21 Φεβ 2014

21 Φεβρουαρίου 2014: 101 χρόνια Ἐλευθερίας τῶν Ἰωαννίνων τῆς πρωτεύουσας τῆς Ἑνιαίας Ἠπείρου

Γράφει ὁ Γεώργιος Διον. Κουρκούτας, Καθηγητὴς φιλόλογος
Τὴν 21 Φεβρουαρίου 2014, συμπληρώνονται 101 χρόνια Ἐλευθερίας τῆς πρωτεύουσας τῆς Ἑνιαίας Ἠπείρου. Τὴν 21ηΦεβρουαρίου τοῦ 1913 τὰ θρυλικὰ Ἰωάννινα, τα  «πρῶτα, στὰ γρόσια, στὰ ὄπλα  καὶ στὰ γράμματα», ἦταν πλέον ἐλεύθερα ἔπειτα ἀπὸ σχεδὸν πέντε αἰῶνες τουρκικῆς τυραννικῆς σκλαβιᾶς. Ὁ ἀγώνας γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τοὺς ἦταν τιτάνιος καὶ ἡ Ἐλευθερία τῆς πόλης ἔγινε μετὰ ἀπὸ ποταμοὺς ἑλληνικοῦ αἵματος ἀπὸ Ἀξιωματικοὺς καὶ ὁπλίτες τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ,  ποὺ ἔδωσαν τὴν ζωή τους στὸ Μπιζάνι στὴν Καστρίτσα καὶ  στὴ Μανωλιάσσα.
Ἡ Ἔναρξη τοῦ Α΄ Βαλκανικοῦ Πολέμου
Τον  Οκτώβριο τοῦ 1912 ξεκίνησε ἡ μεγάλη πολεμικὴ περιπέτεια τῶν Βαλκανικῶν Πολέμων. Τέσσερα Χριστιανικὰ Βασίλεια (Ἑλλάς, Βουλγαρία,  Σερβία καὶ Μαυροβούνιο) στρέφονται ἐναντίον τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, τὴν νικοῦν καὶ ἀλλάζουν ὁριστικὰ τὸν Χάρτη τῆς Βαλκανικῆς. Συμπληρώνονταν ανώ τν 5 Αἰώνων ἀπὸ τὴν εἰσβολὴ τῶν Ὀθωμανῶν Τούρκων σὲ αὐτὸ τὸ Εὐρωπαϊκὸ ἔδαφος καὶ....
ἦλθε ἡ ὥρα γιὰ τοὺς ὑπόδουλους Λαοὺς τῆς περιοχῆς νὰ ἀναπνεύσουν.
Μέσα σὲ λίγες ἑβδομάδες ὁ Ἑλληνικὸς Στρατὸς ἀπελευθερώνει τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς Μακεδονίας  ,  ἐνῶ ὁ Ἑλληνικὸς Στόλος ( μὲ ναυαρχίδα τὸ Θωρηκτὸ «Ἀβέρωφ», ποὺ εἶχε κατασκευαστεῖ μὲ χρήματα τοῦ ὁμωνύμου Ἠπειρώτη-ἀπὸ τὸ Μετσοβο- εὐεργέτη ) κάνει ἐλεύθερά τα Νησιὰ τοῦ Βορείου Αἰγαίου. Ὁ ἑλληνισμὸς ζοῦσε ἕνα νέο 1821 , καθὼς μετὰ ἀπὸ 500 χρόνια σκλαβιᾶς ἀνάσαιναν ἐλεύθερα προαιώνιες Ἑλληνικὲς Πατρίδες.
Μετὰ τὴν Ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας ὁ Ἑλληνικὸς Στρατός, ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ Διαδόχου   Κωνσταντινου στρέφεται πρὸς τὴν Ἤπειρο. Τα  Ιωάννινα τότε ἦταν ἕδρα τοῦ Τούρκου Πασᾶ Ἐσάτ. Μεγάλη πόλη, ποὺ συγκέντρωνε ὡς οἰκονομικὸ κέντρο τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ ἄλλες ἐθνότητες τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας.  Άνθρωποι τοῦ χρήματος καὶ τοῦ πνεύματος τοῦ νεότερου Ἑλληνισμοῦ (λογοτέχνες καὶ εὐεργέτες) εἶχαν καταγωγὴ ἀπὸ τὰ Ἰωάννινα. Δὲν εἶχε ἄδικο ἡ λαϊκὴ ρήση «Γιάννενα, πρῶτα στὰ γρόσια καὶ τὰ γράμματα» ποὺ προαναφέραμε. Οἱ Τοῦρκοι γνωρίζοντας τὴν σημασία τῆς πόλεως εἶχαν ὀχυρώσει τὴν περιοχὴ τοῦ Μπιζανίου .
Ο  Ελληνικός Στρατὸς τὸν χειμώνα τοῦ 1912 προέλασε στὴν Μακεδονία καὶ στὰ βόρειά τς Ἠπείρου (ἀκόμη, τότε, ἡ Ἤπειρος ἦταν ἑνιαία καὶ δὲν ἦταν διχοτομημένη, ὅπως σήμερα ) ἀπελευθερώνοντας μάλιστα τὴν πρωτεύουσα τῆς Μακεδονίας, τὴν Θεσσαλονίκη. Μία Μεραρχία, ὑπὸ τὸν στρατηγὸ Σαπουντζάκη, δροῦσε στὰ νότια τς Ἠπείρου.          

Τὸ μέτωπο τῆς Ἠπείρου
Ἡ ἐκκαθάριση  τν ἄλλων μετώπων ἔστρεψε τὶς Ἑλληνικὲς Δυνάμεις στὴν Ἤπειρο. Οἱ ἄσχημες καιρικὲς συνθῆκες καὶ οἱ κακὲς ἐπιλογὲς τοῦ Σαπουντζάκη ὑποχρέωσαν στὶς 19 Ἰανουαρίου 1913 τὴν Ἑλληνικὴ Κυβέρνηση τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου νὰ ἀναθέσει τὴν διεύθυνση τῶν στρατιωτικῶν ἐπιχειρήσεων τοῦ Μετώπου Ἠπείρου στὸν ἴδιο τὸν ἀπελευθερωτὴ τῆς Θεσσαλονίκης Ἀρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντῖνο.
Ὁ Κωνσταντῖνος φρόντισε ἀμέσως νὰ βελτιωθεῖ ὁ ἀνεφοδιασμὸς τοῦ στρατεύματος καὶ νὰ ξεκουραστεῖ τὸ ταλαιπωρημένο προσωπικό τν Μονάδων, ἐνῶ παράλληλα προέβη στὴν ἀνασυγκρότησή τους. Μὲ τὰ μέτρα αὐτὰ βελτιώθηκε κατακόρυφα ἡ μαχητικὴ ἱκανότητα τοῦ στρατεύματος. Δίπλα στὸν Ἀρχιστράτηγο βρισκόταν τὸ Ἐπιτελεῖο ποὺ εἶχε διευθύνει τὶς ἐπιτυχημένες ἐπιχειρήσεις στὴν Μακεδονία .
Στὸ διάστημα Ἰανουαρίου – Φεβρουαρίου 1913 ἡ Στρατιὰ Ἠπείρου διέθετε δύναμη 762 Ἀξιωματικῶν καὶ 40647 Ὁπλιτῶν, μὲ 48 πολυβόλα καὶ 93 πυροβόλα ( σύμφωνα μὲ στοιχεῖα τοῦ ΓΕΣ). Οἱ ἔναντι αὐτῆς Τουρκικὲς δυνάμεις ἀποτελοῦνταν ἀπὸ 4 Μεραρχίες συνολικῆς παρατακτῆς δυνάμεως 30000 ἀνδρῶν καὶ 112 πυροβόλων, στὶς ἀρχὲς Φεβρουαρίου 1913 .

Η  Νίκη  στο Μπιζάνι – τὰ Γιάννενα ἐλευθέρα
Στὸ Χάνι Ἐμὶν Ἀγά, νοτίως τν Ἰωαννίνων, λίγο πιὸ μπροστὰ ἀπὸ τὸ ἀπόρθητο Μπιζάνι σχεδιάστηκε ἀπὸ τὸν Διάδοχο Κωνσταντῖνο καὶ τὸ Ἐπιτελεῖο τοῦ μία ἀριστοτεχνικὴ ἐπίθεση : παραπλανητικὴ ἐπίθεση κατὰ τοῦ Μπιζανίου καὶ ταυτόχρονα παράκαμψη μὲ ἄλλες δυνάμεις καὶ εἴσοδος στὴν πρωτεύουσα τῆς Ἠπείρου ἀπὸ τὰ νότια.
Ὁ θρυλικὸς μαῦρος καβαλάρης (ἀπὸ τὴν Κύμη Εὐβοίας) Ταγματάρχης Ἰωάννης Βελισσαρίου εισερχεται νύχτα στὰ Ἰωάννινα ἐπικεφαλῆς τοῦ 9ου  Τάγματος Εὐζώνων.
Οἱ Τοῦρκοι βρίσκονται σὲ ἀδιέξοδο καὶ συνθηκολογοῦν.
Στοὺς 21 Φεβρουαρίου 1913 τὰ Γιάννενα εἶναι ἐλεύθερα …
Ὁ Ἐσὰτ Πασὰς καὶ ὁ Τουρκικὸς Στρατὸς παραδίδονται στὸν Διάδοχο Κωνσταντῖνο, ὁ ὁποῖος εἰσέρχεται ἐπικεφαλῆς τοῦ νικητῆ Στρατοῦ στὴν Πρωτεύουσα στοὺς Ἠπείρου.
Ἡ πόλη τῶν θρύλων καὶ τῶν παραδόσεων (στοὺς εἶναι τὸ ἐπίσημο σύνθημα ποὺ συναντᾶ ὁ σημερινὸς ἐπισκέπτης τῆς πόλεως τῶν Ἰωαννίνων) μετὰ τὴν Τουρκικὴ κατάκτηση 483 ἐτῶν (ἀπὸ τὸ 1430 ποὺ περιῆλθε στοὺς Ὀθωμανοὺς Τούρκους κατακτητὲς) ξαναγινόταν γιὰ πάντα Ἑλληνική.

Ὁ Στρατηλάτης Κωνσταντῖνος καὶ ἡ ἀγνωμοσύνη κάποιων  νεο-Ἑλλήνων
Ἡ πόλη τῶν Ἰωαννίνων τίμησε τοὺς πρωταγωνιστὲς ἐκείνου τοῦ ἀγώνα. Τὸν πρωθυπουργὸ Ἔλ. Βενιζέλο μὲ ἄγαλμα καὶ μία ὁδὸ ποὺ φέρει  τὸ ὄνομά του. Τὸν γενναῖο Ταγματάρχη Ἰω. Βελισσαρίου τίμησε  μὲ προτομὴ καὶ ἕνα στρατόπεδο ποὺ φέρει τὸ ὄνομά του. Ὁ Διάδοχος καὶ μετέπειτα Βασιλιὰς Κωνσταντῖνος εἶχε τιμηθεῖ μὲ μία ὁδὸ πρὸς τιμὴ ποὺ ἔγραφε: «Κωνσταντίνου τοῦ Ἐλευθερωτοῦ» καὶ περνοῦσε ἀπὸ τὸ κτίριο τῆς θρυλικῆς 8ης Μεραρχίας στὸ κέντρο τῆς πόλης. Ἐλέω μεταπολίτευσης ἡ ὁδὸς αὐτὴ ἄλλαξε ὄνομα καὶ ὀνομάστηκε «Ἀνδρέα Παπανδρέου»!  Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἀδικεῖ τὴν Ἱστορία τῆς πόλης ἀλλὰ καὶ τὸν τότε Διάδοχο Κωνσταντῖνο ποὺ ἀγωνίστηκε γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῶν Ἰωαννίνων.Βέβαια ἡ προτομὴ το Κωνσταντίνου όπως καὶ τῶν ἄλλων ἀγωνιστῶν ὑπάρχει στὸ Μουσεῖο τοῦ Πολέμου στὸ Χάνι τοῦ Ἐμὶν ἀγά, ἀλλὰ ἡ ἱστορικὴ ἀδικία τῆς πόλεως τῶν Ἰωαννίνων ὑφίσταται καὶ πρέπει νὰ τερματιστεῖ.
Η  φετινὴ ἐπέτειος τῆς ἀπελευθέρωσης πρέπει νὰ ἀποτελέσει ἀφορμὴ γιὰ νὰ τιμηθοῦν ὅλοι οἱ τότε πρωταγωνιστὲς καὶ νὰ ἀποκατασταθεὶ  ἡ ἀδικία στὸ πρόσωπο τοῦ Στρατηλάτη Κωνσταντίνου, ἂν ὄχι μὲ προτομὴ ποὺ τὴ δικαιοῦται, τουλάχιστον μὲ μία ὁδό. Ἐλπίζουμε νὰ εὐαισθητοποιηθοῦν οἱ ἁρμόδιοι τοπικοὶ φορεῖς τοῦ Δήμου τῆς πόλεως τῶν Ἰωαννίνων καὶ νὰ μεριμνήσουν. Γένοιτο σὺν Θεῶ.

2 σχόλια:

  1. Αιωνία η μνήμη των παλικαριών του Στρατού μας που έπεσαν στο Μπιζάνι και οπουδήποτε αλλού για να ελευθερώσουν το 1912-1913 την μιά και ενιαία Ήπειρο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σωστός αδελφέ ! ΜΙΑ και ΕΝΙΑΙΑ η Ήπειρός μας !

      Διαγραφή

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.