27 Αυγ 2020

Γιατί φτιάχνουμε τὴν Φανουρόπιτα;

Γιὰ τὴν ζωὴ τοῦ Ἁγίου Φανουρίου, τὸν ὁποῖο τιμᾶμε μὲ τὴν πιὸ γνωστὴ νηστίσιμη πίτα, τη Φανουρόπιτα, δὲν ὑπάρχουν συγκεκριμένες μαρτυρίες. Ἡ λατρεία τοῦ Ἁγίου Φανουρίου ξεκίνησε ἀπὸ τὴν Ρόδο ὅπου βρέθηκε ἡ εἰκόνα τοῦ μέσα σὲ ἐρείπια γκρεμισμένης ἐκκλησίας, κατὰ τὴν ἐπισκευὴ τῶν τειχῶν ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανούς. Η λατρεία ἐξαπλώθηκε στὰ γύρω νησιὰ καὶ στὴν Κρήτη καὶ ἀργότερα σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. Μέσα στὰ ἐρείπια τῆς παλιᾶς ἐκκλησίας, βρέθηκαν πολλὲς εἰκόνες. Ὅλες ἦταν φθαρμένες, ἐκτὸς ἀπὸ μία ποὺ ἦταν σὲ ἀνεξήγητα ἄριστη κατάσταση, λὲς καὶ εἶχε ἁγιογραφηθεῖ ἐκείνη τὴ στιγμή. Ἡ εἰκόνα ἔδειχνε στὴ μέση ἕνα παλικάρι, ντυμένο σὰν Ρωμαῖος στρατιωτικός, ποὺ κρατοῦσε στὸ δεξί του χέρι σταυρό, πάνω ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἔκαιγε λαμπάδα, ἐνῶ γύρω ὑπῆρχαν 12 παραστάσεις μὲ τὰ 12 μαρτύρια τοῦ ἄγνωστου μέχρι τότε Ἁγίου. Στὶς 12 παραστάσεις ὁ Ἅγιος παρουσιαζόταν...φρουρούμενος νὰ δικάζεται ἀπὸ τὸν ἡγεμόνα, νὰ χτυπιέται ἀπὸ στρατιῶτες μὲ πέτρες στὸ στόμα καὶ τὸ κεφάλι, νὰ μαστιγώνεται ἁπλωμένος κατὰ γής, νὰ γδέρνεται μὲ σιδερένια νύχια στὸ σῶμα, νὰ εἶναι κλεισμένος στὴ φυλακή, νὰ βασανίζεται μπροστὰ στὸν ἄπιστο ἡγεμόνα, νὰ καίεται στὰ μέλη τοῦ σώματος μὲ ἀναμμένες λαμπάδες, νὰ εἶναι δεμένος σὲ μάγγανο καὶ νὰ βασανίζεται, νὰ βρίσκεται ἀνάμεσα σὲ θηρία ἀβλαβής, νὰ καταπλακώνεται ἀπὸ μεγάλο λίθο, νὰ εἶναι μέσα σὲ εἰδωλολατρικὸ ναὸ βαστάζοντας στὶς παλάμες τοῦ ἀναμμένα κάρβουνα καὶ ὁ διάβολος νὰ δραπετεύει στὸν ἀέρα θρηνώντας καὶ νὰ στέκεται τέλος ὁ Ἅγιος μέσα σὲ ἕνα καμίνι φωτιᾶς ἔχοντας ὑψωμένα τὰ χέρια σὲ σχῆμα δεήσεως!
Το ὄνομα τοῦ μαρτυρικοῦ Ἁγίου ἦταν γραμμένο πάνω στὴν εἰκόνα: λεγόταν Φανούριος. Αυτή εἶναι ἡ εἰκόνα ποὺ σώζεται ὡς καὶ σήμερα στὴ Ρόδο. 
Ὁ τότε Μητροπολίτης τῆς Ρόδου κατάλαβε ἀπὸ τὶς παραστάσεις τῆς εἰκόνας πὼς ὁ Φανούριος ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς σπουδαιότερους μεγαλομάρτυρες τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ζήτησε ἀπὸ τὸν Σουλτάνο νὰ τοῦ δώσει ἄδεια γιὰ νὰ ἀνακαινίσει τὴν κατεστραμμένη ἐκκλησία. Ὅταν πῆρε τὴν ἄδεια, ἀναστήλωσε τὸ ναὸ ἀκριβῶς στὴν παλιὰ θέση του. Ὁ ναὸς σώζεται ὡς καὶ σήμερα καὶ ἀποτελεῖ ἱερὸ προσκύνημα ὅλων τῶν Χριστιανῶν. 


Πῶς διαδόθηκε ὁ Ἅγιος: Ἐλευθέρωση αἰχμαλώτων 

Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, λίγο ἀργότερα ἀπὸ τὴν εὕρεση τῆς εἰκόνας καὶ τὸ χτίσιμο τοῦ Ναοῦ στὴ Ρόδο, τρεῖς Ἱερεῖς ἀπὸ τὴν Κρήτη εἶχαν πάει νὰ χειροτονηθοῦν στὰ Κύθηρα. Κατὰ τὴν ἐπιστροφὴ ὅμως τοὺς ἐπίασαν Ἀγαρηνοὶ καὶ τοὺς πούλησαν σκλάβους στοὺς Τούρκους τῆς Ρόδου. Ἐκεῖ ἄκουσαν γιὰ πρώτη φορὰ γιὰ τὸν Ἅγιο Φανούριο, καὶ πῆγαν καὶ ἔκαναν δέηση στὴν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου γιὰ νὰ τοὺς ἀπελευθερώσει. 
Τότε, ὁ Ἅγιος Φανούριος ἐμφανίστηκε στὸν ὕπνο τῶν Τούρκων ποὺ εἶχαν ἀγοράσει τοὺς ἱερεῖς ὡς σκλάβους καὶ ζήτησε νὰ τοὺς ἀφήσουν ἐλεύθερους. Οι Τοῦρκοι ὅμως ἔκαναν τὸ ἀντίθετο: Ἁλυσόδεσαν καὶ τοὺς τρεῖς καὶ τοὺς φέρονταν πολὺ χειρότερα, νομίζοντας πὼς ἦταν ἁπλὰ ἕνα ὄνειρο. 
Ὁ Ἅγιος ἐμφανίστηκε ξανὰ στὸν ὕπνο τους καὶ τοὺς ἀπείλησε ἀλλὰ οἱ Τοῦρκοι καὶ πάλι δὲν τὸν ἄκουσαν μὲ ἀποτέλεσμα νὰ τυφλωθοῦν, νὰ ἔχουν ἔχουν φοβεροὺς πόνους στὸ σῶμα ἐνῶ τὰ ἴδια δεινὰ εἶχαν καὶ μέλη τῶν οἰκογενειῶν τους. Τότε ζήτησαν συγχώρεση ἀπὸ τοὺς σκλάβους Ἱερεῖς, παρακαλώντας τους νὰ τοὺς σώσουν καὶ νὰ τοὺς θεραπεύσουν. Οἱ τρεῖς Ἱερεῖς προσευχήθηκαν καὶ ὁ Ἅγιος Φανούριος φανερώθηκε γιὰ μία ἀκόμη φορᾶ στὸν ὕπνο τῶν Τούρκων. Τοὺς εἶπε πὼς γιὰ νὰ τοὺς θεραπεύσει, πρέπει νὰ γράψουν ὁ καθένας ἀπὸ ἕνα γράμμα ἀπελευθέρωσης τῶν Ἱερέων μπροστὰ στὴν εἰκόνα του, στὴ Ρόδο. Οἱ Τοῦρκοι ἔκαναν αὐτὸ ποὺ τοὺς εἶπε καὶ οἱ τρεῖς Ἱερεῖς ἀπελευθερώθηκαν. Συγκλονισμένοι ἀπὸ τὸ μεγάλο θαῦμα, ἐφτίαξαν ἕνα ἀντίγραφο τῆς εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου καὶ τὸ πῆραν στὴν Κρήτη, διαδίδοντας τὸ ὄνομα καὶ τὴν θαυματουργὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου! 



Γιατί φτιάχνουμε τὴν Φανουρόπιτα; 

Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, ἡ Φανουρόπιτα φτιάχνεται γιὰ νὰ σωθεῖ ἡ ψυχὴ τῆς μητέρας τοῦ Ἁγίου Φανουρίου. Ἡ μητέρα τοῦ ἦταν μία ἁμαρτωλὴ γυναίκα, πολὺ σκληρὴ μὲ τοὺς φτωχοὺς στοὺς ὁποίους συμπεριφερόταν ἀπάνθρωπα. Ὁ γιός, ὁ Ἅγιος Φανούριος, προσπάθησε νὰ τὴν σώσει ἀπὸ τὴν Κόλαση, ἀλλὰ δὲν τὰ κατάφερε. Γιὰ αὐτὸ παρακάλεσε, νὰ μὴν φτιάχνουν τίποτα γιὰ αὐτόν, ἀλλὰ μόνο γιὰ τὴν μνήμη καὶ τὴν ψυχὴ τῆς μητέρας του: «Θεὸς σχωρεσ’ τὴ μάνα τοῦ Ἁγίου Φανουρίου». 
Ἔτσι, στὶς 27 Αὐγούστου ποὺ γιορτάζουμε τὸν Ἅγιο Φανούριο, οἱ πιστοὶ φτιάχνουν φανουρόπιτες, τὶς ὁποῖες ἀφοῦ εὐλογηθοῦν πρῶτα στὴν ἐκκλησία μοιράζουν στὴ γειτονιὰ ζητώντας νὰ συγχωρεθεῖ ἡ μητέρα τοῦ Ἁγίου. 
Μὲ τὸ πέρασμα τῶν χρόνων, καθιερώθηκε ἡ ἀντίληψη ὅτι ὁ Ἅγιος φανερώνει ὅτι ζητήσεις. Ἄλλωστε τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου, προκύπτει ἀπὸ τὸ ρῆμα «φαίνω» ποὺ σημαίνει ἀποκαλύπτω. Παραδοσιακὰ λένε οἱ πιστοὶ «Ἅγιέ μου Φανούρη, φανέρωσέ μου τό… καὶ ἐγὼ θὰ φτιάξω μία πίτα γιὰ τὴν ψυχὴ τῆς μάνας σου». Κοιμοῦνται, βλέπουν στὸν ὕπνο τοὺς τὴν ἀπάντηση καὶ ἔπειτα κάνουν τὴν πίτα, τὴν πηγαίνουν στὴν ἐκκλησία νὰ διαβαστεῖ ἀπὸ ἱερέα καὶ μετὰ τὴν μοιράζουν 
Αὐτὸς λοιπὸν εἶναι ὁ λόγος ποὺ οἱ νοικοκυρὲς φτιάχνουν στὶς 27 Αὐγούστου Φανουρόπιτες. 
Τὰ ὑλικὰ ποὺ χρησιμοποιοῦνται εἶναι 7 ἢ 9 παραδοσιακά, καθὼς συμβολίζουν τὰ μυστήρια τῆς ἐκκλησίας, τὶς μέρες τῆς δημιουργίας καὶ τὰ τάγματα τῶν ἀγγέλων. 


Ἀλλὰ ἔθιμα μὲ Φανουρόπιτα 

Ὅπως συμβαίνει μὲ ὅλα τὰ ἔθιμα, ὑπάρχουν παραλλαγὲς γιὰ τὴ φανουρόπιτα σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. 
Στὴν Κρήτη, τὴν Κύπρο, τὴ Σκιάθο, τὴ Φλώρινα καὶ ἄλλες περιοχές, ἡ φανουρόπιτα φτιάχνεται γιὰ νὰ βροῦν οἱ ἀνύπαντρες κόρες γαμπρό. 
Ἄλλοι πιστεύουν ὅτι φέρνει καλοτυχία καὶ φωτίζει τὸν δρόμο τῆς ζωῆς τοῦ καθενός. 

Λέγεται ἀκόμη ὅτι ὁ Ἅγιος Φανούριος προστατεύει τοὺς ἀγρότες φανερώνοντας τὰ κλεμένα ζῶα.
supersyntages.gr

1 σχόλιο:

  1. Αρκετές οι... ανακρίβειες
    ...

    Δυστυχώς, ενώ η λαϊκή
    λατρεία, είχε πάντα
    ακρίβεια θεολογική,
    αξιοζήλευτη

    στις μέρες ...
    κατά τον λαό...
    και η ασοφία μας...!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.