5 Ιουλ 2020

Ὅσιος Ἀθανάσιος ὁ ἐν Ἄθῳ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ ἕξι μαθητὲς τοῦ (5 Ἰουλίου †)

Ἡ φωτογραφία
εἶναι τραβηγμένη
ἀπὸ τὸν ναὸ τοῦ Πρωτάτου
 στὸ Ἅγιον Ὅρος.
Ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος ὁ Ἀθωνίτης εἶναι μία σημαντικὴ ἀσκητικὴ καὶ πνευματικὴ μορφὴ τοῦ ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ, "Καθηγητὴς τῆς Ἐρήμου", μέλος τῆς χορείας "τῶν ἀσκητικῶν Πατέρων τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας", ἀναδιοργανωτὴς τῆς Ἀθωνικῆς μοναστικῆς πολιτείας (Ἅγιο Ὅρος) καὶ ἱδρυτὴς τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας.
Γεννήθηκε στὴν Τραπεζούντα τὸ 930 ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς, οἱ ὁποῖοι, ἔχοντας προλάβει νὰ τὸν βαπτίσουν, δίνοντας τοῦ τὸ ὄνομα Ἀβραάμιος, πέθαναν ὅταν ἦταν ἀκόμη μικρός, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ περάσει ὑπὸ τὴν προστασία μίας εὐσεβοῦς μοναχῆς. Κατόπιν, σὲ ἡλικία ἑπτὰ ἐτῶν ἀνέλαβε τὴν κηδεμονία τοῦ ἕνας συγγενής του, στρατηγός, ὁ ὁποῖος τοῦ παρεῖχε ὅλα τὰ ἀπαραίτητα ἀλλὰ καὶ τὴν μόρφωσή του. Καθὼς μεγάλωνε, ἦταν φανερὸ ὅτι ἂν καὶ εἶχε ὅλα τὰ μέσα ποὺ θὰ τοῦ προσέφεραν μία ἄνετη ζωή, ὁ Ἀθανάσιος προτιμοῦσε τὴν "ἀσκητικὴ κακοπαθεία" ζώντας σὰν Μοναχός. Ἔχοντας κλίση στὰ γράμματα, δέχτηκε νὰ γίνει δάσκαλος στὴν Κωνσταντινούπολη, ἀρχίζοντας σταδιακὰ νὰ ἀποκτᾶ φήμη γιὰ τὴν σοφία ἀλλὰ... καὶ τὴν...ἁγιότητα τοῦ βίου τοῦ. 
Στὴν Κωνσταντινούπολη γνώρισε τὸν ὀνομαστὸ κοινοβιάρχη Μιχαὴλ Μαλεΐνο, ποὺ ἦταν θεῖος τοῦ στρατηγοῦ καὶ μετέπειτα αὐτοκράτορα Νικηφόρου Φωκᾶ καὶ μόναζε σὲ μονὴ τοῦ ὅρους Κυμινὰ τῆς Βιθυνίας. Ἡ γνωριμία αὐτὴ ἦταν ἀποφασιστικὴ γιὰ τὸν Ἀβραάμιο, ποὺ ἀποφάσισε νὰ ἀκολουθήσει τὸν μοναχικὸ βίο καὶ νὰ μονάσει κοντὰ στὸν Μιχαὴλ Μαλεΐνο, ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἔλαβε τὴ μοναχικὴ κουρὰ καὶ ὀνομάστηκε Ἀθανάσιος. 
Κατὰ τὸ διάστημα αὐτό, γνωρίζει καὶ συνδέεται μὲ φιλία μὲ τὸν Νικηφόρο Φωκὰ καὶ τὸν ἀδελφό του Λέοντα Φωκᾶ, τῶν ὁποίων ἀργότερα ἔγινε ὁ πνευματικὸς ὁδηγός. Τότε, ὁ Νικηφόρος ἀποκάλυψε στὸν Ἀθανάσιο τὴν ἐπιθυμία του νὰ μονάσει, γεγονὸς ἰδιαίτερης σημασίας γιὰ τὰ μεταγενέστερα γεγονότα. 
Κάποια στιγμή, ὁ Ἀθανάσιος, ἐπιθυμώντας μία πιὸ ἥσυχη καὶ ἀσκητικὴ ζωή, παίρνει τὴν εὐλογία τοῦ γέροντά του Μιχαήλ, καὶ ἀναχωρεῖ γιὰ τὸ Ἅγιο Ὅρος χωρὶς νὰ ἀποκαλύψει σὲ κανέναν τὴν ταυτότητά του. Ἐκεῖ ὁ Ἀθανάσιος θαύμαζε τὴν ἀσκητικότητα καὶ τὶς στερήσεις τῶν γερόντων, ὅμως στὴν Κῶν/πόλη ὑπῆρξε ἀναστάτωση ἐξαιτίας τῆς ἀναχώρησής του. Ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς εἶχε ὑποψιαστεῖ ὅτι ὁ πνευματικός του βρισκόταν στὸν Ἀθω καὶ τελικὰ ὁ ἀδελφός του Λέοντας τὸν βρῆκε κοντὰ σὲ ἕναν γέροντα ἀσκητή. Τότε, οἱ ἀθωνίτες ἀνακάλυψαν ὅτι ἔμενε κοντὰ τοὺς ἕνα σημαντικὸ πνευματικὸ πρόσωπο καὶ παρακάλεσαν τὸν Ἀθανάσιο νὰ μεσολαβήσει γιὰ τὴν ἀνέγερση ναοῦ. Πράγματι, ὁ Λέοντας μὲ τὴν παράκληση τοῦ Ἀθανασίου, βοήθησε γιὰ τὴν ἀνέγερση τῆς περίφημης Βασιλικῆς του Πρωτάτου τῶν Καρυῶν. 
Κατόπιν, ὁ Ἀθανάσιος συνόδευσε τὸν Νικηφόρο Φωκὰ στὴ νικηφόρα ἐκστρατεία ἐναντίον τῶν Σαρακηνῶν τῆς Κρήτης (961) καὶ συμφώνησε μαζί του γιὰ τὴν ἀνέγερση κοινοβιακῆς μονῆς στὸν Ἄθω, ὅπου θὰ ἀσκήτευε καὶ ὁ ἴδιος ἀλλὰ καὶ ὁ Νικηφόρος. Γιὰ τὸ ἔργο αὐτὸ ὡστόσο, συνάντησε τὶς ἀντιδράσεις ἀθωνιτῶν ἀσκητῶν, οἱ ὁποῖοι θεωροῦσαν ὅτι ὁ Ἀθανάσιος μὲ τὸ μεγαλοπρεπὲς αὐτὸ ἔργο εἰσήγαγε καινοτομίες. 
Ἐνῶ τὸ ἔργο προχωροῦσε, ξαφνικὰ ὁ Ἀθανάσιος μαθαίνει ὅτι ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς ἀνέβηκε στὸν θρόνο τῆς αὐτοκρατορίας, καὶ τὸ γεγονὸς αὐτὸ τὸν λύπησε πολύ. Ἔστειλε ἐπιτιμιτικὰ γράμματα στὸν νέο βασιλιὰ γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἀθέτησε τὴν ὑπόσχεσή του νὰ μονάσει, ἄφησε τὴν συνέχιση τοῦ ἔργου στὴν ἀδελφότητα ποὺ εἶχε ἀρχίσει νὰ σχηματίζεται, καὶ ἀναχώρησε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Ὅρος. Ὁ Νικηφόρος, μετανιωμένος καὶ πικραμένος ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἀθέτησε τὴν ὑπόσχεσή του καὶ ἦταν ἡ αἰτία γιὰ τὴν ἀναχώρηση τοῦ πνευματικοῦ του πατέρα, τὸν ἀναζήτησε. Μετὰ ἀπὸ τὶς ἀμοιβαῖες ἐξηγήσεις ποὺ δόθηκαν κατὰ τὴ συνάντησή τους στὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ ἀφοῦ ὁ Νικηφόρος τὸν διαβεβαίωσε ὅτι μετὰ ἀπὸ κάποιο διάστημα θὰ τὸν ἀκολουθοῦσε στὸ Ἅγιο Ὅρος, ὁ Ἀθανάσιος τὸν συγχώρεσε καὶ ἐπέστρεψε γιὰ νὰ συνεχίση τὴν ἀποπεράτωση τοῦ ἔργου. 
Δυστυχῶς, μετὰ τὴ δολοφονία τοῦ Νικηφόρου Φωκᾶ (969), ἀθωνίτες ἀσκητὲς κατήγγειλαν τὸν Ἀθανάσιο στὸν νέο αὐτοκράτορα Ἰωάννη Τσιμισκὴ (969-976) ὅτι μὲ τὰ κτίσματα ποὺ δημιούργησε κατέλυσε "τοὺς ἀρχαίους τύπους καὶ τὰ ἔθιμα". Ὁ Ἰωάννης Τσιμισκὴς κάλεσε σὲ ἀπολογία τὸν Ἀθανάσιο, ἀλλὰ πείστηκε γιὰ τὸ ἐπιτελούμενο πνευματικὸ ἔργο καὶ ἐπανέλαβε τὶς δωρεὲς τοῦ προκατόχου του, ἀνέθεσε στὸν ἡγούμενο τῆς μονῆς Στουδίου νὰ συντάξει Τυπικό, τὸ ὁποῖο κυρώθηκε τὸ ἔτος 972 καὶ εἶναι γνωστὸ μὲ τὴν ὀνομασία "Τράγος", ἀπὸ τὸ δέρμα τράγου πάνω στὸ ὁποῖο γράφτηκε. Τὸ Τυπικὸ αὐτὸ φυλάσσεται σήμερα στὸ ἀρχεῖο τῆς Ἱερᾶς Κοινότητας. 
Τὸ ἔργο ποὺ εἶχε ἀναλάβει ὁ Ἀθανάσιος εἶχε πιὰ τελειώσει. Ὁ Θεός, φανέρωσε στὸν ὅσιο ὅτι ἦταν ἡ ὥρα τῆς ἀναχώρησής του ἀπὸ τὴν ἐδῶ ζωὴ καὶ τοῦ ἀποκάλυψε καὶ τὸν τρόπο τοῦ θανάτου του. Ὁ Ἀθανάσιος, μάζεψε τὴν ἀδελφότητα, τοὺς κατήχησε, καὶ ἀφοῦ τοὺς φανέρωσε μὲ αἰνιγματικὸ τρόπο τὸν ἐρχομὸ τοῦ τέλους, ἔλαβε τὴ Θεία Κοινωνία καὶ ἀνέβηκε μὲ τὴ συνοδεία ἔξι μαθητῶν του στὴν κόγχη τοῦ ἱεροῦ του καθολικοῦ Ναοῦ γιὰ νὰ ἐπιθεωρήσει τὶς ἐργασίες ποὺ εἶχαν γίνει. Τὸ κτίσμα τότε ὑποχώρησε, καὶ ὁ ἅγιος μὲ τοὺς μαθητὲς τοῦ βρέθηκε κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια. 
Στὸν ἅγιο Ἀθανάσιο ἀναγνωρίζεται ἡ δημιουργία τοῦ ὀργανωμένου μοναχισμοῦ στὸ Ἅγιο Ὅρος ἀλλὰ καὶ ἡ μεγάλη πνευματική του ἀκτινοβολία ἡ ὁποία συντέλεσε στὸ νὰ γίνει ἡ Ἱερὰ Μονὴ Μεγίστης Λαύρας ὁ πυρήνας τῆς ἵδρυσης τῶν λοιπῶν μονῶν τοῦ Ἄθω. Μάλιστα, εἶναι τόσο ριζωμένη ἡ βεβαιότητα ὅτι ἡ ὕπαρξη τοῦ Ἁγίου Ὅρους συνδέεται ἄρρηκτα μὲ τὴ μεγάλη μορφὴ τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτη, ὥστε θεωρήθηκε ἀπαραίτητο, μὲ τὸν ἑορτασμὸ τῆς χιλιετηρίδας ἀπὸ τὴν ἵδρυση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας τὸ 1963, νὰ συνεορτασθεῖ καὶ ἡ χιλιετηρίδα ἀπὸ τὴν ὀργάνωση τοῦ Ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ στὸν Ἄθω. 
Ἡ μνήμη τοῦ ὁσίου ἑορτάζεται τὴν 5η Ἰουλίου. 

Ἀπολυτίκιο (Ἦχος γ΄. Τὴν ὡραιότητα)
Τὴν ἐν σαρκὶ ζωήν σου κατεπλάγησαν, Ἀγγέλων τάγματα,
πῶς μετὰ σώματος, πρὸς ἀοράτους συμπλοκᾶς, ἐχώρησας
ἀοίδιμε, καὶ κατετραυμάτισας, τῶν δαιμόνων τὰς φάλαγγας.
Ὅθεν Ἀθανάσιε, ὁ Χριστὸς σὲ ἠμείψατο πλουσίαις δωρεαῖς.
Διὸ Πάτερ πρέσβευε, σωθῆναι τὰς ψυχᾶς ἠμῶν.

1 σχόλιο:

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.