Τὸ 1903, ἡ ἐφημερίδα «Ἀκρόπολις» στὸ πρωτοχρονιάτικο φύλλο της (ὑπ΄ ἀριθμ. 7483), δημοσίευσε, μαζὶ μὲ τὶς εὐχὲς τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ «ἐπὶ τῷ Νέω Ἔτει», καὶ τὴν ἀπάντησή του στὸ ἐρώτημα: «Ποιὰ εἶναι ἡ μᾶλλον κατεπείγουσα ἀνάγκη διὰ τὸ Ἑλληνικὸν Κράτος, τῆς ὁποίας τὴν ἐκπλήρωσιν θέλει πᾶς Ἕλλην νὰ εὐχηθῆ κατὰ τὸ νέον ἔτος». Ἀπάντησε: (α). «Τὸ στρατιωτικό δυνάμωμα τοῦ τόπου μας θὰ ἦταν ἡ μᾶλλον κατεπείγουσα ἀνάγκη· καὶ (β) γιὰ τὸ στρατιωτικὸ δυνάμωμα τοῦτο πρῶτα μᾶς χρειάζεται ἀνθρώπων ἀπόχτημα. Καὶ τοὺς ἀνθρώπους θὰ μᾶς ἔδινε ἡ παιδεία... Δέομαι κάποιο ἄλλο ἀλφαβητάρι ν΄ ἀνοιχτὴ ἐμπρὸς στὰ μάτια τοῦ σημερινοῦ παιδιοῦ, τοῦ αὐριανοῦ πολίτη. ..».
Σπουδαία λόγια, εἰπωμένα σὲ μία ἐποχὴ ποὺ τὸ κράτος μαζεύει ἀκόμη τίς...
Νὰ σημειώσω παρενθετικὰ αὐτὸ ποὺ γράφει ἡ ἔγκυρη «Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους» τῆς «Ἐκδοτικῆς Ἀθηνῶν», γιὰ τὸ ποιὸς βύθισε καὶ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη τὴν Ἑλλάδα στὴν οἰκονομικὴ φρίκη. «Ὁ οἰκονομικὸς ἔλεγχος πολὺ νωρὶς συσχετίστηκε ἀπὸ τοὺς μελετητὲς τῆς ἐποχῆς μὲ τὰ αἴτια τοῦ πολέμου. Θεωρήθηκε δηλαδὴ ὄτι ἡ Γερμανία, προεξοφλώντας τὴν ἑλληνικὴ ἥττα, ἐξώθησε σὲ πόλεμο – τὴν Ἑλλάδα, ἔμμεσα, μὲ πράκτορες, τὴν Τουρκία ἄμεσα – γιὰ νὰ ἐξαναγκαστεῖ ἡ Ἑλλάδα νὰ δεχτεῖ τὸν ἔλεγχο. “Ως ἐκρίθη ἡ μάχη τοῦ Δομοκοῦ, ἡ Γερμανία ἤρξατο νὰ ὁμιλῆ περὶ ἐλέγχου”, γράφει ὁ Ἀ. Ἀνδρεάδης. (Ἀκαδημαϊκός, οἰκονομολόγος μὲ διεθνὲς κύρος). Καὶ ἀλλοῦ πάλι ὁ ἴδιος. “Κοινόν μυστικὸν ἦτο ὅτι οἱ ἐνθαρρύνσεις προῆλθον ἐκ Γερμανίας». (τόμ. ΙΔ, σελ. 164). Σήμερα καὶ πάλι ἐν μέσω οἰκονομικοῦ ἐλέγχου -μνημόνια εὐφημιστικῶς- ἡ ἄθλια, παρελκυστικὴ καὶ γλοιώδης πολιτικὴ τῆς Γερμανίας ὑποδαυλίζει καὶ ἐνθαρρύνει τὰ μεμέτια τῆς Ἄγκυρας, προεξοφλώντας προφανῶς μία ἑλληνικὴ ἥττα, ἡ ὁποία, καταπῶς λογαριάζουν τὰ τσακάλια τοῦ Βερολίνου, καὶ τὸ λαθρομεταναστευτικὸ καρκίνωμα θὰ λύσει πρὸς χάριν τῆς Εὐρώπης -δύο τρία νησιὰ θὰ δοθοῦν γιὰ μόνιμη ἐγκατάσταση Πακιστανῶν, Σομαλῶν καὶ Ἀλγερινῶν- καὶ θὰ ἠρεμήσουν οἱ λεπτεπίλεπτες γριὲς τῆς εὐρωπαϊκῆς ἠπείρου, ἀπὸ τὰ γαβγίσματα καὶ τοὺς χρεμετισμοὺς τοῦ ἀνισόρροπου Ἐρντογᾶν.
Ὅμως, ὅπως προσφυῶς λέχθηκε, ἡ ἱστορία διδάσκει ὅτι κανεὶς δὲν διδάσκεται ἀπὸ αὐτήν. Ἰδίως ἡ ἡμέτερη ἡμιμάθεια καὶ δοκησισοφία, οἱ ποικιλώνυμοι πολιτικάντηδες, «…ὄχι μόνο ἁγνοούσι καὶ ἀπεχθάνονται τὴν ἱστορία, ἀλλὰ τρέφουσι πρὸς αὐτὴν βαθυτάτην περιφρόνησιν…», γράφει, πρὶν ἀπὸ 150 περίπου χρόνια, ὁ Δημ. Βερναρδάκης. Ξεχνοῦν τὰ ἐπιγραμματικὰ λόγια τοῦ Πολυβίου «ἀληθινωτάτην… εἶναι παιδείαν καὶ γυμνάσιαν πρὸς τὰ πολιτικᾶς πράξεις τὴν ἐκ τῆς ἱστορίας μάθησιν…». (Α, Ι, 2).
Ἐπιστρέφω ὅμως στὶς καίριες καὶ ἐπίκαιρες ἐπισημάνσεις τοῦ ἐθνικοῦ μας ποιητῆ. Τί μᾶς κανοναρχεῖ; Νὰ ἐξοπλιστοῦμε καὶ ὑλικὰ καὶ πνευματικὰ ἐν ὄψει τοῦ κινδύνου ποὺ λέγεται «τουρκικὸ ἁρπακτικό». Μπορεῖ νὰ ἐναβρύνεται ἡ νῦν κυβέρνηση γιὰ τὸ «στρατιωτικὸ δυνάμωμα», μέσω κάποιων ἀγορῶν, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἀρκεῖ. Ἐδῶ ποὺ βρισκόμαστε πρέπει νὰ δράσουμε, μὲ πρότυπο τὴν ἐποχὴ ποὺ ὁ Παλαμᾶς γράφει τὰ παραπάνω. Ἡ τότε κυβέρνηση τοῦ Γ. Θεοτόκη μὲ νόμο ἱδρύει τὸ «Ταμεῖο Ἐθνικοῦ Στόλου», στὸ ὁποῖο μεταβιβάστηκε ἡ διαχείριση ὅλων τῶν κληροδοτημάτων, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τοῦ Γ. Ἀβέρωφ καὶ ὅλοι οἱ κρατικοὶ πόροι ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὰ τέλη ἀγκυροβολίας, φαρικῶν, δεξαμενισμοῦ καὶ λοιπά. Μὲ τὰ χρήματα αὐτὰ θὰ εἶναι σὲ θέση ὁ Θεοτόκης στὴν τελευταία του κυβέρνηση νὰ ἀγοράσει 6 ἀντιτορπιλικά. Τὸ 1904 ἵδρυσε τὸ «Ταμεῖο Ἐθνικῆς Ἀμύνης» μέσω τοῦ ὁποίου ὀργανώθηκε ὁ στρατός. (Προβάλλεται ὁ Βενιζέλος ποὺ τὰ βρῆκε ἕτοιμα, ὅμως ὁ Γ. Θεοτόκης ἐπιτέλεσε ἴσως σπουδαιότερο ἔργο καὶ ἔμεινε στὴν ἀφάνεια). Χάρις στὰ χρήματα τοῦ ταμείου καὶ τὴν δωρεὰ τοῦ Ἐθνικοῦ Εὐεργέτη Γ. Ἀβέρωφ, ἁρπάξαμε, τὸ 1909, σχεδὸν μέσα ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Τούρκων καὶ τὸ θρυλικὸ θωρηκτὸ «Ἀβέρωφ», ποὺ ἔστελνε στὸν πάτο τοῦ Αἰγαίου τὶς τουρκικὲς ναυαρχίδες καὶ ἀπελευθέρωνε τὰ νησιά μας. (Κάτι ποὺ θὰ ξανασυμβεῖ ἂν τολμήσουν «νὰ χτυπήσουν» τὰ δείλαια φασιστοειδῆ τῆς Τουρκιᾶς).
Ἂν εἴχαμε πολιτικούς τοῦ διαμετρήματος τοῦ Θεοτόκη καὶ ὄχι νάνους καὶ ἀρλεκίνους ποὺ ἐρίζουν στὴν Βουλὴ γιὰ τὶς ἐκτονωτικὲς πορεῖες τῶν 100-200 ψυχανώμαλων «κουκουλοφλώρων», θὰ ἱδρυόταν «Ταμεῖο Ἐθνικῆς Ἄμυνας», ὁ λαὸς θὰ πρόσφερε «τὸ δίλεπτό του» καὶ θὰ ἀγοράζαμε ἀμέσως, ἕτοιμα, σύγχρονα ὁπλικὰ συστήματα. Ἀλλὰ αὐτὸ ἀπαιτεῖ ἡγεσία στιβαρή, τίμια καὶ μὲ ὑψηλὸ αἴσθημα φιλοπατρίας καὶ ὄχι προσκυνημένους κολεγιόπαιδες.
Πιὸ σοβαρὴ καὶ κρίσιμη ὅμως εἶναι ἡ δεύτερη παρότρυνση τοῦ Παλαμᾶ. «Τὸ ἀπόχτημα ἀνθρώπων». Καὶ αὐτὸ τὸ «ἀπόχτημα» μᾶς τὸ δίνει ἡ Παιδεία. Ἀλλὰ τέτοια παιδεία δὲν ἔχουμε. Τί ἔχουμε στὰ σχολειά, τί «ἀνθρώπους ἀποχτοῦμε» μὲ τὴν τωρινὴ ἐκπαίδευση; Ἀπαντῶ μὲ τοὺς περίτεχνους στίχους τοῦ μεγάλου ποιητῆ:
«Δὲν ἔχεις, Ὄλυμπε, θεούς,
μηδὲ λεβέντες ἡ Ὄσσα,
ραγιάδες ἔχεις, μάνα γῆ, σκυφτοὺς
γιὰ τὸ χαράτσι,
κούφιοι καὶ ὀκνοὶ καταφρονοῦν τὴ
θεία τραχιά σου γλώσσα,
τῶν Εὐρωπαίων περίγελα καὶ τῶν
ἀρχαίων παλιάτσοι». («Γύριζε», 1908).
Ὅσο ἀνοίγονται μπρὸς στὰ μάτια τῶν παιδιῶν «ἀλφαβητάρια» σὰν τὰ σημερινά, ἐγχειρίδια ραγιαδισμοῦ, ἀνθρώπους ψυχωμένους, μὲ ἦθος ἑλληνικό, δὲν θὰ ἀποκτήσουμε. «Ἐκ τῶν γραμμάτων γεννᾶται ἡ προκοπὴ καὶ λάμπουν τὰ ἔθνη», ἔγραφε μὲ τὸ αἷμα του, ὁ πρωτομάρτυρας τῆς λευτεριᾶς μας, Ρήγας Φεραῖος. Τὰ ἀλφαβητάρια ποὺ «θὰ ἀνοίγονται ἐμπρός στὰ μάτια τοῦ σημερινοῦ παιδιοῦ», πρέπει νὰ ἔχουν ἄρωμα καὶ εὐωδία ἡρωισμοῦ καὶ αὐτοθυσίας. Ἀλφαβητάρια ποὺ θὰ διδάσκουν δύο λέξεις: Ἑλλὰς καὶ ἐλευθερία.
Νὰ ἱδρυθεῖ, ὅταν γλιτώσουμε ἀπὸ τὴν τωρινὴ πολιτικὴ ἀναξιοπρέπεια καὶ ξενοδουλεία, καὶ ἕνα Ταμεῖο Ἐθνικῆς Παιδείας. Νὰ ξαναγραφτοῦν βιβλία Γλώσσας, Ἱστορίας καὶ Θρησκευτικῶν, στὰ ὁποῖα θὰ ἀντικρίζει ὁ μαθητὴς «τί εἴχαμε, τί χάσαμε καὶ τί μᾶς πρέπει». Νὰ συλλαβίσουν καὶ πάλι τὰ Ἑλληνόπουλα τὸ σπουδαιότερο μάθημα, ἐπαναλαμβάνοντας τὰ λόγια τοῦ Κανάρη στὸν ἐθνικὸ ποιητὴ Ἀρ. Βαλαωρίτη, ποὺ τὸν ἐπισκεπτόταν συχνὰ στὸ ταπεινό του σπιτάκι τῆς πάλαι ποτέ, ἑλληνικῆς συνοικίας τῆς Κυψέλης καὶ τοῦ ἐξέφραζε τὸν θαυμασμό του: «Ὅλα, παιδί μου, ὅλα τὰ κατορθώνει ἡ πρὸς τὴν πατρίδα ἀγάπη»...
Δημήτρης Νατσιὸς,
δάσκαλος- Κιλκὶς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου