Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος (20 Δεκεμβρίου †)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητοῦ

Οἱ Ἀποστολικοί Πατέρες ἀποτελοῦν μιά ξεχωριστή κατηγορία στήν Ἐκκλησία μας. Ὀνομάζονται Ἀποστολικοί, διότι εἶναι οἱ ἄμεσοι διάδοχοι τῶν Ἀποστόλων καί ὡς ἐκ τούτου ἕλκουν τήν αὐθεντικότητά τους ἀπό ἐκείνους. Ἕνας ἀπό αὐτούς εἶναι καί ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος. Μιά πραγματικά μεγάλη πατερική μορφή καί οἰκουμενικός διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας.

Δέν μᾶς ἔχουν διασωθεῖ πολλά πράγματα ἀπό τήν προσωπική του ζωή, ἀλλά ἀπό τήν ἐκκλησιαστική του δράση καί τό σπουδαῖο συγγραφικό του ἔργο. Καταγόταν ἀπό τήν Ἀντιόχεια καί εἶχε προφανῶς ἑλληνική καταγωγή καί παιδεία. Γεννήθηκε ἀπό γονεῖς Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι τόν μεγάλωσαν μέ τήν πίστη στόν ἀληθινό καί τήν εὐσέβεια, σέ ἕνα περιβάλλον...φανατικῶν εἰδωλολατρῶν. Ἡ παράδοση ἀναφέρει πώς ὅταν ἦταν μικρός βρέθηκε στά Ἱεροσόλυμα καί ὑπῆρξε ἕνα ἀπό τά παιδιά πού εὐλόγησε ὁ Χριστός, τόν πῆρε στά χέρια του καί τόν ἔδειξε στούς ἀκροουμένους Του καί τούς εἶπε πώς ἄν δέν γίνει ὁ ἄνθρωπος σάν τό παιδί αὐτό, δέν μπορεῖ νά μπεῖ στή βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Ὁ Ἰγνάτιος χειροτονήθηκε πρεσβύτερος ἀπό τούς Ἀποστόλους καί ἀργότερα ἀναδείχτηκε ἐπίσκοπος τῆς μεγάλης πόλεως Ἀντιοχείας. Ἀπό ἐκείνους διδάχτηκε τήν χριστιανική πίστη καί γι' αὐτό ἀναδείχτηκε φορέας τῆς γνησίας ἀποστολικῆς παραδόσεως. Μέσα στήν γεμάτη εἴδωλα καί εἰδωλολάτρες μεγάλη πόλη τῆς Συρίας ὑπῆρξε φωτεινός πνευματικός φάρος, ὁ ὁποῖος διέλυε τά μαῦρα σκοτάδια τῆς εἰδωλολατρικῆς πίστης. Χιλιάδες ἄνθρωποι, ἀκούγοντας τά σωτήρια λόγια του καί βλέποντας τά ἔργα του καί τήν ἁγία ζωή του, ἀσπάζονταν τή νέα πίστη. Ἄς μήν λησμονοῦμε ὅτι ἡ Ἀντιόχεια ὑπῆρξε τό λίκνο τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, ὅπου οἱ Ἰουδαῖοι εἶχαν στείλει ἀπό τήν Ἱερουσαλήμ τόν Σαούλ - Παῦλο γιά νά τήν διαλύσει.

Δέν θά πρέπει ἐπίσης νά λησμονοῦμε ὅτι στήν Ἀντιόχεια λειτουργοῦσε ὀνομαστό «ἱερό» τῆς ἀρχαίας θρησκείας καί ξακουστό μαντεῖο στό προάστιο Δάφνη. Τό ἐκεῖ εἰδωλολατρικό ἱερατεῖο καί οἱ πολυπληθεῖς μάντεις θορυβήθηκαν ἀπό τήν δραματική μείωση τῶν ὀπαδῶν τῆς εἰδωλολατρίας, καί ὡς ἐκ τούτου ζητητῶν χρησμῶν, μειώνοντας ἔτσι τά ἔσοδά τους. Δέν θά πρέπει τέλος νά λησμονοῦμε ὅτι ἦταν ἤδη σέ πλήρη ἐξέλιξη οἱ διωγμοί κατά τῶν Χριστιανῶν ἀπό τό ρωμαϊκό κράτος. Γι' αὐτό καί μπῆκε στό στόχαστρό τους ὁ ἅγιος ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Ἰγνάτιος.

Ὁ θρησκόληπτος καί θρησκομανής αὐτοκράτορας Τραϊανός (98-117), ὕστερα ἀπό μιά λαμπρή νίκη κατά τῶν Τατάρων, νόμισε ὅτι αὐτό ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς εὔνοιας τῶν εἰδωλολατρικῶν «θεῶν». Προφανῶς τόν ἔπεισαν γι' αὐτό οἱ σκοταδιστές ἱερεῖς τῶν εἰδώλων καί οἱ ὁποῖοι ζήτησαν τήν ἔνταση τοῦ διωγμοῦ ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἀρνοῦνταν νά θυσιάσουν στούς δαιμονικούς ψευτοθεούς. Ἕνα κῦμα ἀγρίων διώξεων ἄρχισε νά ἐξαπλώνεται σέ ὅλη τήν αὐτοκρατορία. Χιλιάδες χριστιανοί σύρονταν στά μαρτύρια καί ὁδηγοῦνταν στό θάνατο. Ποτάμια αἱμάτων ἔρεαν.

Τήν ἐποχή ἐκείνη βρέθηκε ὁ Τραϊανός στήν Ἀντιόχεια, ὅπου ἑτοίμαζε πόλεμο ἐναντίον τῶν Περσῶν. Οἱ ἱερεῖς τοῦ Δαφναίου Ἀπόλλωνος τόν πλησίασαν καί διέβαλλαν τόν Ἰγνάτιο, ὡς δῆθεν ἐπικίνδυνο γιά τήν ρωμαϊκή ἐξουσία. Τόν κατηγόρησαν ὅτι ἀρνεῖται νά λατρεύσει τούς «θεούς» τῆς πόλεως καί τοῦ κράτους, ὅτι λατρεύει κάποιο ἀσήμαντο ἐσταυρωμένο γιά Θεό καί ὅτι δέν συμμετέχει στίς ὀργιαστικές παγανιστικές ἑορτές, ἀλλά κηρύσσει τήν ἐγκράτεια. Ὅτι ἀποτρέπει τούς πολῖτες νά ἀπολαμβάνουν τίς ἀπολαύσεις τῆς ζωῆς. Ὁ αὐτοκράτορας διέταξε νά τόν φέρουν μπροστά του νά ἀκούσει ἀπό τόν ἴδιο γιά τίς κατηγορίες αὐτές. Νά δεῖ ποιός εἶναι αὐτός ὁ ἐπίσκοπος πού καταφρονεῖ τίς διαταγές του καί ἀψηφᾶ τίς φοβέρες του.

Ὁ Ἰγνάτιος στάθηκε μέ πρωτοφανές θάρρος μπροστά του καί ἀπολογήθηκε μέ παρρησία γιά τήν πίστη του. Ὁμολόγησε ὅτι ὁ ἀληθινός Θεός εἶναι ὁ Τριαδικός Θεός, πού μᾶς ἀποκάλυψε ὁ σαρκωμένος Υἱός Του Ἰησοῦς Χριστός. Πώς οἱ διάφοροι «θεοί» τή εἰδωλολατρίας εἶναι ψεύτικοι, ἀνύπαρκτοι ὡς «θεοί», δαιμόνια, τά ὁποῖα θέλουν νά σφετεριστοῦν τόν ἀληθινό Θεό. Ἀρνήθηκε μέ βδελυγμία νά θυσιάσει στά εἴδωλα.

Ἡ ἄρνησή του αὐτή ἀποτέλεσε τήν ἀρχή τοῦ τέλους του. Τόν ἔδεσαν μέ ἁλυσίδες καί τόν ἔστειλαν στή Ρώμη νά δικαστεῖ ἀπό τό αὐτοκρατορικό δικαστήριο, ὅπου συνήθως ἐπέβαλε τό φρικτό θάνατο δια τῆς κατασπαράξεως ἀγρίων θηρίων σέ δημόσια θέα, ὅσων Χριστιανῶν δέν θυσίαζαν στά εἴδωλα. Γέρος ὁ Ἰγνάτιος σύρονταν ἀπό ἄγριους καί ἀπάνθρωπους στρατιῶτες ὁδικῶς πρός τή Ρώμη. Παρ' ὅλες τίς ταλαιπωρίες, τά βασανιστήρια, τίς στερήσεις καί τά γηρατειά του, βάδιζε μέ χαρά τόν δρόμο τοῦ μαρτυρίου του. Στό δρόμο ἔμαθε ὅτι οἱ Χριστιανοί τῆς Ρώμης σχεδίαζαν τήν σωτηρία του. Ἀλλά ἐκεῖνος τούς διαμήνυσε ὅτι ἐπιθυμεῖ τό μαρτύριο, νά γίνει τό σῶμα του «ψωμί τοῦ Χριστοῦ, ἀλεσμένο ἀπό τά δόντια τῶν θηρίων»! Τους παρακαλοῦσε νά μήν τοῦ στερήσουν αὐτή τή χαρά καί τιμή! Πρόκειται γιά τήν περίφημη ἐπιστολή του «Πρός Ρωμαίους».

Μέσῳ τῆς Μ. Ἀσίας, Μακεδονίας καί Ἠπείρου, πέρασε μέ πλοῖο στήν Ἰταλία καί ἔφτασε στή Ρώμη, ὅπου δικάστηκε καί καταδικάστηκε στόν, δια της κατασπαράξεως ὑπό τῶν θηρίων, θάνατο. Ὁδηγήθηκε στό μεγαλοπρεπές Κολοσσαῖο, ὅπου συγκεντρώθηκε πλῆθος κόσμου νά δεῖ τό φρικτό θέαμα. Ἄφησαν τά λιοντάρια καί τίς τίγρεις νηστικά ἐπί μία ἑβδομάδα καί μετά τά ἐλευθέρωσαν στό στάδιο μπροστά στόν ἀνυπεράσπιστο γέροντα ἐπίσκοπο. Ἐκεῖνος ἀγέρωχος, χωρίς ἴχνος φόβου, προσευχήθηκε καί προκάλεσε τά θηρία, τά ὁποῖα ὅρμισαν καί τόν κατασπάραξαν, ὑπό τίς κραυγές τοῦ εἰδωλολατρικοῦ πλήθους. Τά λίγα ἐναπομείναντα λείψανα τά περιμάζεψαν κρυφά οἱ Χριστιανοί καί τά ἔκρυψαν στίς κατακόμβες. Τό μαρτύριο συνέβη περί τό109 ἤ 110 μ. Χ. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 20 Δεκεμβρίου.

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος, ὁ Ἀποστολικός Πατέρας, ὅπως προαναφέραμε, ὑπῆρξε μιά ἀπό τίς σπουδαιότερες πατερικές μορφές τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἔγραψε ἑπτά σπουδαῖες Ἐπιστολές (Πρός Ρωμαίους, Φιλιππισίους, Ἐφεσίους, Μαγνησίους, Τραλλιανούς, Φιλαδελφείς, Σμυρναίους καί Πολύκαρπον), στίς ὁποῖες ἀναπτύσσει τήν περίφημη περί τή ἑνότητας τῆς Ἐκκλησίας θεολογία του, περί τόν ἐπίσκοπο καί τή Θεία Εὐχαριστία.