Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Δεκαπολίτης (20 Νοεμβρίου †)

Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Δεκαπολίτης γεννήθηκε μεταξύ τῶν ἐτῶν 780-790 μ.Χ. στήν Εἰρηνούπολη τῆς Ἰσαυρικής Δεκαπόλεως, στή νοτιοανατολική Μ.Ασία καί τόν βίο του συνέγραψε ὁ Διάκονος Ἰγνάτιος, γύρω στό 842-843 , κατά παραγγελία τῶν μαθητῶν τοῦ Γρηγορίου, οἱ ὁποῖοι τοῦ παρεῖχαν τίς ἀναγκαῖες πληροφορίες γιά τή συγγραφή, καθώς ὁ ἴδιος δέν πρέπει νά γνώρισε τόν ἅγιο. Ἦταν μέλος φτωχικῆς οἰκογένειας, καί οἱ γονεῖς τοῦ Σέργιος καί Μαρία ἦταν πολύ εὐσεβής. Σάν παιδί ὁ Ὅσιος ἔδειχνε μιά τάση πνευματική. Συχνά ἀναχωροῦσε σέ κρυφά μέρη γιά νά προσευχηθεῖ. Ἀργότερα, ἡ ἐπιθυμία του νά μονάσει τόν ὁδήγησε σέ μιά μονή μαζί μέ τόν ἀδελφό του, ἀλλά ὁ Ἡγούμενος... τῆς μονῆς ὅπως καί μερικοί μοναχοί εἶχαν γίνει εἰκονοκλάστες, δηλαδή ἐχθροί τῶν εἰκόνων. Ἡ ἐποχή κατά τήν ὁποία ὁ Γρηγόριος ἀποφάσισε νά ἀσπασθεῖ τόν μοναχικό βίο συμπίπτει μέ τήν ἔναρξη τῆς δεύτερης περιόδου της εἰκονομαχίας.

Ὁ Γρηγόριος εἶχε τό θάρρος νά ἐπιπλήξει τόν ἡγούμενο καί κατέφυγε στή Μονή πού ἦταν ἡγούμενος ὁ ἀδελφός τῆς μητέρας του, Συμεῶν. Ἐκεῖ παρέμεινε γιά 14 χρόνια ἀσκούμενος στήν πνευματική ζωή. Ἔπειτα, ἀποσύρθηκε σέ μιά σπηλιά στά βουνά τῆς Ἰσαυρίας, γιά νά ζήσει μόνος του. Ζῶντας στήν προσευχή καί τήν ἄσκηση, ἀποφάσισε νά κατευθυνθεῖ στή Δύση γιά νά ἀγωνισθεῖ ὑπέρ τῆς ἀναστήλωσης τῶν ἱερῶν εἰκόνων.

Πέρασε ἕνα ὁλόκληρο χειμῶνα σέ ἕνα μοναστήρι στήν Ἔφεσο καί στή συνέχεια τό 822 μέ πλοῖο στήν Προικόνησο, ὅπου στεγάστηκε στό σπίτι ἑνός φτωχοῦ ἀνθρώπου. Ἀργότερα, πέρασε στήν Αἶνο τῆς Θράκης καί τή Χριστούπολη στή Μακεδονία, καί κατέληξε στή Θεσσαλονίκη, ὅπου στεγάστηκε σέ ἕνα μοναστήρι μέ ἡγούμενο κάποιον ὀνόματι Μάρκο. Ἔπειτα, πῆγε στήν Κόρινθο καί ξεκίνησε μέ ἕνα πλοῖο νά περάσει στήν Ἰταλία, καί μέσῳ Ρηγίου καί Νεαπόλεως (Νάπολη) ἔφθασε στή Ρώμη τό 833, ὅπου διέμεινε σέ κελλί γιά τρείς μῆνες. Ἀπό ἐκεῖ μετέβη στίς Συρακοῦσες τῆς Σικελίας, ὅπου ἔμεινε σέ πύργο γιά ἕνα ἤ δύο χρόνια. Ἀκολούθως, μετέβη στόν Ὑδρούντα, γιά νά ἐλέγξει τόν ἐκεῖ ἐπίσκοπο πού ἦταν εἰκονομάχος. Καί αὐτό γιατί ὅταν τό Ἰλλυρικόν καί ἡ νότια Ἰταλία βρέθηκαν ὑπό τήν δικαιοδοσία τῆς Κωνσταντινούπολης, οἱ εἰκονοκλάστες εἶχαν τόν ἔλεγχο τῶν περισσότερων πόλεων. Ἡ μετάβαση τοῦ Ὁσίου στήν Ἰταλία εὔλογα γεννᾶ τό ἐρώτημα γιατί μετέβει ἐκεῖ. Ὁ Βαλσάμης ὑποθέτει γιά νά ἐξασφαλίσει τήν ὑπέρ τῶν εἰκονόφιλων παπική βοήθεια.

