Ὁ Ἅγιος Νήφων - Ὁ νεαρὸς ἀπὸ τό Λούκοβο ποὺ σκότωσε τὸν Τοῦρκο ἀγὰ καὶ ἡ μεταφορὰ του χωριοῦ
Ἕνας ἀπὸ τοὺς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, εἶναι ὁ ἅγιος Νήφων ὁ Καυσοκαλυβίτης. Σίγουρα δὲν εἶναι γνωστὸς στοὺς περισσότερους. Ὑπάρχουν δύο ἀκόμα ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας μὲ τὸ ἴδιο ὄνομα καὶ δύο Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως μὲ τὸ ὄνομα Νήφων, ὁ ἕνας μάλιστα ἔγινε καὶ ἅγιος. Τὸ ὄνομα αὐτὸ φαίνεται ὅτι ἦταν συνηθισμένο μεταξὺ 12ου καὶ 15ου αἰῶνα, καθὼς καὶ βιβλιογράφοι καὶ ἀντιγραφεῖς κωδίκων, ὀνομάζονταν Νήφων. Σὲ ὅλες τὶς πηγές, γραπτὲς καὶ ἠλεκτρονικές, ἀναφέρεται ὅτι ὁ ἅγιος Νήφων ὁ Καυσοκαλυβίτης, γεννήθηκε στὸ...χωριὸ Λούκοβα ἢ Λουκόβη ἢ Λούκοβο τῆς Β. Ἠπείρου. Ἀναζητώντας πληροφορίες γιὰ τὴ Λούκοβα (ἢ Λούκοβο), Lukove στὰ ἀλβανικά, στὴ Βικιπαίδεια βρήκαμε ὅτι πρόκειται γιὰ παραθαλάσσια κωμόπολη τῆς ΝΔ Ἀλβανίας, στὸ νομὸ τοῦ Αὐλῶνα, στὴν ἐπαρχία τῶν Ἁγίων Σαράντα.
Τὸ Λούκοβο, ἔχει μία ἀπίστευτη ἱστορία, ποὺ τὴν παρουσιάζουμε σήμερα γιὰ πρώτη φορά. Τὸ ὄνομά του προέρχεται ἀπὸ τὸ σλάβικο luk (=πράσο ἢ κρεμμύδι) καὶ σημαίνει πρασότοπος ἢ κρεμμυδότοπος. Ὑπῆρχε ἀπὸ τὴν ὑστεροβυζαντινὴ ἐποχή, στὸ Πωγώνι τοῦ νομοῦ Ἰωαννίνων. Συγκεκριμένα, βρισκόταν στὸ ὅρος Κασιδιάρης, ἀνάμεσα στὰ σημερινὰ χωριὰ Δημοκόρη καὶ Λάβδανη (νομὸς Ἰωαννίνων). Τὸ τοπωνύμιο διατηρεῖται ὡς σήμερα στὴν περιοχή, ὅπου μάλιστα βρίσκεται ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Μέχρι πρὶν λίγα χρόνια, ἐκεῖ γινόταν καὶ πανηγύρι. Ὁ ἅγιος Νήφων ὁ Καυσοκαλαβίτης, γεννήθηκε συνεπῶς στὸ Λούκοβο ποὺ βρισκόταν σὲ ἑλληνικὸ σήμερα ἔδαφος. Κάτι ποὺ μᾶλλον ἀγνοεῖ καὶ ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία μας, ποὺ κάνει λόγο γιὰ Λούκοβο Βορείου Ἠπείρου. Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Νήφωνα τιμᾶται στὶς 14 Ἰουνίου.
Ὁ Ἅγιος Νήφων, μόνασε στὶς μονὲς Γηρομερίου Θεσπρωτίας καὶ Ἁγίου Νικολάου Μεσοποτάμιου, κοντὰ στὸ Δέλβινο καὶ στὸ Ἅγιο Ὅρος. Ἐκεῖ, διακόνησε τὸν Μάξιμο τὸν Καυσοκαλυβίτη μὲ τὴν εὐλογία τοῦ ὁποίου ἐγκαταστάθηκε σὲ σπήλαιο τῶν Καυσοκαλυβίων, ὅπου μὲ αὐστηρὴ ἀσκητικὴ ζωὴ πέρασε τὰ ὑπόλοιπα χρόνια τῆς ζωῆς του.
Ὅμως, ὁ ἅγιος Νήφων, ὅπως θὰ ἀναδείξουμε σήμερα γιὰ πρώτη φορά, γεννήθηκε μὲν στὸ χωριὸ Λούκοβο, ποὺ βρισκόταν ὅμως τότε στὸ Πωγώνι του, σημερινοῦ, νομοῦ Ἰωαννίνων!
Πῶς ὅμως καὶ πότε «μετακόμισε» τὸ Λούκοβο στὴ Β. Ἤπειρο;
Σύμφωνα μὲ τὸν Κ.Δ. Παπανικολάου, καθὼς τὸ χωριὸ δὲν ἀναφέρεται στὴν τελευταία περιοδεία τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ στὴ Β. Ἤπειρο (1776-1779), ἀλλὰ γίνεται μνεία γι' αὐτὸ τὸ 1798, ἡ «μεταφορὰ» ἔγινε μεταξὺ 1779 καὶ 1798, πιθανότατα τὸ 1790. Ὡς τότε, τὸ χωριὸ ἦταν τσιφλίκι κάποιου Ὀθωμανοῦ μπέη ἢ ἀγά, ὁ ὁποῖος βρέθηκε στὸ Λούκοβο κατὰ τὴν τέλεση ἑνὸς γάμου. Θέλησε τότε, ὡς «ἀπόλυτος κύριος ὄχι μόνο τῆς γὴς ἀλλὰ καὶ τῶν ἀνθρώπων», νὰ κάνει χρήση τοῦ παλιοῦ φεουδαρχικοῦ ἐθίμου τῆς πρώτης νύχτας τοῦ γάμου (jus primae noctis). Σύμφωνα μὲ τὸ ἄγραφο αὐτὸ μεσαιωνικὸ δικαίωμα, ποὺ εἶχε τὶς ρίζες του στὴ μεσαιωνικὴ φεουδαρχικὴ Εὐρώπη καὶ ἐπεκτάθηκε στὴν Ἀνατολὴ μετὰ τὶς σταυροφορίες καὶ στὴ συνέχεια καὶ στὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, ὁ φεουδάρχης ὅταν κάποιος ὑποτακτικός του παντρευόταν, εἶχε τὸ αὐθαίρετο δικαίωμα νὰ κοιμηθεῖ μὲ τὴ νύφη τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου καὶ νὰ τὴν «ἐπιστρέψει» στὸν γαμπρὸ ὕστερα ἀπὸ μία, δύο, τρεῖς ἢ καὶ περισσότερες ἡμέρες!
Ὁ γαμπρὸς ἀπὸ τὸ Λούκοβο σκότωσε τὸν ἀγά. Καθὼς ὁ ἴδιος, οἱ συγγενεῖς του, ἀλλὰ καὶ ὅλο τὸ χωριὸ κινδύνευαν μὲ ἀφανισμό, ἐγκατέλειψαν τὸν τόπο τους καὶ ἐγκαταστάθηκαν στὸ σημερινὸ Λούκοβο. Ἀνάλογο περιστατικό, εἶχε συμβεῖ καὶ μὲ τὸν προύχοντα Ζιούλη, ἀπὸ χωριὸ Πρωτόπαπα Ἰωαννίνων. Τὸ βάρβαρο καὶ αἰσχρὸ αὐτὸ ἔθιμο, κατάργησε ὁ Ἀλὴ πασάς. Κάτοικοι ἀπὸ τὸ Λούκοβο τῆς Β. Ἠπείρου, ἐπισκέπτονταν ὡς τὰ πρῶτα μεταπολεμικὰ χρόνια τὴν τοποθεσία στὸ Πωγώνι, ὅπου βρισκόταν τὸ «ἀρχικὸ» Λούκοβο. Ἀπομεινάρι ἀπὸ τὸ Λούκοβο στὸ Πωγώνι, εἶναι ὅπως ἀναφέραμε, ὁ ναὸς τοῦ ἁγίου Γεωργίου ὅπου μέχρι πρόσφατα, γινόταν καὶ πανηγύρι.
Πηγὴ γιὰ τὸ Λούκοβο: ΚΩΝ. Δ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ: «Η ΛΑΚΚΑ ΠΩΓΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΨΗΛΟΚΑΣΤΡΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ», Ἐκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ 2004.
Μιχάλης Στοῦκας - protothema.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου