«Στῶμεν καλῶς στὶς ἐπιταγὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»

Γράφει ὁ Ἀρχ. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς Δ' Λουκᾶ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Ζ' ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΥ (Τίτου Γ' 8-15)

Ἡ Κυριακὴ αὐτὴ εἶναι ἀφιερωμένη στὴν ἱερὰ μνήμη τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Κάθε ἔτος ἡ Κυριακὴ μεταξύ της 11ης καὶ 17ης Ὀκτωβρίου, ἔχει ὁρισθεῖ νὰ ἑορτάζουν οἱ μεγάλες αὐτὲς μορφὲς τῆς Ἐκκλησίας μας. Βεβαίως, γιὰ τὴν Ζ' Οἰκουμενικὴ καὶ τὸ ἔργο τῆς μεγάλης αὐτῆς Συνόδου, ἔχουμε καὶ ἄλλες φορὲς κάνει λόγο. Ἔχουμε τονίσει, ὅτι ἡ δογματικὴ διδασκαλία περὶ τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων, οὐσιαστικῶς συνοψίζει τὴν ὅλη διδασκαλία καὶ τὴν Ἱερὰ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ αὐτὸ ἀποτελεῖ μία ἀλήθεια ἡ ὁποία βιώνεται ἀπὸ τοὺς Ἁγίους της κάθε ἐποχῆς, οἱ ὁποῖοι ἐκφράζουν αὐθεντικῶς τὴ συνείδηση καὶ τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἐμεῖς σήμερα θὰ σταθοῦμε στὸ Ἀποστολικό μας Ἀνάγνωσμα, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ καὶ τὸ τελευταῖο τμῆμα της πρὸς Τίτον ποιμαντικῆς ἐπιστολῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Εἶναι μάλιστα πολὺ συγκινητικὸ αὐτὸ ποὺ γράφει στὸ τέλος, ὁ γέροντας πλέον Ἀπόστολος, στὸν ποιμένα τῆς Κρήτης, καὶ τὸν καλεῖ νὰ ἔρθει στὴν Νικόπολη.  Πράγματι δέ, φαίνεται νὰ συναντήθηκε ἐκεῖ ὁ Παῦλος μὲ τὸν Τίτο, ὅπως μποροῦμε νὰ συμπεράνουμε ἀπὸ τὴν πληροφορία τῆς Β' πρὸς Τιμόθεον ἐπιστολῆς, κέφ. Δ' στίχ. 10 κατὰ τὴν ὁποία, ὅταν ὁ Ἀπόστολος ἀντιμετώπιζε στὴ Ρώμη τὸν κίνδυνο τοῦ μαρτυρίου, ὁ Τίτος βρισκόταν στὴν Δαλματία. Βλέπουμε λοιπὸν ὅτι ἀκόμα καὶ ὁ Ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν, αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκη νὰ ἔχει μαζί του καὶ μάλιστα στὶς δύσκολες ὧρες, μία ψυχή, ἕναν ἄνθρωπο δικό του ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ τὸν ἐμπιστεύεται καὶ νὰ μετριάζει τὸν κόπο ἀλλὰ καὶ τὸν πόνο του.

Μὰ καὶ οἱ πατρικές του συμβουλὲς καὶ συστάσεις, ἀποτελοῦν κατευθυντήριες γραμμὲς γιὰ....

τὸν κάθε ποιμένα, σὲ κάθε τόπο καὶ σὲ κάθε ἐποχή. Γι' αὐτὸ καὶ θὰ σταθοῦμε σ' αὐτὸ ποὺ τοῦ συνιστᾶ: «Μωρᾶς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικᾶς, περιίστασο. Εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι» (Τίτου Γ΄9). Νὰ ἀποφεύγεις δηλ. τὶς ἀνόητες συζητήσεις γιὰ τὶς γενεαλογίες τῶν εἰδωλολατρικῶν θεῶν καὶ τὶς διαμάχες γιὰ τὰ ζητήματα τοῦ ἰουδαϊκοῦ νόμου, οἱ ὁποῖες εἶναι ἄχρηστες καὶ ἀνωφελεῖς.

Συμβουλὲς σοφὲς καὶ ἅγιες, ποὺ ἐὰν εἶχαν προσεχθεῖ ἀπὸ τοὺς πιστοὺς ὅσο θὰ ἔπρεπε, στὸ διάβα τῶν αἰώνων ποὺ ποντοπορεῖ ἡ Ναῦς τῆς Ἐκκλησίας, πολλὲς ταλαιπωρίες καὶ ἀρκετὰ λάθη θὰ εἶχαν ἀποφευχθεῖ. Πικρὲς ἐμπειρίες ποὺ ταλαιπώρησαν, τόσο πρόσωπα μεμονωμένα, ὅσο καὶ μικρότερες ἢ μεγαλύτερες ὁμάδες πιστῶν, οἱ ὁποῖοι ἐνδεχομένως νὰ ξεκινοῦσαν μὲ τὴν καλὴ διάθεση, ἀλλὰ μὲ ἔντονο τὸ στοιχεῖο τοῦ προσωπικοῦ ὑποκειμενισμοῦ, τοῦ συναισθηματισμοῦ καὶ ἀρκετὲς φορὲς τῆς πλάνης.

Ὅπως βεβαίως γίνεται κατανοητό, δὲν ἀναφερόμαστε στὸ σημεῖο αὐτὸ στὶς διαλογικὲς συζητήσεις ποὺ ἀνέπτυσσαν τόσο οἱ Ἀπόστολοι, ὅσο καὶ οἱ Ἅγιοί της Ἐκκλησίας μας καὶ μάλιστα αὐτοὶ οἱ Μεγάλοι Πατέρες καὶ Διδάσκαλοι ποὺ διακρίνονταν ἐκτὸς ἀπὸ τὸ φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κατὰ πρῶτον λόγον, καὶ γιὰ τὴν τέλεια γνώση τῆς θύραθεν παιδείας.

Ὄχι, δὲν πρόκειται γιὰ τὴν ποικίλη ποιμαντικὴ μέριμνα ποὺ ἐκ τῶν πραγμάτων εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ ἀσκοῦν οἱ ποιμένες μας, φροντίζοντας στὸ πλαίσιο αὐτὸ τῶν ἱερῶν τους καθηκόντων, νὰ γνωρίζουν καὶ ν' ἀντιμετωπίζουν τὶς πλάνες, τὶς αἱρέσεις καὶ τὶς κακοδοξίες. 

Ἀλλὰ ἡ ἀποστολικὴ ἀναφορὰ καὶ νουθεσία, γίνεται γιὰ τὶς περιπτώσεις ἐκεῖνες ποὺ ὁ ἀνθρώπινος νοῦς εἶναι «κλειδωμένος» στὴν πλάνη τοῦ διαβόλου. Γιὰ τὶς περιπτώσεις κατὰ τὶς ὁποῖες ἡ ἀγαθὴ προαίρεση ἔχει ξεριζωθεῖ καὶ γιὰ τὰ δύστυχα πρόσωπα ποὺ ἔχουν καταλήξει ἐνσυνειδήτως στὸ «οὐ μὲ πείσεις καν μὲ πείσεις».

Καὶ ναὶ μέν, ὁ Ἀπόστολος ἐπισημαίνει στὸν μαθητὴ τοῦ τὸν Τίτο ν' ἀποφεύγει τὶς συζητήσεις περὶ τῆς γενεαλογίας τῶν εἰδωλολατρικῶν θεῶν καὶ τὶς διαμάχες περὶ τῶν λεπτομερειῶν καὶ ζητημάτων τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νόμου. 

Φωτίζει δηλαδὴ τὶς παγίδες καὶ ξεσκεπάζει τὰ δύο ἄκρα στὰ ὁποῖα κινδυνεύει νὰ πέσει καὶ νὰ ἐμπλακεῖ ὁ ποιμένας, στὸ ξεκίνημα τῆς ζωῆς τῆς στρατευομένης Ἐκκλησίας. Στὴ μία περίπτωση τῆς εἰδωλολατρείας καὶ στὴν ἄλλη τῶν Ἰουδαίων-κυρίως Φαρισαίων- οἱ ὁποῖοι τελικῶς διέστρεψαν τὸν νόμο ποὺ δῆθεν ὑπερασπίζονταν, μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ποιμένας τῆς Ἐκκλησίας νὰ χάνει τὸν πολύτιμο χρόνο του καὶ νὰ μὴν ἐπαρκεῖ στὸ νὰ ἐποικοδομεῖ τὸ ποίμνιο ποὺ τοῦ ἔχει ἐμπιστευθεῖ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, διὰ τῶν Ἀποστόλων.

Καὶ ἐλλοχεύει αὐτὸς ὁ κίνδυνος, τῆς πνευματικῆς ζημιᾶς καὶ τοῦ ἄγονου ἀγώνα, ἐὰν μέσα στὴ συνείδηση τοῦ κάθε ποιμένα, τὸν πρῶτο λόγο δὲν θὰ ἔχει ἡ ὑπακοή, ἀλλὰ ὁ ὑποκειμενισμὸς καὶ ἡ πειρασμικὴ σκέψη ὅτι αὐτός, λόγω τῶν γνώσεών του καὶ τῆς «ἀγάπης» του θὰ πετύχει αὐτὸ ποὺ οἱ ἄλλοι δὲν τὸ κατόρθωσαν. 

Βεβαίως, στὴν ἐποχή μας, ἴσως δὲν ὑφίστανται οἱ συγκεκριμένες περιπτώσεις ποὺ ἐπισημαίνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὑφίσταται ὅμως ἡ οὐσία τοῦ θέματος, καὶ ἡ καλοστημένη παγίδα τοῦ πονηροῦ σὲ διάφορες περιπτώσεις, ποὺ φέρουν τὰ ἴδια ἀρνητικὰ ἀποτελέσματα.

Νὰ ἀναφερθοῦμε σὲ σύγχρονα ζητήματα τὰ ὁποῖα, στὸ πλαίσιο τῆς θεόπνευστης ἐπισήμανσης, ἀποτελοῦν παγίδες γιὰ ποιμένες καὶ ποιμενομένους; Νὰ φέρουμε στὴν ἐπιφάνεια καταστάσεις ποὺ ἀποδεικνύουν ἴδιον θέλημα καὶ ἀνατροπὴ τῆς Πατερικῆς ἐν γένει παραδόσεως; 

Μᾶλλον ὅλοι μας γνωρίζουμε καὶ βιώνουμε τὰ προβλήματα, ποὺ ὡς μὴ ὄφειλε, ταλανίζουν τὴν Ἐκκλησία μας, ξεκινώντας ἀπὸ τὸ πολὺ πονεμένο θέμα (μᾶλλον ἀνάθεμα) τοῦ οἰκουμενισμοῦ καὶ θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ, ἕως καὶ αὐτὸ τῶν μεταφράσεων-παραφράσεων τῶν λειτουργικῶν μας κειμένων, γιὰ νὰ σταθοῦμε μόνο σὲ αὐτά.

Τί κρύπτεται κάτω ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια ἀλλὰ καὶ τί ἄλλο ὁσονούπω θὰ κάνει προκλητικὴ τὴν ἐμφάνισή του, γιὰ μία δῆθεν «ἐκκλησιαστικὴ ἀνανέωση» καὶ γιὰ μία «βοήθεια τῶν νέων ἀνθρώπων»; 

Τί καλύπτεται πίσω ἀπὸ συζητήσεις ἐπὶ συζητήσεων στὰ οἰκουμενιστικὰ συνέδρια, ὅταν μάλιστα βλέπουμε νὰ μὴ μποροῦν ἢ νὰ μὴ θέλουν νὰ διατυπώσουν ἔστω μία διαμαρτυρία στὸν ἀνηλεῆ διωγμὸ τῶν Χριστιανῶν τῆς Συρίας, γιὰ νὰ σταθοῦμε μόνο σ' αὐτό;

Τί καμουφλάρεται πίσω ἀπὸ τὶς λεγόμενες μεταφράσεις ποὺ μὲ «θεολογικὴ-φιλολογικὴ» οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ «ἀσκητικὴ» ἐμβρίθεια, καταντοῦν «τοῦ κλώτσου καὶ τοῦ μπάτσου»; 

Τί ἀλήθεια «ποιμαντικὴ καὶ ἀγαπολογία» εἶναι αὐτὴ ποὺ εἰρωνεύεται τὴν ἁγνότητα πρὸ τοῦ γάμου καὶ ἰσοπεδώνει τὸ μυστήριο τοῦ γάμου στὸ κεντρικό του σημεῖο;

Εἶναι ἄραγε ἡ κυριαρχία τῆς εἰδωλολατρικῆς μανίας ἀκόμα καὶ μέσα στοὺς «ποιμένες» ἢ μήπως ὁ φαρισαϊσμός, σὲ ὅλο του τὸ ὕπουλο μεγαλεῖο, κυριαρχεῖ στὶς συνειδήσεις ὁρισμένων ταγῶν; 

Ἴσως νὰ εἶναι τὸ ἕνα, ἴσως καὶ τὸ ἄλλο ἢ καὶ τὰ δύο μαζί. Καὶ μάλιστα δίχως νὰ τὸ αἰσθάνονται ὅσοι ἔχουν προσβληθεῖ ἀπὸ τὶς ποικίλες φάσεις τῆς πλάνης ἀλλὰ καὶ τῆς κακοδοξίας.

Ἐκεῖνο πάντως ποὺ μετὰ βεβαιότητος κυριαρχεῖ εἶναι ὁ ἄκρατος ὑποκειμενισμὸς ποὺ ὑφαίνει τὸν γυαλιστερὸ καὶ μεγαλοπρεπῆ μανδύα τοῦ κρυφοῦ ἢ φανεροῦ ἐγωισμοῦ. 

Πιὸ ἁπλά. Ἡ νοοτροπία του, «ἄσε τί διδάσκει τὸ Εὐαγγέλιο, ξέχνα τί κηρύσσουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, φύγε ἀπὸ τὴν πεπατημένη καὶ τιμημένη ζωὴ τοῦ ἀγώνα καὶ τῆς ἁγιότητας, καὶ αὐτὸ ποὺ δὲν κατόρθωσαν τόσοι ἄλλοι πρὶν ἀπὸ ἐμᾶς, θὰ τὸ κατορθώσουμε τώρα ἐμεῖς. Ἐμεῖς θὰ μείνουμε στὴν Ἱστορία. Ἐπὶ τῶν δικῶν μᾶς ἡμερῶν καὶ διὰ τῶν δικῶν μᾶς ἔργων, θὰ πραγματοποιηθοῦν αὐτὰ ποὺ θέλουμε ἐμεῖς».

Τώρα, ἐὰν ἐρωτήσει κανείς: «ὅλοι αὐτοὶ εἶναι τόσο ἀφελεῖς καὶ τὰ πιστεύουν αὐτὰ ἢ συμβαίνει κάτι τί ἄλλο;». Ὄντως, εἶναι καὶ αὐτὸ ἕνα ἐρώτημα ποὺ περιμένει τὴν ἀπάντησή του. Ὁ «ἀφελὴς» προηγεῖται τοῦ «Ἐφιάλτη» ἢ ὁ «Ἐφιάλτης» παγιώνει τὸν «ἀφελῆ»; 

Τὸ μόνο βέβαιο πάντως εἶναι ὅτι καὶ στὶς δύο περιπτώσεις «ὁ κατοικῶν ἐν οὐρανοῖς ἐκγελάσεται αὐτούς, καὶ ὁ Κύριος ἐκμυκτηριεῖ αὐτοὺς» (Ψάλμ. Β' 4).

Ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἀκόμα ἕνα ἄλλο στοιχεῖο τὸ ὁποῖο λειτουργεῖ ὁριστικὰ καὶ ἀμετάκλητα. Πρόκειται γιὰ τοὺς «πνευματικοὺς νόμους». Ἡ ὑπακοὴ στὶς θεόπνευστες συστάσεις, φέρει τὴν εὐλογία. Ἀντιθέτως, ἡ παρακοὴ ἀκόμα καὶ στὶς «λεπτομέρειες» φέρει τὴν καταστροφή.

Καὶ ἐννοεῖται ὅτι στὰ ἐπίπεδα αὐτά, τῶν Ἀποστολικῶν καὶ Πατερικῶν ἐπιταγῶν, δὲν ὑπάρχουν μεγάλα θέματα τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ προσεχθοῦν καὶ μικρότερα ποὺ μποροῦν νὰ καταλυθοῦν. Ὅλα εἶναι μεγάλα καὶ ὑποχρεωτικά, ὅσον ἀφορᾶ τὸ δόγμα καὶ τὸν ὀρθὸ τρόπο βιώσεως τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς.

Ὅσοι δὲ ξεγελοῦν τὸν ἑαυτόν τους μὲ τὸ δῆθεν ἐπιχείρημα ὅτι μὲ τὶς κινήσεις τους καὶ τὴν ὅλη τακτική τους θὰ παραμείνουν στὴν ἱστορία, ἂς εἶναι βέβαιοι, ὅτι πράγματι θὰ τὸ πετύχουν αὐτὸ ποὺ ζητοῦν. Ἡ ἱστορία, θέλοντας καὶ μή, καταγράφει ἀκατάλυτα τὰ πρόσωπα καὶ τὶς πράξεις τους.

Τόσο τὶς θετικές, ποὺ προβάλλονται ὡς παράδειγμα, ὅσο καὶ τὶς στιγματισμένες ποὺ ἀποτελοῦν παράδειγμα πρὸς ἀποφυγήν.

Καὶ γιὰ τοῦ λόγου τὸ ἀληθές, ἂς μὴ λησμονοῦμε ὅτι ὄχι μόνο «ἀρχιερεῖς» τοῦ τύπου «Ἄννα» καὶ «Καϊάφα» ἔμειναν στὴν Ἱστορία, ἀλλὰ καθημερινῶς στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, ἀναφέρεται μὲ ἀποτροπιασμὸ ὡς ἱστορικὸ πρόσωπο ὁ «Πόντιος Πιλάτος».

Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, «στῶμεν καλῶς».

Ἂς λαμβάνουμε ἐφ' ἑξῆς πολὺ στὰ σοβαρὰ τὶς ἐπιταγὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἀμήν.