Γιὰ τὸ καίριο ζήτημα τῶν Τουρκικῶν στρατευμάτων στὴν Κύπρο

Τοῦ Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

 Νὰ θυμίσω κατ’ ἀρχήν, σὲ ὅσους τυχὸν δὲν τὸ ἀντιλήφθηκαν, ὅτι ἡ Διάσκεψη τῆς Γενεύης ὄχι μόνο δὲν ἔχει τελειώσει, ἀλλὰ δὲν προβλέπεται νὰ τελειώσει παρὰ μόνον ἂν ἐπέλθει συμφωνία, μὲ δική μας μάλιστα πρωτοβουλία αὐτό. Εἶναι open ended, διαρκῆς θεσμός, ὅπως ἡ Ἱερὰ Ἐξέταση, καὶ θὰ παραμείνει ὡς Δαμόκλειος Σπάθη πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ μέχρι, εἴτε νὰ κόψει τὸ κεφάλι τοῦ κυπριακοῦ κράτους, εἴτε νὰ ἀποφασίσει κάποιος νὰ τὴ διακόψει.

Ἡ κυπριακὴ καὶ ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνηση ὑποστηρίζουν ὅτι προσέρχονται στὴ Γενεύη ἀνυποχώρητες στὸ θέμα τῶν ἐγγυήσεων καὶ ξένων στρατευμάτων στὴν Κύπρο.

Αὐτὸ δὲν εἶναι ἀσφαλῶς τὸ μόνο κρίσιμο θέμα – διότι δὲν ἀρκεῖ νὰ φύγουν τὰ στρατεύματα, πρέπει νὰ μᾶς προκύψει στὸ τέλος καὶ κάποιας μορφῆς κράτος στὸ νησί, ὄχι μπάχαλο. Εἶναι ὅμως...

ἕνα ἀπὸ τὰ κρισιμότερα.

Ἂν αὐτὸ ὄντως προκύψει ὁ γράφων θὰ εἶναι ὁ πρῶτος ποὺ θὰ χαιρετίσει ἀμφότερες τὶς κυβερνήσεις, ἀνεξαρτήτως ὁποιασδήποτε ἄλλης κριτικῆς ἢ διαφωνίας.

Ἐν τούτοις, δὶς ἐξ ἁμαρτεῖν οὐκ ἀνδρὸς σοφοῦ, πόσο μᾶλλον πολλάκις ἐξ ἁμαρτεῖν.

Ὁ μὲν Ἀναστασιάδης ἐξελέγη ὑποσχόμενος νὰ μὴν ἐπιτρέψει ποτὲ τὸ κούρεμα τῶν καταθέσεων, ποὺ ἔκανε δύο μῆνες μετὰ τὴν ἐκλογή του καὶ ἀφοῦ φρόντισε τὰ οἰκονομικά τῆς οἰκογενείας του. Ἐξελέγη ἐπίσης διακηρύσσοντας ὅτι τὸ σχέδιο Ἀνᾶν καὶ οἱ συγκλίσεις Χριστόφια -Ταλὰτ ἔχουν πεθάνει. Εὐθὺς μετὰ τὴν ἐκλογὴ του ἀνέστησε τοὺς πεθαμένους καὶ ἄρχισε ἐπὶ τῇ βάσει αὐτῶν τὶς διαπραγματεύσεις.

Ὁ ἑλληνικὸς λαὸς ἐμπιστεύτηκε τὴ διαβεβαίωση τῆς παρούσας κυβέρνησης ὅτι δὲν θὰ ὑπογράψει νέα Μνημόνια, γιὰ νὰ ξυπνήσει μὲ τὸ τρίτο καὶ χειρότερο. Ἂν ἦταν σοφότερος θὰ εἶχε ἀνησυχήσει πολὺ νωρίτερα καὶ ὁπωσδήποτε διαβάζοντας τὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ἕλληνα Ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν πρὸς τοὺς Εὐρωπαίους συναδέλφους του, στὴν ἀρχὴ ἤδη τῆς διαπραγμάτευσης, ποὺ ἀναγνώριζε καὶ τὶς προηγούμενες συμφωνίες καὶ τὸ ἑλληνικὸ δημόσιο χρέος.

Γι’ αὐτὸ καὶ θέλουμε νὰ τοὺς πιστεύουμε ὅλους αὐτούς, μακάρι νὰ λένε ἀλήθεια αὐτὴ τὴ φορά, ἀλλὰ προτιμᾶμε νὰ παραμένουμε ἄπιστοι Θωμάδες, μέχρις ἀποδείξεώς του, καὶ εὐχόμενοι νὰ ἀποδειχθεῖ τὸ ἐνάντιο.

Γιατί διαφορετικά, ἂν τυχὸν γίνει κάποιο λάθος στὸ κυπριακὸ τώρα, στὴν κατάσταση ποὺ εἶναι ἡ Ἑλλάδα, μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ χαριστικὴ βολὴ στὸν ἑλληνικὸ λαὸ στὸ σύνολό του. Καλύτερα λοιπὸν σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση νὰ μὴν ἀκολουθήσουμε τὸ “Πίστευε καὶ μὴ ἐρεύνα”, ἀλλὰ τὸ “Ἐρευνᾶτε τὰς Γραφάς”.

Πόσο μᾶλλον ποὺ οἱ ἐκπρόσωποι τόσο τῆς Λευκωσίας, ὅσο καὶ τῆς Ἀθήνας, μὲ τὴν ὁρολογία ποὺ οἱ ἴδιοι χρησιμοποιοῦν ἐγείρουν σοβαρότατα ἐρωτηματικὰ γιὰ τὸ τί ἐννοοῦν ἀμφότερες μὲ τὴ φόρμουλα “λύση χωρὶς ξένα στρατεύματα καὶ ἐγγυήσεις”. Διαφωτιστικὲς ἐπ’ αὐτοῦ εἶναι οἱ συνεντεύξεις τῶν κ.κ. Κοτζιὰ καὶ Ἀναστασιάδη στὴ Καθημερινὴ (26-9-2016 καὶ 25-12-2016) ποὺ κάνουν λόγο γιὰ μεταβατικὲς περιόδους ἀποχώρησης τῶν τουρκικῶν στρατευμάτων, ἀφοῦ προηγουμένως ἔχει διαλυθεῖ ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία καὶ ἡ Ἐθνοφρουρά της.

Τὰ τουρκικὰ στρατεύματα θὰ μείνουν γιὰ πάντα ἂν δὲν ἔχουν ἀποχωρήσει πρὸ τῆς ἐφαρμογῆς τῆς λύσεως καὶ ὄχι μετὰ τὴ λύση.

Ὑποστηρίζεται ὅτι χρειάζεται μία μεταβατικὴ περίοδος γιὰ τὴν ἀποχώρηση τῶν τουρκικῶν στρατευμάτων (“καὶ γιὰ πρακτικοὺς λόγους”, Καθημερινή, τοὺς ἄλλους τοὺς ἀγνοοῦμε).

Τὰ τουρκικὰ στρατεύματα ἦρθαν πολὺ γρήγορα στὴν Κύπρο καὶ δὲν καταλαβαίνουμε γιατί δὲν μποροῦν νὰ φύγουν ἐξίσου γρήγορα. Ἂν ὅμως δὲν μποροῦν νὰ φύγουν τότε μποροῦμε ἀσφαλῶς νὰ περιμένουμε ὅσο χρειάζεται γιὰ νὰ φύγουν καὶ μετὰ νὰ ἐφαρμόσουμε τὴ λύση.

Διότι αὐτὸ ποὺ τώρα ζητεῖται ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ πλευρὰ εἶναι στὴν πραγματικότητα νὰ διαλυθεῖ τὸ ὑπάρχον κυπριακὸ κράτος καὶ ἡ Ἐθνοφρουρὰ του ἔναντι μίας ὑποσχέσεως τοῦ κ. Ἐρντογᾶν.

Θὰ τηρήσει ἡ Τουρκία τὶς ὑποσχέσεις της;

Δὲν βλέπω κανένα λόγο νὰ εἶμαι πιὸ Τοῦρκος ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ἀποδίδοντάς τους προθέσεις ποὺ ὄχι μόνο δὲν ἔχουν, ἀλλὰ λένε ὅτι δὲν ἔχουν.

Τὴν ἀπάντηση τὴν ἔχει δώσει ὁ πρώην Πρόεδρος τῆς Τουρκίας Ἀμπντουλᾶ Γκιούλ. Στὴ διάρκεια ἐπισκέψεως στὸ Μπακού, ὅπου οἱ Ἀζέροι τὸν ἐνεκάλεσαν γιὰ τὶς συμφωνίες μὲ τὴν Ἀρμενία, τοὺς ἀπάντησε ὅτι κακῶς νομίζουν ὅτι ἡ ‘Ἄγκυρα ὑπέγραψε τὶς συμφωνίες γιὰ νὰ τὶς τηρήσει.

Διδακτικὴ φαντάζομαι εἶναι καὶ ἡ ἐμπειρία ἀπὸ τὴ Συρία καὶ τὸ Ἰράκ, ὅπου ὁ τουρκικὸς στρατὸς ἔχει εἰσέλθει χωρὶς νὰ ζητήσει τὴν ἄδεια κανενὸς καὶ παραβιάζοντας ὅλο τὸ διεθνὲς δίκαιο.

Τί μᾶς λέει ἄλλωστε ὁ ἴδιος ὁ κ. Ἀκιντζί, ἀπείρως σοβαρότερος καὶ εἰλικρινέστερος ἀπὸ τὴ δική μας πλευρά; Χρειαζόμαστε λέει τὸν τουρκικὸ στρατὸ καμιὰ δεκαπενταριὰ χρόνια καί, ἂν τὸ πράγμα δουλέψει, τὸ συζητᾶμε.

(Διερωτᾶται κανεὶς καὶ πάλι τί ἀκριβῶς ἐξυπηρετεῖ καὶ σὲ τί μπορεῖ νὰ εἶναι ὠφέλιμη ὁποιαδήποτε διαπραγμάτευση μὲ παρόμοιους ὅρους).

Τί θὰ κάνουμε ἂν δὲν τηρήσει ἡ Τουρκία τὶς ὑποσχέσεις της;

Ὑπὸ τέτοιες συνθῆκες, τὰ “δεσμευτικὰ χρονοδιαγράμματα” δὲν φαίνονται παρὰ νὰ δεσμεύουν μόνο τὰ θύματα τῆς εἰσβολῆς, ποὺ φυσικὰ δὲν θὰ μποροῦν νὰ κάνουν πολλὰ πράγματα.

Μία περίπτωση εἶναι νὰ στείλουμε τοὺς Εὐζώνους ποὺ φυλᾶνε τὴ Βουλὴ νὰ διώξουν τὰ τουρκικὰ στρατεύματα ἀπὸ τὴν Κύπρο. Ἄλλη νὰ τοὺς ἀναγκάσει νὰ τηρήσουν τὴ συμφωνία ἡ κυπριακὴ Ἐθνοφρουρά. Φαντάζομαι ὅτι δὲν ὑπάρχουν τέτοια σενάρια. Ἂλλωστε, ἡ συζητούμενη συμφωνία προβλέπει τὴν ἀποχώρηση τῶν στρατευμάτων μετὰ καὶ ὄχι πρὶν τὴ διάλυση τῆς Ἐθνοφρουρᾶς καὶ τοῦ κράτους.

Ὁ κ. Ἀναστασιάδης ὑπόσχεται, στὴν Καθημερινὴ (25.12) ὅτι, ἂν δὲν τηρηθοῦν οἱ τουρκικὲς ὑποσχέσεις, θὰ προσφύγει στὴν ΕΕ καὶ στὸν ΟΗΕ. Δὲν ξέρω ἂν θὰ ὑπάρχει ἡ ΕΕ ὅταν θὰ προσφύγει ἐκεῖ ὁ Ἀναστασιάδης, ξέρω ὅτι δὲν θὰ μπορεῖ νὰ τὸ κάνει. Διότι τὸ σχέδιο λύσης προβλέπει 50-50% τὴν Κύπρο καὶ ἀμφιβάλλω ὅτι θὰ τὸν ἀφήσει τὸ σύνοικο στοιχεῖο νὰ πάει νὰ τὸ καταγγείλει ὁπουδήποτε.

Τὰ ψηφίσματα τοῦ ΟΗΕ ποὺ ζητοῦν τὴν ἄμεση, χωρὶς ὅρους καὶ χωρὶς διασύνδεση μὲ λύση ἢ μὴ λύση ἢ ὅποια λύση τοῦ κυπριακοῦ, ἀποχώρηση τῶν ξένων στρατευμάτων ἀπὸ τὴν Κύπρο καὶ τὴν πλήρη ἀποκατάσταση τῆς κυριαρχίας τοῦ κυπριακοῦ κράτους, εἶναι τὸ πολιτικὸ προϊὸν μίας τελείως διαφορετικῆς ἐποχῆς καὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ ξαναβγοῦν τώρα.

Ἀκόμα ὅμως κι ἂν βγαίνανε, δὲν ὑπάρχει πρακτικὸς τρόπος νὰ ὑλοποιηθοῦν, ὅπως δὲν ὑπῆρχε καὶ μέχρι τώρα. Ἡ κρίσιμηδιαφορα ὅμως τῆς παρούσης μὲ τὴ μέλλουσα κατάσταση εἶναι ὅτι τώρα ὑπάρχει συγκροτημένο κράτος στὴν Κύπρο, αὔριο, ἐπὶ τῇ βάσει τῆς συζητούμενης λύσης θὰ ἔχει διαλυθεῖ.

Δηλαδή, μεταβατικὲς περίοδοι καὶ ὑπὸ ὅρους ἀποχώρηση τῶν τουρκικῶν στρατευμάτων συνεπάγεται νομιμοποίηση τῆς παρουσίας τους στὸ νησὶ καὶ κατάργηση ἀπὸ τώρα τῆς κύριας διεθνοῦς νομικῆς ἀσπίδας τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας, τῶν περὶ ἀποχωρήσεως προβλέψεων τῶν ψηφισμάτων του ΣΑ.

Γιατί καμία καλὴ συμφωνία δὲν μπορεῖ νὰ βγεῖ ἀπὸ τὴ Γενεύη

Ἂς ὑποθέσουμε ὅμως ὅτι ὅλα τὰ παραπάνω παίρνονται ὑπόψιν σὲ μία μελλοντικὴ συμφωνία, κάτι ποὺ ὑπὸ τὶς παροῦσες συνθῆκες μοιάζει σενάριο πολιτικῆς φαντασίας. Καὶ ἡ καλύτερη συμφωνία ἀπὸ τὴ Γενεύη, κινδυνεύει δυστυχῶς ὄχι μόνο νὰ ἀποδειχθεῖ ἄνθρακες, ἀλλὰ καὶ νὰ ἀποτελέσει μία ἀκόμα θηλειὰ στὸν λαιμὸ τοῦ κυπριακοῦ λαοῦ.

Ὁ ἀποικιοκράτης δὲν εἶναι κουτός. Ἡ ἴδια ἡ διαδικασία τῆς Γενεύης εἶναι ἔτσι φτιαγμένη ποὺ νὰ μὴν μπορεῖ νὰ βγάλει καλὸ ἀποτέλεσμα. Ἡ Γενεύη συνιστᾶ ἀναβίωση σὲ τελειοποιημένη τώρα καὶ “διαρκὴ” (open ended) μορφὴ τῆς τριμεροῦς του Λονδίνου τοῦ 1955 (Ἑλλάδα, Τουρκία, Βρετανία), ποὺ δέχθηκε ὁ Ἀβέρωφ κατ’ ἐντολὴν τοῦ Λονδίνου καὶ τῶν διασκέψεων τῆς Ζυρίχης καὶ τοῦ Λονδίνου (1959-60) ὅπου τὸ Λονδίνο ἐπέβαλε τὶς γνωστὲς συμφωνίες, παρὰ τὴν ἀντίθετη γνώμη τῶν ἀντιπροσώπων τῆς ὀργάνωσης ποὺ ἠγοῦντο τῆς ἀντιαποικιακῆς ἐπανάστασης στὴν Κύπρο (Λυσσαρίδης, Παπαδόπουλος) καὶ ὅσων δημάρχων τῆς Κύπρου ἐπρόσκειντο στὸ ΑΚΕΛ, καὶ χωρὶς νὰ ἐρωτηθεῖ ὁ κυπριακὸς λαός.

Πρόκειται γιὰ μέθοδο καὶ παράνομη καὶ παράλογη.

Φανταστεῖτε π.χ. αὔριο μία διάσκεψη τῆς Γαλλίας, τῆς Ἰταλίας καὶ τῆς Πορτογαλίας ποὺ θὰ συζητήσει τὰ ἐθνικὰ προβλήματα τῆς Ἱσπανίας, χωρὶς τὴ συμμετοχὴ τοῦ ἱσπανικοῦ κράτους, ἀλλὰ μὲ τὴ συμμετοχὴ τῶν Ἀνδαλουσίων, τῶν Βάσκων, τῶν Καταλανῶν κλπ. Ἂν ἡ διάσκεψη τῆς Γενεύης γιὰ τὴν Κύπρο εἶναι μία καλὴ ἰδέα, νὰ ὀργανώσουμε μία παρόμοια διάσκεψη γιὰ τὴν Ἱσπανία στὴ Ζυρίχη. Νὰ στείλουμε καὶ δικούς μας, ἤδη ἔμπειρους “τεχνοκράτες”, νὰ τοὺς προσφέρουν τεχνογνωσία.

Ποιὸ εἶναι τὸ κόλπο μὲ τὴ Γενεύη;

Νὰ συνδεθεῖ ἡ αὐτοτελὴς ὑποχρέωση γιὰ ἀποχώρηση τῶν στρατευμάτων ποὺ εἰσέβαλαν στὴν Κύπρο χωρὶς ἄλλους ὅρους καὶ προϋποθέσεις μὲ τὴν λύση τοῦ κυπριακοῦ, καὶ μάλιστα μὲ συγκεκριμένο, καταστροφικὸ τύπο λύσης, μὲ ἀνεπίτρεπτες ἀλλαγὲς στὴ βασικὴ συνταγματικὴ διάρθρωση τῆς κυπριακῆς πολιτείας καὶ μὲ πολυετεῖς περιόδους ἀποχώρησης “μετὰ τὴ λύση”, πολὺ προτοῦ κληθεῖ νὰ ἀποφασίσει ἂν θέλει ὁτιδήποτε ἀπὸ αὐτὰ ὁ κυπριακὸς λαός.

Ἂν ὑπάρξει τέτοια συμφωνία στὴ Γενεύη, ὁ Ἀναστασιάδης θὰ θυμηθεῖ ἀμέσως ποὺ ἔχει βάλει τὸ “καπέλο” τοῦ Προέδρου τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας, ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ βρεῖ πηγαίνοντας στὴ Γενεύη, θὰ τὸ φορέσει καὶ θὰ πάει ὁ ἴδιος, ἐκ μέρους τῆς Κύπρου, στὴν ΕΕ καὶ τὸν ΟΗΕ, γιὰ νὰ ἐπικυρώσουν αὐτὸ τὸ ἀποτέλεσμα.

Δηλαδὴ νὰ ἀκυρώσουν, ἐμμέσως πλὴν σαφῶς, τὸ καθεστὼς κράτους πλήρους, ἀνεμπόδιστης κυριαρχίας μὲ τὸ ὁποῖο ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία ἔγινε δεκτὴ στὴν ΕΕ καὶ τὰ ψηφίσματά τοῦ ΣΑ μὲ τὰ ὁποία ζητεῖται ἡ χωρὶς ὅρους ἀποκατάσταση τῆς πληγείσης κυριαρχίας τοῦ κυπριακοῦ κράτους καὶ ἡ χωρὶς ὅρους καὶ προϋποθέσεις ἀποχώρηση τῶν παρανόμως εὐρισκομένων κατοχικῶν στρατευμάτων.

Ἂν οἱ φίλοι Κύπριοι νομίζουν ὅτι θὰ γίνουν ὅλα αὐτὰ καὶ θὰ τὰ ἀνατρέψουν σὲ δημοψήφισμα, πλανῶνται πλάνην οἰκτρᾶν, ἂν δὲν βρίσκουν ἁπλῶς δικαιολογία γιὰ νὰ μὴν κάνουν αὐτὸ ποὺ πρέπει τώρα νὰ κάνουν, ὡς Προμηθεῖς καὶ ὄχι ὡς Ἐπιμηθεῖς.

(‘Αλλωστε, δὲν χρειάστηκε κανένα δημοψήφισμα γιὰ νὰ ἐγγραφεῖ στὰ ψηφίσματά του ΣΑ ἡ “διζωνικὴ - δικοινοτικὴ ὁμοσπονδία).

Τὸ 2004 δοκίμασαν νὰ ἐπιβάλλουν τὸ σχέδιο Ἀνᾶν μέσω δημοψηφίσματος, γιατί νόμιζαν ὅτι οἱ Κύπριοι θὰ τὸ ψηφίσουν. ‘Επαιζαν τίμια, γι’ αὐτὸ δὲν χρειάστηκε καμία Γενεύη. Τώρα τί τὴ θέλουνε;

Μήπως ἐκτὸς ἀπὸ κριτικὴ ὑπάρχει καὶ καμία θετικὴ πρόταση;

Ναί. Νὰ προτείνει ἡ Κύπρος καὶ ἡ Ἑλλάδα τὴν ἀποχώρηση τῶν τουρκικῶν στρατευμάτων μὲ διεθνεῖς ἐγγυήσεις τῆς ΕΕ καὶ τοῦ ΟΗΕ γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῶν Τουρκοκυπρίων καὶ τὴν ἀνάπτυξη στὶς περιοχὲς ποὺ τώρα ζοῦν δυνάμεων τῆς ΕΕ (στὴν ὁποία ἐπιθυμοῦν νὰ ἐνταχθοῦν) καὶ τοῦ ΣΑ τοῦ ΟΗΕ. Αὐτὸ θὰ δημιουργήσει καὶ συνθῆκες κανονικῆς διαπραγμάτευσης καὶ συζήτησης μεταξὺ τῶν δύο κοινοτήτων γιὰ τὸ πὼς θέλουν νὰ ὀργανώσουν τὶς σχέσεις τους, γιατί δὲν μπορεῖ νὰ γίνει φυσιολογικὴ διαπραγμάτευση καὶ συζήτηση μὲ 40.000 στρατιῶτες καὶ πλήρη ἀεροπορικὴ ὑπεροχή. Αὐτὸ δὲν εἶναι μειονότητα ποὺ χρήζει προστασίας, τοπικὴ ὑπερδύναμη εἶναι.

Καὶ ἂν ἐπιμένουν σὲ σχέδιο παραπλήσιο τοῦ Ἀνᾶν, ποὺ ἄλλωστε ὑπεστήριξε ἡ πλειοψηφία τῶν Τουρκοκυπρίων τὸ 2004, νὰ ἐφαρμοσθεῖ μόνο γιὰ τὴν τουρκοκυπριακὴ ζώνη τῆς ὑπὸ σύσταση διζωνικῆς ὁμοσπονδίας, μὲ ἀντίστοιχους περιορισμοὺς τῆς ἐκεῖ κυριαρχίας τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας.

Ὄχι ὅμως νὰ διαλύσουμε τὸ κυπριακὸ κράτος σὲ ὅτι ἀφορᾶ καὶ τὸ 82% τοῦ πληθυσμοῦ, ‘Ἕλληνες στὴν ἐθνότητα (καὶ ὄχι στὴν καταγωγή, ὅπως νομίζει ὁ Χριστόφιας) καὶ νὰ τοῦ βάλουμε ξένους δικαστὲς καὶ “Διεθνεῖς Ἀστυνομίες” νὰ τὸ διοικοῦν.

Μία ἐπίκαιρη ἄποψη τοῦ Ἠλία Ἡλιοῦ

Ἡ ἑλληνικὴ λέξη ἀλήθεια εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἐπιτεύγματα στὴν ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Σημαίνει “δὲν ξεχνῶ” (α-λήθη). Γι’ αὐτὸ θάθελα κλείνοντας νὰ θυμίσω τὴν ἀξιοπρέπεια τοῦ μεταπολεμικοῦ ἡγέτη τῆς ἑλληνικῆς Ἀριστερᾶς, τοῦ Ἠλία Ἡλιοῦ. Δὲν εἶχε ἀκόμα τελειώσει ἡ βαθιὰ νύχτα τῶν ἐκτάκτων στρατοδικείων, τῶν δολοφονιῶν, τῶν βασανιστηρίων, τῆς τρομοκρατίας στὴ μετεμφυλιακὴ Ἑλλάδα, ὅταν ὁ Πρόεδρος τῆς ΕΔΑ εἶχε τὸ θάρρος νὰ ἐκφωνήσει μία ἱστορικὴ ὁμιλία στὴ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων χαρακτηρίζοντας τὶς συμφωνίες Ζυρίχης καὶ Λονδίνου Ἀνταλκίδειο Εἰρήνη.

Ἴσως ὅμως, ὅπως μοῦ εἶπε μία μέρα ὁ Βάσσος Λυσσαρίδης, ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς δύο ἀνθρώπους στοὺς ὁποίους, πιστεύω, χρωστάει τὸ κυπριακὸ κράτος τὴν ἐπιβίωσή του τὸ 1974, “σὲ ἐποχὲς ὅπως ἡ σημερινή, εἶναι πιὸ δύσκολη ἡ ἀντίσταση.”

konstantakopoulos