21 Απρ 2018

Ἅγιον Ὅρος: τὸ ἱερὸ βουνὸ τῆς Ὀρθοδοξίας



Τοῦ Βασιλείου Χ. Στεργιούλη

Τὸ Ἅγιον Ὅρος εἶναι τὸ ἱερὸ βουνὸ τῆς Ὀρθοδοξίας. Τὸ Κέντρο τοῦ Πανορθόδοξου Μοναχισμοῦ. Τὸ δεύτερο μετὰ τοὺς Ἁγίους Τόπους μεγάλο ὀρθόδοξο προσκύνημα.
Σ’ αὐτὸ διατηρεῖται ἀναλλοίωτη ἡ ὀρθόδοξη μοναστικὴ βυζαντινὴ παράδοση ἀπὸ τὸν δέκατο αἰώνα μετὰ Χριστὸν ὡς τὶς μέρες μας. Δηλαδὴ πάνω ἀπὸ χίλια χρόνια!
Ἡ ἔναρξη τοῦ ἁγιορείτικου μοναχισμοῦ τοποθετεῖται στὸ ἔτος 963 μ.χ. τότε, ποῦ κτίστηκε τὸ πρῶτο μεγάλο μοναστικὸ οἰκοδόμημα. Τὸ μοναστήρι τῆς Μεγίστης Λαύρας στὸν Ἀκράθω καὶ συγκεκριμένως στὴν τοποθεσία Μελανά. Τότε χτίστηκε καὶ ὁ ναὸς τοῦ Πρωτάτου στὶς Καρυές, τὴν πρωτεύουσα τοῦ Ἁγίου Ὅρους.
Εἶναι ἄξιο θαυμασμοῦ ὅτι τὸ Ἅγιον Ὅρος συμπλήρωσε χίλια χρόνια ζωῆς καὶ εἰσῆλθε ἤδη στὴ δεύτερη χιλιετία τοῦ διατηρώντας ἀπαράλλακτα τὸ τυπικό του. Τὴν ὀρθόδοξη βυζαντινὴ ἁγιορείτικη παράδοση.
Χίλια χρόνια ἁγιορείτικου μοναχισμοῦ! Συναγωνίζονται τὰ χρόνια διάρκειας τῆς Ἑλληνορθόδοξης βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας. Ἐκείνη βέβαια ὑπέκυψε στὸν...

ἀσιάτη δυνάστη, ὕστερα ἀπὸ τὴ φθορὰ πού τῆς προκάλεσαν οἱ σταυροφόροι τῆς Δύσης καὶ ἡ Λατινοκρατία. Ὕστερα ἀπὸ τὴν προσωρινὴ ἅλωση τῆς Πόλης ἀπὸ τοὺς Φράγκους (1204). Ἐνῶ τὸ Ἅγιον Ὅρος συνεχίζει μέχρι τώρα τὴ φωτεινὴ πορεία τοῦ μέσα στὴν ἱστορία.
Χίλια χρόνια! Δέκα ἑκατονταετηρίδες ὀρθοδόξου ἁγιορείτικου μοναχισμοῦ! Στὴ διάρκεια τοὺς σημειώθηκαν μεγάλες κοινωνικὲς καὶ πολιτικὲς ἀνακατατάξεις. Χάθηκαν βασίλεια, ἄλλαξαν οἱ κοινωνικὲς δομές, ἔπεσαν αὐτοκρατορίες. Ὅμως τὸ Ἅγιον Ὅρος δὲν ἄλλαξε καθόλου.
Παραμένει ἀνέγγιχτο ἀπὸ τὸν «πανδαμάτορα» χρόνο. Συνεχίζει καὶ στὶς μέρες μας τὴν καλοτάξιδη σωστικὴ πορεία του, ὅπως καὶ στὸ Βυζάντιο.
Τίποτε δὲν ἔχει ἀλλάξει μέχρι σήμερα στὸ «Περιβόλι τῆς Παναγιᾶς». Ἡ θαυμαστὴ φύση, ἡ ἀρχιτεκτονικὴ καὶ ἡ ναοδομία, τὸ μοναστικὸ τυπικό. Οὔτε καν ἡ βυζαντινὴ ὥρα. Ἡ ζωὴ τῶν ταπεινῶν οἰκιστῶν του, τῶν μοναχῶν , ρυθμίζεται ἀπὸ τοὺς ἤχους τῆς καμπάνας καὶ τοῦ χειροσήμαντρου , τοῦ γνωστοῦ τάλαντου. Καμπάνες, τάλαντα καὶ ἄλλα σήμαντρα, ξύλινα καὶ μεταλλικά, ἀντηχοῦν κάθε τόσο στοὺς χώρους τῶν μοναστηριῶν καὶ τῶν γύρω λαγκαδιῶν ταράζοντας τὴ γλυκιὰ ἠρεμία τῆς φύσης καὶ τρομάζοντας τ’ ἀγρίμια καὶ τὰ πουλιά. Ἔχει ξεχωριστὴ χάρη νὰ ἀκοῦς μέσα στὴ σιγαλιὰ τῆς νύκτας τὴν πένθιμη λαλιὰ τοῦ Γκιώνη καὶ τῶν τσακαλιῶν τὶς ὑλακὲς νὰ συνοδεύουν τὸν ἦχο τῶν σημάντρων καὶ τῆς καμπάνας γιὰ τὴν ἔγερση τῶν μοναχῶν. Ἰδιαίτερα δὲ κατὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα καὶ κατὰ τὴν ἀναστάσιμη νύχτα.
Λὲς καὶ σταμάτησε τὸ ὡρολόγι τοῦ χρόνου στὸ Ἅγιον Ὅρος.
Δὲν ἄλλαξε καθόλου τὸ τυπικό του, ἀλλὰ τηρεῖται μὲ εὐλάβεια ἀπὸ τοὺς μοναχούς. Δὲν μετακινήθηκε τίποτε ἀπὸ τὴ θέση του: ἐκκλησίες, κάστρα, πύργοι, εἰκόνες κ.α. Οὔτε ἡ ζωὴ τῶν μοναχῶν. Παραμένει ἡ ἴδια, ὅπως στὸ Βυζάντιο. Πρόκειται γιὰ μία στασιμότητα, πού ἐκφράζει τὸν ἀπόλυτο σεβασμὸ στὴν παράδοση. Στὸ πνεῦμα καὶ στὸ γράμμα τῆς πίστης. Πρόκειται γιὰ νίκη τῆς Πίστης, ἐνάντια στὸ χρόνο. Στὴν ἀέναη ροὴ τοῦ χώρου καὶ τοῦ χρόνου, πού προσδιορίζει τὴν ἔννοια τοῦ χρόνου.
Στὸ Ἅγιον Ὅρος φαίνεται νὰ καταλύεται ἡ φιλοσοφικὴ ἀρχὴ τοῦ Ἠράκλειτου «τὰ πάντα ρεῖ». Ὅλα δηλαδὴ κυλοῦν ρέουν καὶ μεταβάλλονται. Τίποτε δὲν μένει στάσιμο καὶ ἀκίνητο.
Μπορεὶ ὅμως νὰ κινοῦνται τὰ πάντα, ἀλλὰ «οὐχὶ ἅπαντα». Ὑπάρχει Ἕνα, ποῦ παραμένει αἰώνιο καὶ ἀμετάβλητο .Κι’ αὐτὸ εἶναι ὁ Θεός. Ἡ αἰώνια πραγματικότητα. Ὁ μόνος ἀναλλοίωτος. «Τὸ μόνον κινοῦν ἀκίνητον» κατὰ τὸν Σταγειρίτη φιλόσοφο.
Ἐραστὲς τοῦ Αἰωνίου οἱ ἁγιορεῖτες μοναχοὶ ἀποδεικνύονται νικητὲς τῆς φιλοσοφικῆς σκέψης τοῦ Ἠράκλειτου «τὰ πάντα ρεῖ». καθὼς τηροῦν μὲ ἰδιαίτερη εὐλάβεια τὴ μοναστικὴ παράδοση, λατρεία, καὶ ζωή, ὅπως αὐτὴ καθιερώθηκε ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἀθανάσιο τὸν Ἀθωνίτη καὶ τοὺς λοιποὺς θεμελιωτὲς τοῦ ἁγιορείτικου μοναχισμοῦ.
Εὔλογα διερωτᾶται κανείς: Ποιὰ ὑπερκόσμια μηνύματα γέννησαν καὶ διατήρησαν τὸν ὀρθόδοξο μοναχισμὸ στὸ ἱερὸ βουνὸ τοῦ Ἄθω; Καὶ ποιὰ τὸν διατηροῦν ὡς τὶς μέρες μας ἴδιο καὶ ἀπαράλλακτο, ὅπως ἀπὸ τὴν ἵδρυσή του; Φυσικά, ποιὰ ἄλλη, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ δύναμη τῆς πίστης καὶ τῆς πλήρους ἀφιέρωσης στὸν Χριστό, γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Ὁποίου οἱ μοναχοὶ ἀρνοῦνται τὰ πάντα. Καὶ τῆς ἀπόλυτης ἐξάρτησής τους ἀπὸ Αὐτόν.
Γι’ αὐτὴν τὴν πίστη καὶ τὴν ἀπόλυτη ἀφιέρωση τῶν μοναχῶν στὸν Χριστό, ἕνας σύγχρονός μας μοναχός, ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης Μελέτιος ἀναφέρει :«Ἡ κορυφαία καὶ ποιὸ ἱερὴ στιγμὴ γιὰ μένα ἦταν ἡ ἡμέρα ποῦ ἀφιέρωσα τὴ ζωή μου στὸ Χριστὸ καὶ ἔγινα μοναχός. Λίγο πρίν, εἶχα περάσει μία βαθειὰ κρίση ἀμφισβήτησης. Οἱ ἰδέες τοῦ διαφωτισμοῦ καὶ τὰ συνθήματα περὶ «θανάτου τοῦ Θεοῦ», μὲ εἶχαν ἀγγίξει. Ὅμως ὁ Θεὸς δὲν μὲ ἄφησε νὰ χαθῶ. Ἕνα «τυχαῖο» διάβασμα τοῦ βίου, τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου Χριστιανουπόλεως (+17Μαϊου) μὲ ἔκαμε καὶ ἄρχισα νὰ ψάχνομαι καὶ νὰ ψάχνω. Ἔτσι, τότε, διάβασα, πολὺ τὴν Καινὴ Διαθήκη. Καὶ ὁ εὔσπλαχνος Κύριός μου ἔκλεισε ἄλλες πόρτες καὶ μὲ ὁδήγησε σ΄ἕνα Μοναστήρι.»
Αὐτὴ ἡ πίστη τῶν μοναχῶν εἶναι ποῦ συγκλονίζει καὶ προβληματίζει κάθε σκεπτόμενο. Καὶ γίνεται ἀντικείμενο ἔρευνας ἀπὸ εἰδικοὺς ἐπιστήμονες. Ὁ ἀμερικανὸς Stephen Lloyd-Moffett, καθηγητὴς τῆς Συγκριτικῆς Θρησκειολογίας στὸ Πολυτεχνεῖο τῆς Καλιφόρνια, στὸν πρόλογο τοῦ βιβλίου του «Ὀμορφιὰ ἀπὸ τὶς στάχτες» ἀναφέρει: «Ὅταν ἤμουν εἴκοσι ἑνὸς ἐτῶν, εἶχα ἐπιτύχει μία πολὺ σημαντικὴ ὑποτροφία μὲ σκοπὸ τὴ μελέτη τῶν ὀρθοδόξων μοναχῶν ἀνὰ τὸν κόσμο…» Γιὰ τὸ λόγο αὐτό, συνεχίζει, πῆγε στὸ Ἅγιον Ὅρος, στὴν αἰγυπτιακὴ ἔρημο καὶ στὴν Ἱερουσαλὴμ , ἀλλὰ καὶ στὴν Πρέβεζα, γιὰ νὰ γνωρίσει τὸν μοναχὸ Μελέτιο, πού εἶχε ἀναδειχθεῖ Μητροπολίτης Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης.
Θὰ μάκραινε πολὺ ὁ λόγος, ἂν ἔπρεπε νὰ ἀναφερθοῦμε καὶ σὲ ἄλλα παραδείγματα. Ἐκεῖνο, πού θέλουμε νὰ τονίσουμε κλείνοντας τὶς σύντομες αὐτὲς σκέψεις, εἶναι ὅτι τὸ Ἅγιον Ὅρος δὲν εἶναι ἕνα θέμα ἀπὸ τὰ πολλά. Τὴ σπουδαιότητά του καὶ τὴ δικαίωσή του καὶ στὶς ἡμέρες μας καταδεικνύει ὁ ἁγιορείτης μοναχὸς Θεοκλητὸς Διονυσιάτης στὸ σπουδαῖο βιβλίο του «Μεταξὺ Οὐρανοῦ καὶ γὴς» (Βραβεῖο Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν). Ἔχει μεταφραστεῖ σὲ ξένες γλῶσσες, ἀκόμη καὶ στὴν κινεζική, καὶ ἀποτελεῖ ἀντικείμενο διατριβῆς σὲ πανεπιστήμια τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἄπω Ἀνατολῆς.
Συνοψίζοντας τονίζουμε πως τὸ Ἅγιον Ὅρος ἀποτελεῖ τὴ ζωντανὴ μαρτυρία τοῦ Ἑλληνορθόδοξου Βυζαντίου. Εἶναι εὐτύχημα καὶ ἰδιαίτερη εὐλογία Θεοῦ τὸ ὅτι ἀποτελεῖ ἀνεξάρτητο καὶ αὐτοδιοίκητο τμῆμα τῆς Ἑλληνικῆς ἐπικράτειας.
Νὰ δώσει ὁ Θεὸς νὰ συνεχίσει τὴν εὐεργετική του παρουσία στὸν κόσμο μας ὡς τὴ συντέλεια τῶν αἰώνων.

enromiosini.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.