Τελικά, ὁ Ὅσιος ἐπέστρεψε στή Θεσσαλονίκη, ὅπου διέμεινε ἀρχικά στή Μονή τοῦ Ἁγίου Μηνά καί ἀργότερα σέ ἄλλα μοναστικά κελλιά. Μετέβη ἀργότερα γιά λίγο στήν Κωνσταντινούπολη καί ἐπέστρεψε στή Θεσσαλονίκη.

Ὁ Διάκονος Ἰγνάτιος κατέγραψε τίς θεραπεῖες πού ἐκτελοῦσε ὁ Ἅγιος μέ τήν δύναμη τῆς προσευχῆς. Εἶχε μιά ἰδιαίτερη δύναμη πάνω στούς δαίμονες. Ἀρκετοί μοναχοί καί οἱ πιστοί πού εἶχαν καταληφθεῖ ἀπό τά κακά πνεύματα θεραπεύτηκαν ἀπό τίς προσευχές τοῦ Ὁσίου. Σέ μεγάλη ἡλικία ,ἀσθενής πιά, ξεκίνησε τό ταξίδι ἀπό τή Θεσσαλονίκη στήν Κωνσταντινούπολη (Ἰανουάριο τοῦ 842),μετά τόν θάνατο τοῦ Πατριάρχη Θεόφιλου, καί συνάντησε τόν θεῖο του Συμεῶν, πού εἶχε μόλις ἀπελευθερωθεῖ. Παρέμεινε στή βασιλεύουσα τούς ἑπόμενους μῆνες δοκιμαζόμενος ἀπό τήν ἀσθένεια. Λίγο πρίν πεθάνει ζήτησε νά τόν μεταφέρουν στό ἅγιο ὄρος τῆς Μ.Ασίας, τό ὄρος τοῦ Ὀλύμπου τῆς Βιθυνίας (Ὀρος Μοναχῶν τῆς Προύσας) ὅπου καί κοιμήθηκε τόν Νοέμβριο τοῦ 842.

Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ἔγινε γνωστός, ἀπό τά πολλά θαύματα τοῦ ἐκεῖ. Μετά τό πέρασμα τοῦ χρόνου, οἱ μοναχοί τῆς μονῆς πού ἐνταφιάστηκε ἀποφάσισαν νά τοποθετήσουν τό ἱερό λείψανό του σέ μιά λάρνακα. Ἔτσι, κατά τήν ἀνακομιδή τοῦ λειψάνου του βρέθηκε ὁλόκληρο καί ἄφθαρτο καί παρέμεινε ὡς ἱερό κειμήλιο σέ μοναστήρι στήν Κωνσταντινούπολη, πού ἱδρύθηκε ἀπό τόν μαθητή τοῦ Ἰωσήφ ὑμνογράφο, γιά πάνω ἀπό ἕξι αἰῶνες μέχρι τό 1453, ὅταν ἡ Κωνσταντινούπολη καταλήφθηκε ἀπό τούς Τούρκους.

Ἡ παράδοση λέει ὅτι ἡ λάρνακα μέ τά λείψανα μεταφέρθηκε κρυφά σέ ἕνα μοναστήρι στή Σερβία γιά τήν προστασία τους ἀπό τήν βεβήλωση τῶν Τούρκων. Ἀπό ἐκεῖ ὁ Barbu Craiovescu τά μετέφερε τό 1497 στό Μοναστήρι Bistrița ( στό Neamț τῆς Ρουμανίας), πού ἵδρυσε ἡ οἰκογένεια τοῦ. Ὁ ἴδιος δέ ἐκάρη μοναχός καί μετονομάσθηκε σέ Παχώμιο. Λόγῳ τῶν συχνῶν ἐπιθέσεων καί ἐπιδρομῶν τῶν Οὕγγρων στή ρουμανική γῆ, οἱ μοναχοί ἔκρυβαν τά λείψανα τοῦ ὁσίου σέ μιά σπηλιά σέ κοντινό βράχο, ἕνα χιλιόμετρο ἀπό τό μοναστήρι. Σήμερα, ἡ ἀσημένια λειψανοθήκη στήν ὁποία διατηροῦνται τά σεβάσμια λείψανα τοῦ Ὁσίου, χρονολογεῖται ἀπό τό 1656, ἐνῶ Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τῆς Ρουμανίας τιμᾶ τόν Ὅσιο ἀπό τό 1950. Στήν Ἑλλάδα, ἕνα τμῆμα τῆς τιμίας κάρας του θησαυρίζεται στόν Ι.Ναό Ζωοδόχου Πηγῆς, ὁδοῦ Ἀκαδημίας.

pemptousia