22 Ιουλ 2017

Περί ἁμαρτίας

Σειρά μαθημάτων ἀπό τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη  Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία
3. Ἡ παγκοσμιότητα τῆς ἁμαρτίας
Οἱ Ἰσραηλῖτες πίστευαν ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἁμαρτωλοί. Θά ἀναφέρω μερικά χωρία ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη γι᾽ αὐτό: Ὁ Σολομών στήν προσευχή του ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καί ἐνώπιον ὅλης τῆς ἐκκλησίας τοῦ Ἰσραήλ εἶπε: «Οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος, ὅς οὐχ ἁμαρτήσεται» (Γ´ Βασ. 8,46). Ὁ Ψαλμωδός πάλιν, προσευχόμενος στόν Θεό, τόν παρακαλεῖ νά μήν τόν κρίνει, γιατί δέν μπορεῖ νά σταθεῖ κανείς δίκαιος ἐνώπιόν Του• «μή εἰσέλθῃς εἰς κρίσιν μετά τοῦ δούλου σου, ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν» (142,2). Καί ἄν ὁ Θεός μᾶς ἐλέγξει γιά τά ἁμαρτήματά μας, ποιός μπορεῖ νά σταθεῖ ὄρθιος ἐνώπιόν Του; «Ἐάν ἀνομίας παρατηρήσῃς, Κύριε Κύριε, τίς ὑποστήσεται;» (Ψαλμ. 129,3). Τά ἁμαρτήματά μας εἶναι πολλά. Κανείς δέν γνωρίζει τά παραπτώματά του, στά ὁποῖα χωρίς νά τό θέλει καί χωρίς νά τό ἀντιληφθεῖ ἔχει ὑποπέσει. Γι᾽ αὐτό καί λέγει πάλι ὁ Ψαλμωδός: «Παραπτώματα τίς συνήσει; Ἐκ τῶν κρυφίων μου – λέγει πρός τόν Θεόν– καθάρισόν με» (Ψαλμ. 18,13). Ὁ διδάσκαλος τῆς Σοφίας διαπιστώνει ὅτι δέν ὑπάρχει κανείς πού νά μπορεῖ νά καυχηθεῖ ὅτι....
ἔχει ἁγνή καρδιά, καθαρή ἀπό ἁμαρτίες: «Τίς καυχήσεται – λέγει – ἁγνήν ἔχειν τήν καρδίαν; Ἤ τίς παρρησιάσεται καθαρός εἶναι ἀπό ἁμαρτιῶν;» (Παροιμ. 20,9). Ἀκόμη ὁ Ἐκκλησιαστής λέγει καί μία ἄλλη φοβερή ἀλήθεια. Λέγει – ἄν ἑρμηνεύω καλῶς τό κείμενο – ὅτι καί αὐτές οἱ καλές μας πράξεις δέν εἶναι καθαρές, γιατί ἔχουν μέσα τους ἐνοχή, εἶναι σπιλωμένες μέ τήν ἁμαρτία, τόν ἐγωισμό λόγου χάριν: «Ἄνθρωπος οὐκ ἔστι δίκαιος ἐν τῇ γῇ, ὅς ποιήσει ἀγαθόν καί οὐχ ἁμαρτήσεται» (Ἐκκλ. 7,20). Ἀγαθοποιοῦμε ἀλλά καί συγχρόνως ἁμαρτάνοντες, λόγῳ τῆς ἀκαθάρτου καρδίας μας. Καί ὁ Ἐλιφάζ ὁ Θαιμανίτης διατυπώνει μέ ἐρωτηματικό τρόπο τήν ἁμαρτωλότητα ὅλων τῶν ἀνθρώπων καί λέγει: «Μή καθαρός ἔσται βροτός ἐναντίον τοῦ Κυρίου ἤ ἀπό τῶν ἔργων αὐτοῦ ἄμεμπτος ἀνήρ;» (Ἰώβ 4,17). Βλ. καί 15,14. Καί ὁ Βαλδάδ ὁ Σαυχίτης λέγει ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρξει ἄνθρωπος, πού τόν ὀνομάζει «γέννημα γυναίκας», καί νά εἶναι καθαρός: «Πῶς γάρ ἔσται δίκαιος βροτός ἔναντι Κυρίου; Ἤ τίς ἄν ἀποκαθαρίσαι αὐτόν γεννητός γυναικός;» (Ἰώβ 25,4). Καί ὁ ἴδιος ὁ Ἰώβ λέγει ὅτι δέν εἶναι κανείς καθαρός ἀπό τόν μολυσμό τῆς ἁμαρτίας, ἀκόμη καί ἄν ζήσει μιά μέρα πάνω στήν γῆ: «Τίς γάρ καθαρός ἔσται ἀπό ρύπου; Ἀλλ᾽ οὐθείς, ἐάν καί μία ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ ἐπί τῆς γῆς» (Ἰώβ 14,4). Ἀλλά εἶναι ὡραῖο καί αὐτό πού λέγει ἡ Σοφία Σειράχ, ὅτι καί ὁ φωτεινός ἥλιος σκοτεινιάζει!... Καί αὐτό βέβαια, τό νά ἔχει σκότος ἁμαρτίας, συμβαίνει στόν ἄνθρωπο, πού ἀποτελεῖται ἀπό σάρκα καί αἷμα: «Τί φωτεινότερον ἡλίου; Καί τοῦτο ἐκλείπει. Καί πονηρός ἐνθυμηθήσεται σάρκα καί αἷμα» (17,31). Γι᾽ αὐτό λέγει τελικῶς ἡ Σοφία Σειράχ νά μήν ἀποστρεφόμεθα κανένα πού ἁμαρτάνει, γιατί ὅλοι εἴμεθα ἁμαρτωλοί: «Μή ὀνείδιζε ἄνθρωπον ἀποστρέφοντα ἀπό ἁμαρτίας• μνήσθητι ὅτι πάντες ἐσμέν ἐν ἐπιτιμίοις» (Σ. Σειρ. 8,5). Ἀκόμη καί αὐτόν τόν Ἐνώχ καί τόν Νῶε καί τόν Ἰώβ (Γεν. 5,24. 6,9. Ἰώβ 1,1.8. 2,3), πού ἐπαινοῦνται πολύ στήν Παλαιά Διαθήκη γιά τό ὅτι ὑπῆρξαν δίκαιοι, καί αὐτούς ἀκόμη δέν πρέπει νά τούς θεωροῦμε ὡς ἐντελῶς ἀναμαρτήτους.
Ὡς αἰτία αὐτῆς τῆς ἁμαρτίας τῶν ἀνθρώπων, ἡ ὁποία φθάνει μέχρι τόν πρῶτο ἄνθρωπο, ἡ Παλαιά Διαθήκη βρίσκει τήν ροπή τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν ἁμαρτία, τήν ἀδυναμία του πρός αὐτήν, στό ὅτι «ἔγκειται ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπιμελῶς ἐπί τά πονηρά ἐκ νεότητος αὐτοῦ» (Γεν. 8,21). Ὡς αἰτία βέβαια αὐτῆς τῆς ροπῆς πρός τήν ἁμαρτία γιά τήν Παλαιά Διαθήκη, ἄν καί δέν λέγεται σαφῶς, ὅμως ὑπονοεῖται δυνατά, εἶναι τό ἁμάρτημα τῶν προπατόρων (βλ. Γεν. κ. 3). Ἡ ροπή πρός τήν ἁμαρτία ἐμφωλεύει στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, γι᾽ αὐτό καί στήν Παλαιά Διαθήκη τό αἴτημα τῶν ἀνθρώπων εἶναι ὁ καθαρμός τῆς καρδιᾶς: «Καρδίαν καθαράν κτῖσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός» (Ψαλμ. 50,12). Ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου ἔχει καί καλές καί κακές ἐπιθυμίες, ἔχει βάθος μεγάλο: «Βαθεῖα ἡ καρδία τοῦ ἀνθρώπου παρά πάντα καί ἄνθρωπός ἐστι καί τίς γνώσεται αὐτόν;» (Ἰερ. 17,9). Ἀπό τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου προέρχονται οἱ πράξεις τῆς ζωῆς, καλές ἤ κακές. 
Αὐτή ἡ τάση τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν ἁμαρτία ὑπάρχει ἀπό τήν μικρή του ἡλικία, «ἐκ νεότητος αὐτοῦ» (Γεν. 8,21). Ὁ ἄνθρωπος ρέπει περισσότερο πρός τό κακό, παρά πρός τόν καλό, παρουσιάζεται δέ στήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι ἡ ροπή αὐτή πρός τό κακό εἶναι κληρονομημένη ἀπό τήν γέννησή του. Ὁ Ψαλμωδός λέγει: «Ἰδού ἐν ἀνομίαις συνελήφθην καί ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου» (Ψαλμ. 50,7). Βλ. καί Ψαλμ. 57,4. Ζητεῖ ὅμως ὁ ποιητής ἀπό τόν Θεό, μαζί μέ τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς Του, νά τοῦ δώσει καί τήν δύναμή του, «πνεῦμα εὐθές» (Ψαλμ. 50,12), γιά νά τόν ὠθεῖ σταθερά πρός τό καλό καί νά πράττει μόνο αὐτό. Ἡ Παλαιά Διαθήκη τονίζει τήν ἀπό τόν γεννήτορα κληρονομία τῆς ἁμαρτίας, γι᾽ αὐτό καί παραθέτει καί μερικές σκανδαλώδεις σκηνές, γιά νά δηλώσει τήν ὄχι ἀπό καλό προπάτορα καταγωγή τῶν Χαναναίων ἤ ἄλλων ἐχθρῶν τοῦ Ἰσραήλ (βλ. Γεν. 9,20 ἑξ. 19,30 ἑξ.).
Ἡ Σοφία Σολομῶντος παρουσιάζει τόν Θεό νά φέρεται μέ συμπάθεια πρός τούς ἀνθρώπους καί νά τούς δίνει τρόπους καί καιρόν μετανοίας, ἀκριβῶς γιατί εἶναι «ἔμφυτος», ὅπως λέγεται ἡ κακία τους: 
«Ἐδίδους τόπον μετανοίας, οὐκ ἀγνοῶν ὅτι πονηρά ἡ γένεσις αὐτῶν καί ἔμφυτος ἡ κακία αὐτῶν καί ὅτι οὐ μή ἀλλαγῇ ὁ λογισμός αὐτῶν εἰς τόν αἰῶνα. Σπέρμα γάρ ἦν κατηραμένον ἀπ᾽ ἀρχῆς, οὐδέ εὐλαβούμενός τινα ἐφ᾽ οἷς ἡμάρτανον ἄδειαν ἐδίδους» (12,10-11). 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.