἡ 38η Μεραρχία «ΠΟΥΛΙΕ», ἡ 47η Μεραρχία «ΜΠΑΡΙ», ἡ 51η Μεραρχία «ΣΙΕΝΑ», ἡ 59η Μεραρχία «ΚΑΛΛΙΑΡΙ», ἡ 26η Λεγεῶνα Μελανοχιτώνων, καθὼς καὶ οἱ Λόχοι τῶν ἐπίλεκτων «Ἀρντίτι». Οἱ ἑλληνικὲς δυνάμεις τελοῦσαν ὑπὸ τὴ διοίκηση τοῦ Στρατηγοῦ Βασιλείου Βραχνοῦ, ποὺ εἶχε ἤδη ἀντιμετωπίσει τοὺς Ἰταλοὺς στὴν Πίνδο, τὸν Ὀκτώβριο-Νοέμβριο τοῦ 1940. Τὸ Ἐπιτελεῖο του στελεχώνετο ἀπὸ ἐμπειροπόλεμους ἀξιωματικοὺς ὅπως οἱ συνταγματάρχες Θέμ. Κετσέας, Π. Μπαλής, ὁ Ταγματάρχης Δημ. Κασλὰς καὶ ὁ Λοχαγὸς Π. Κουτρίδης. Ὁ Ταγματάρχης Κασλὰς ἦταν διοικητὴς τοῦ ΙΙ/5ου Τάγματος ποὺ ἀμυνόταν στὸ ὕψωμα 731, ἐνῷ εἶχε καὶ μία διμοιρία τοῦ 5ου Λόχου στὸ ὕψωμα 717.
Οἱ Ἰταλοὶ στόχευαν στὴν κατάληψη τόσο τοῦ ὑψώματος 717 ὅσο καὶ τοῦ ὑψώματος 731, ὡστόσο οἱ Ἕλληνες στρατιῶτες ἀπέκρουσαν ἡρωικὰ ὅλες τὶς ἐπιθέσεις. Μάλιστα ἔγιναν μάχες σῶμα μὲ σῶμα μὲ τὴ χρήση ξιφολόγχης καὶ τὴ ρίψη χειροβομβίδων. Περιγράφοντας τὶς ἡρωικὲς προσπάθειες ποὺ κατεβλήθησαν γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ ὑψώματος 731 ὁ ἀκαδημαϊκὸς Δ. Κόκκινος στὸ σύγγραμμά του «Οἱ Δύο Πόλεμοι 1940-1941» (σελ. 410), ἀναφέρει: «Τὸ χαρακτηριστικὸν τῆς μάχης τῆς ἡμέρας αὐτῆς ἦτο ἡ ἐναντίον τοῦ 731 ἐπίμονος ἐπίθεσις. Πέντε ἕως ἐξ ἐπιθετικαὶ ἔφοδοι ἐνηργήθησαν ἐντὸς τῆς ἡμέρας κατὰ τοῦ ὕψους τούτου, κατὰ τοῦ ὁποίου κυρίως ἔβαλλε καὶ ἡ ἰταλικὴ ἀεροπορία. Ἡ περὶ τὸ 731 περιοχὴ εἶχε καταστῇ τοπίον θανάτου, καταστροφῆς καὶ θανασίμων προσπαθειῶν. Ἐνόμιζε κανεὶς ὅτι τὴν μάχην εἶχεν ὀργανώσει ἑκατέρωθεν δαιμονικὸς σκηνοθέτης, διὰ νὰ δώση τὴν αἴσθησιν τῆς φρίκης, τοῦ δέους, τῆς αἱματοχυσίας καὶ τοῦ ἡρωισμοῦ.».
Οἱ ἑλληνικὲς δυνάμεις κράτησαν τὸ ὕψωμα 731 μὲ αὐτοθυσία, κατανικῶντας τὶς συνεχεῖς ἰταλικὲς ἐπιθέσεις. Ἡ τελευταία ἑλληνο-ἰταλικὴ συμπλοκὴ στὸ μέτωπο ἔγινε τὴν 16η Ἀπριλίου 1941. Γιὰ τὴ νίκη στὸ 731 ἔπεσαν ὑπὲρ πατρίδος 47 ἀξιωματικοὶ καὶ 1.196 ὁπλῖτες, ἐνῷ ἀπὸ τὴν ἰταλικὴ πλευρὰ ἔπεσαν συνολικὰ 11.500 νεκροὶ καὶ τραυματίες.
Ἡ αὐτοθυσία καὶ ἡ γενναιότητα ποὺ ἐπέδειξαν οἱ ἄνδρες τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ στὸ ὕψωμα 731, ἀποτελεῖ μία ἀκόμα λαμπρὴ σελίδα στὸ ἔπος τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὸν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ὁ θρῦλος περὶ τοῦ «ἀήττητου τοῦ Ἄξονα» εἶχε κλονισθεῖ ἰσχυρά. Ὁ ἐλεύθερος κόσμος μπόρεσε νὰ δεῖ τὸ μέλλον ξανὰ μὲ αἰσιοδοξία. Ἡ προγραμματισμένη ἐπίθεση τῆς Γερμανίας κατὰ τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως καθυστέρησε σημαντικὰ ἀφοῦ ἀντὶ γιὰ τὶς 11ης Μαΐου 1941 ἐκδηλώθηκε τὴν 22α Ἰουνίου 1941 μὲ ὀλέθριες συνέπειες γιὰ τοὺς Γερμανοὺς καὶ τοὺς Συμμάχους τους. Τὸ ἔπος στὸ ὕψωμα 731 καὶ ἡ ἑπτάμηνη ἀντίσταση τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ, κατὰ τοῦ Ἄξονα, ἄλλαξε τὸν ροῦ τοῦ πολέμου καὶ αὐτὸ ἀποτελεῖ ὕψιστο κατόρθωμα γιὰ τὸν Ἑλληνισμό. Ἡ θυσία τῶν Ἑλλήνων γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ 731 ἀποτυπώθηκε στὸ Μνημεῖο τοῦ Ἀγνώστου Στρατιώτου γιὰ νὰ θυμίζει στὶς γενιὲς ποὺ θὰ ἔρθουν τὸ κατόρθωμα τῶν προγόνων τους καθὼς θὰ διαβάζουν τὶς ἐπιγραφὲς «731» καὶ «Μπούμπεσι».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Γεωργίου Τζουβαλᾶ, Ὕψωμα 731, Ἀθῆναι, 2007
Ἰωάννη Παπαφλωράτου, «Ἡ Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ, 1833 – 1949″, Τόμος 2ος , ἐκδ. Σάκκουλα, Ἀθήνα, 2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου