Μόνο ἐντός τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχει ἡ πραγματικὴ ἰσότητα

Γράφει ὁ Ἀρχ. π. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος 
Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς Β' Ματθαίου (Α' Κορ. ΙΒ' 27-Ἡ΄ 8 ) 
Ἔχει λεχθεῖ καὶ φυσικὰ εἶναι μεγάλη ἀλήθεια ὅτι τὸ σπουδαιότερο θέμα ποὺ ἀπασχολεῖ τὸν ἄνθρωπο, δὲν εἶναι παρὰ τὸ θέμα τῆς πίστεως. Τὸ δὲ θαυμαστὸ εἶναι ὅτι ἡ πραγματικότητα αὐτὴ ἰσχύει ὄχι μόνο γιὰ ὅσους ἀποδέχονται τὴν πίστη καὶ ἑκουσίως κατατάσσουν τὸν ἑαυτόν τους στὸν εὐλογημένο χῶρο τῆς χάριτος, δηλ. στὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ ἰσχύει καὶ γιὰ ὅσους δηλώνουν τὸ ἀντίθετο. 
Μπορεῖ νὰ μὴν τὸ παραδέχονται μπροστὰ σὲ ἄλλους, νὰ μὴν ὁμολογοῦν ὅτι στὰ βάθη τῆς συνειδήσεως σιγοκαίει τὸ ἐρώτημα τῆς πίστεως καὶ τὸ μέγα ἐρώτημα «περὶ Θεοῦ», σὲ στιγμὲς ὅμως εἰλικρινείας, παραδέχονται ὅτι ὅσο κι ἂν προσπάθησαν ἢ προσπαθοῦν νὰ κλείσουν τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδιᾶς, μπροστά τους δὲν παύει ποτὲ νὰ ἐμφανίζεται ὁ Θεὸς ποὺ μὲ ἀγάπη τοὺς ἀπευθύνει τὸ «υἱέ μου, δὸς μοὶ σὴν καρδίαν» (Πάρ. Σόλ. ΚΓ',26). Βεβαίως, ὅπως καὶ ἄλλη φορᾶ ἔχει ἐπισημανθεῖ, τὸ θέμα τῆς πίστεως ἔχει πολλὰ σκαλοπάτια. Ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἁπλὴ ἀποδοχὴ ἕως καὶ τὴν ἄμεση ἐπικοινωνία μὲ τὸν προσωπικὸ Θεό. 

Στὸ σημερινὸ Ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, ὁ Ἀπ. Παῦλος, σὲ ὑψηλὸ ἐπίπεδο, ἀλλὰ καὶ μὲ ἀπολύτως κατανοητὸ τρόπο καὶ συνάμα μὲ παραδείγματα ἀπὸ τὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων, ὅπως δηλ. συμβαίνει μὲ τοὺς κληρονόμους καὶ τὶς διαθῆκες, ἀποκαλύπτει καὶ ἀναλύει τὴν πίστη στὸν Θεό, σὲ σχέση μὲ τὴν Παλαιὰ ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν Καινὴ Διαθήκη. 
Λέει λοιπὸν ὅτι πρὶν ἔλθει ἡ ἀληθινὴ πίστη, ὁ νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἐχρησίμευε σ' ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους ὡς φρουρός μας, ὥστε νὰ μᾶς προστατεύει ἀπὸ τὴν ἀσέβεια καὶ νὰ μᾶς προετοιμάζει γιὰ τὴν ἀληθινὴ πίστη. Γιὰ τὴν πίστη ποὺ θὰ ἐρχόταν-θὰ φανερωνόταν στὸν....

κατάλληλο καιρό.

Ὅπως βεβαίως γίνεται κατανοητό, ὁ νόμος τῆς Π. Διαθήκης ἔγινε παιδαγωγὸς τῶν πιστῶν ἄνθρωπων καὶ ὁδηγοῦσε στὸν Χριστό, ὥστε ἀπὸ τὴν πίστη σ' Αὐτὸν τὸν Κύριο, νὰ βροῦμε τὴ δικαίωση καὶ τὴ σωτηρία μας.

Αὐτὴ λοιπὸν ἡ κατὰ νόμον παιδαγωγία, πραγματοποιήθηκε στὸν χῶρο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Τώρα ὅμως ποὺ ἡ πίστη ἦλθε, τώρα ποὺ βρισκόμαστε μέσα στὴν Κιβωτὸ τῆς Σωτηρίας, δὲν ὑφίσταται ἡ ἀνάγκη τῆς παιδαγωγίας. Τώρα, γράφει ὁ Ἀπόστολος, ὅλοι ἐσεῖς οἱ πιστοί, ὅλοι ἐσεῖς ποὺ πιστεύετε καὶ παραδέχεσθε τὸν Κύριο Ἰησοῦ ὡς Θεό, εἶσθε υἱοὶ Θεοῦ, ἀκριβῶς διὰ τῆς πίστεως στὸν ἐνσαρκωθέντα Υἱὸν καὶ Λόγον τοῦ Θεοῦ, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό!

Ἀδελφοί μου. Ἡ ἀποστολικὴ γραφίδα μᾶς ὁδήγησε στὴν κεντρικὴ ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας. Ὅτι δηλ. ὁ Ἀρχηγὸς τῆς πίστεώς μας δὲν εἶναι κανένας ἄλλος, καὶ τίποτε ἄλλο, παρὰ ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι καὶ ἡ κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἐὰν ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴν ὅλη οἰκοδομὴ τῆς πίστεως ὁ ἀκρογωνιαῖος αὐτὸς λίθος (Ἐφεσ. Β΄20), τότε πλεὸν δὲν μπορεῖ νὰ γίνεται καν λόγος περὶ ὀρθῆς πίστεως, ἀλλὰ περὶ ὑποκειμενισμοῦ καὶ πλάνης ποὺ ὁδηγοῦν σὲ ὀλέθρια ἀποτελέσματα. Καὶ δυστυχῶς τὰ θλιβερὰ παραδείγματα καὶ στὸν τομέα αὐτὸν εἶναι διαχρονικῶς πάρα πολλά.

Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ προξενεῖ μεγάλη ἐντύπωση, ἀπὸ τὸ θεόπνευστο ἀνάγνωσμα εἶναι ὁ λόγος περὶ ἰσότητος. Καὶ τοσούτω μᾶλλον, ὅταν σκέπτεται κανεὶς τὶς συνθῆκες καὶ δὴ αὐτὲς τὶς κοινωνικὲς ποὺ ἐπικρατοῦσαν ὅταν ὁ Παῦλος μὲ ἀπόλυτη ἐπίγνωση καὶ πνευματικὴ κυριαρχικότητα γράφει: «ἐφ' ὅσον δὲ ἐσεῖς, ποὺ προέρχεσθε ἀπὸ ἄλλα ἔθνη, ἀνήκετε στὸν Χριστὸ ὡς μέλη δικά του, αὐτὸ σημαίνει ὅτι εἶσθε καὶ σεῖς ἀπόγονοί του Ἀβραὰμ καὶ ἑπομένως κληρονόμοι τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ σ' αὐτόν, ὅπως εἴμαστε ἐμεῖς οἱ Ἑβραῖοι».

Λόγια ποὺ συγκλονίζουν τὸν μελετητὴ τῆς Βίβλου ὅταν σκέπτεται τὸν θρησκευτικὸ καὶ ἐθνικὸ φανατισμὸ τῶν Ἑβραίων ἔναντι τῶν ἄλλων λαῶν, ἀλλὰ καὶ τὶς παύλειες φράσεις ποὺ ἀποκαλύπτουν τὸν πλατυσμὸ τῆς καρδιᾶς καὶ τὸν φωτισμένο νοῦ τοῦ Ἀποστόλου!

Τώρα πλέον φαίνεται ξεκάθαρα γιατί ὁ Σιωνισμὸς θεωρεῖ τὸν Ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν ὡς τὸν πρῶτο ἐχθρό του ἐθνικοθρησκευτικοῦ τοῦ φανατισμοῦ.

Ἀλλὰ ὁ κήρυκας τῆς οἰκουμένης, ἀνεβάζει τοὺς ἀναγνῶστες του, δηλ. τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας σὲ ὑψηλότερες καταστάσεις ἀγάπης, ἐλευθερίας πνεύματος, ἀλλὰ καὶ κοινωνικῆς ἰσότητας καὶ δικαιοσύνης.

Εἶναι καὶ πάλι πολὺ χαρακτηριστικὴ ἡ διαβεβαίωση τὴν ὁποία κάνει ὁ Ἀπόστολος, ὅτι δηλ. μέσα στὸν εὐλογημένο χῶρο τῆς Ἐκκλησίας δὲν ὑπάρχουν διακρίσεις ἀνδρῶν καὶ γυναικών: «οὐκ ἓν ἄρσεν καὶ θῆλυ», γράφει καὶ διακηρύσσει.

Τὸ πόσο σημαντικὴ εἶναι αὐτὴ ἡ θέση καὶ ἡ διαβεβαίωση, γίνεται φανερὸ ἀπὸ τὴν ὅλη ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας. Πρὶν ὅμως δοῦμε ἐκτενέστερα τὴν ἀλήθεια αὐτὴ στὰ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεώς μας, ἂς ρίξουμε μία σύντομη ματιὰ στὸν κόσμο μας, κι ἂς δοῦμε ἐὰν καὶ κατὰ πόσο ἐφαρμόζονται τὰ περὶ ἐλευθερίας καὶ ἰσότητας στὴν πράξη, διότι τελικῶς ἀποτελεῖ καὶ τὸ ζητούμενο.

Ὁπωσδήποτε φίλοι μου, στὴν θεωρία ὅλα αὐτὰ ἰσχύουν καὶ μάλιστα ἔχουν περιβληθεῖ καὶ τὴν ἰσχὺν τοῦ νόμου καὶ ἔτι πλέον διακρατικῶν συνθηκῶν καὶ συμφωνιῶν.

Οὐδεὶς μπορεῖ νὰ φέρει ἐπ' αὐτὸ ἀντίρρηση. Πράγματι, ὁ νομοθέτης, μὲ τὸ γράμμα τοῦ νόμου, προβλέπει καὶ καλύπτει ἀκόμα καὶ λεπτομέρειες ποὺ ἐνδεχομένως, ἐὰν παραβλέπονται νὰ ἔχουν ἀποτελέσματα ἀρνητικά. Κοινωνικὴ δηλ. ἀναστάτωση καὶ κλονισμὸ τοῦ μεγάλου κεκτημένου τῆς ἰσότητας τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν λαῶν.

Τὸ ἐρώτημα ὅμως παραμένει. Καλὰ στὴν θεωρία. Στὴν πράξη ὅλα αὐτὰ ἔχουν ἀντικρυσμα καὶ λαμβάνει σάρκα καὶ ὀστᾶ ἡ κοινωνικὴ λεγομένη ἰσότητα;

Ἀγαπητοί μου, ἂς εἴμαστε εἰλικρινεῖς, ἐὰν ὄντως θέλουμε νὰ θεραπεύσουμε καὶ ὄχι νὰ καλύπτουμε καταστάσεις.

Τὰ πράγματα εἶναι περισσότερο τραγικὰ ἀπ' ὅσο μποροῦμε νὰ φανταστοῦμε καὶ σ' αὐτὸν τὸν τομέα. Ὅλοι ζοῦμε μέσα στὴν κοινωνία καὶ ὅλοι βιώνουμε τὸ πολύπλευρο δράμα τῶν ἀνθρώπων ποὺ ὑποφέρουν, ἀκριβῶς διότι δὲν ὑφίσταται ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη καὶ ἡ κοινωνικὴ ἰσότητα.

Δὲν θὰ μποῦμε τώρα στὴν ἀναζήτηση τῶν εὐθυνῶν, οἱ ὁποῖες πράγματι ὀφείλονται σὲ πολλοὺς παράγοντες. Οὔτε πάλι θὰ μποῦμε στὴν διαδικασία τοῦ ποιοὶ ἄνοιξαν τὶς πύλες γιὰ νὰ εἰσέρχονται καθημερινῶς τόσες καὶ τόσες ταλαίπωρες ψυχὲς στὴν χώρα μας, ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλες ἀνεπτυγμένες καὶ μὴ χῶρες, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βιώνεται στὴν πράξη ὁ ρατσισμὸς καὶ ὁ κοινωνικὸς ἀποκλεισμός. Αὐτὸ μποροῦν καὶ ἐπιβάλλεται νὰ τὸ πράξουν οἱ ἁρμόδιοι ἐπὶ τῶν θεμάτων αὐτῶν.

Ἐμεῖς τώρα, μὲ πόνο ψυχῆς θὰ συνοψίσουμε καὶ θὰ τονίσουμε ὅτι αὐτὰ ὅλα γίνονται διότι ἐπὶ τῆς οὐσίας ὁ κόσμος καὶ εἰδικῶς αὐτοὶ ποὺ κυβερνοῦν τὰ ἔθνη, δὲν θέλουν νὰ ἔχουν καμμία σχέση μὲ τὸν Κύριο Ἰησοῦ καὶ τὴν διδασκαλία του.

Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, οἱ ὁποῖοι νομίζουν ὅτι κρατοῦν στὰ χέρια τοὺς τὶς τύχες τῶν λαῶν καὶ ταυτοχρόνως ὅτι παίζουν στὴ σκακιέρα τῆς ὑφηλίου τὶς ἐξελίξεις τῶν λαῶν, δὲν ἔχουν καμμία ἀπολύτως σχέση μὲ τὸν ἐνανθρωπήσαντα Θεόν, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος, γιὰ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο καὶ ἀπὸ αὐτὰ τὰ βάσανα τῆς κοινωνικῆς ἀδικίας.

Θὰ προχωρήσουμε ἀκόμα περισσότερο, λέγοντας, ὅτι τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, ἡ σημερινὴ κατάσταση καὶ στὸ θέμα αὐτό, εἶναι πολὺ χειρότερη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία ὁ Ἀπόστολος ἔγραφε τὰ ἀθάνατα αὐτὰ κείμενα.

Ἐὰν δὲ οἱ ταγοὶ μᾶς εἶχαν συνείδηση τῆς ἀποστολῆς τους, θὰ ἔπρεπε νυχθημερὸν νὰ τὰ μελετοῦσαν καὶ νὰ ἐφάρμοζαν τὴν κοινωνικὴ ἰσότητα καὶ δικαιοσύνη, μὲ αὐτὴ τὴν ἐπιβολὴ τοῦ νόμου.

Ἀλλά, περὶ ποίας ἰσότητας καὶ περὶ ποίας κοινωνικῆς δικαιοσύνης μπορεῖ νὰ γίνεται λόγος, ὅταν ὑποδαυλίζεται ὁλοένα καὶ περισσότερο τὸ μίσος ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ; Πῶς ἐπὶ παραδείγματι νὰ ἑρμηνευτεῖ λογικὰ ἡ διὰ νόμου ἀφαίρεσις τοῦ ὄρου Χριστιανισμὸς γιὰ τὴν ἱστορία τῆς Εὐρώπης; Ἀλλὰ καὶ τόσα καὶ τόσα ἄλλα τὰ ὁποία ἀποδεικνύουν τὸν συνειδητὸ ἀποχριστιανισμὸ ποῦ ἐπιχειρεῖται ἀπὸ τὰ γνωστὰ-ἄγνωστα κέντρα;

Καὶ γιὰ νὰ ἐπανέλθουμε στὸ Ἀποστολικό μας κείμενο, μιλοῦμε πλέον ὄχι γιὰ ἐργασιακὸ καὶ κοινωνικὸ Μεσαίωνα, ἀλλὰ ὁσονούπω θὰ δοῦμε νὰ πραγματοποιεῖται καὶ τὸ φαραωνικὸ σύστημα ἐργασιακῶν σχέσεων. Ὁ δὲ ταλαίπωρος «κοσμάκης», θὰ ζυμώνει πλέον διὰ τοῦ αἵματός του τοὺς πλίνθους ὥστε νὰ οἰκοδομοῦνται οἱ πυραμίδες τῆς κοινωνικῆς ἀνισότητας, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται στὴν πράξη.

Καὶ κάνουμε λόγο περὶ αἵματος τῶν «πτωχῶν καὶ καταφρονεμένων», διότι τὸ δάκρυ ἤδη ἔχει στερέψει ἀπὸ τὶς καρδιὲς τῶν ἐργαζομένων καὶ γενικῶς τῶν ἀνθρώπων.

Ὅμως, ἂς προσέξουν κάποιοι ποὺ βαυκαλίζουν ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους, ὅτι δῆθεν κρατοῦν νὰ νήματα καὶ ὅτι βάσει τῶν δικῶν τοὺς ἐντολῶν ρυθμίζονται τὰ ἐργασιακὰ καὶ οἱ κοινωνικὲς λεγόμενες συνθῆκες, διότι μετὰ τὸ κεφάλαιο τῶν ποικίλων πυραμίδων, ἀκολουθεῖ νομοτελικῶς τὸ κεφάλαιο τῆς «ἐξόδου». Τὸ κεφάλαιο δηλ. τῆς διαβάσεως τῆς Ἐρυθρὰς θαλάσσης καὶ κυρίως ὁ καταποντισμὸς τοῦ «ἀρματηλάτου Φαραώ»... καὶ οἱ νοοῦντες νοήτωσαν, τῆς «ἐξόδου τὸ ἀνάγνωσμα». ..

Τὸ δὲ πλέον τραγικὸ στὴν ὅλη ὑπόθεση, εἶναι δυστυχῶς, ὅτι ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία σήμερα, δὲν διαθέτει τὸν ζωντανὸ λόγο. Τὸν λόγο τῆς χάριτος. Ἐὰν ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ ἀλλάξει τὴν κατάσταση, ποὺ αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ ζητούμενο καὶ ἐπιβάλλεται νὰ γίνει, διότι ὄντως μπορεῖ νὰ πραγματοποιηθεῖ, τουλάχιστον ἂς ἀκούγεται ὁ λόγος ὁ παρηγορητικός. Ὁ παρηγορητικός, ἀφοῦ ὁ ἀφυπνιστικὸς τείνει πρὸς ἐξαφάνισιν. Ὁ σπόρος δηλ. ποῦ θὰ πέφτει στὴν γῆ τὴν ἀγαθὴ γιὰ νὰ βλαστήσει καὶ νὰ ἀποδώσει τὸν καρπό του στὰ κοινωνικὰ θέματα ποὺ μᾶς προβληματίζουν, μᾶς ταλαιπωροῦν καὶ γιατί ὄχι κάνουν τὶς συνειδήσεις τῶν χριστιανῶν καὶ μή, νὰ σκανδαλίζονται καὶ νὰ ἀγανακτοῦν ἀπὸ τὴν «σιωπὴ τῶν ποιμένων».

Ὄχι μόνο λοιπὸν ἀπουσιάζει ἡ κατήχηση καὶ ὁ αὐθεντικὸς Εὐαγγελικὸς λόγος ἀπὸ τὴν κοινωνία μας, ἀλλὰ ἐπισήμως πραγματοποιεῖται ὡς συστηματικὸς ἀποχριστιανισμὸς μὲ τὶς «εὐλογίες» διαφόρων παραγόντων καὶ ἰδίως μὲ τὶς σχέσεις «συναλληλίας» Ἐκκλησίας καὶ κράτους. Δηλ. ἐξευτελισμοῦ τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸ κράτος.

Τοῦτο δέ, πραγματοποιεῖται γιὰ ν' ἀποδείξουν οἱ παράγοντες αὐτοὶ ὅτι οὐδέποτε ἔπαυσαν νὰ ζοῦν ἀνάμεσά μας καὶ οἱ ψευδοπροφῆτες. Οἱ «ἐκκλησιαστικοπολιτικοὶ» τουτέστιν «μαϊντανοί», ποὺ κύριο ἔργο τοὺς θεωροῦν νὰ θωπεύουν τὰ ὦτα τῶν κατὰ κόσμον κραταιῶν καὶ δυνατῶν.

Ὅμως, ἀδελφοί μου, τὸ μόνο ποὺ δὲν θὰ κλονιστεῖ εἶναι ἡ πίστη μας. Ἐκεῖνο δὲ ποὺ θὰ αὐξάνεται συνεχῶς, παρὰ τὶς δυσκολίες, εἶναι ἡ ἐλπίδα μας.

Καὶ μπορεῖ μὲν νὰ ὑφίσταται καὶ μετὰ βεβαιότητος θὰ αὐξάνει ἡ κοινωνικὴ ἀδικία καὶ ἀνισότητα. Οἱ ἄνθρωποι ὅμως τοῦ Θεοῦ, δὲν ἔχουμε ἐναποθέσει τὶς ἐλπίδες μας σὲ «σπασμένο καράβι μὲ δίχως κατάρτια καὶ δίχως πανιά», ἀλλὰ διαπλέουμε τὸ πέλαγος τῆς παρούσης ζωῆς μέσα στὴν κιβωτὸ τῆς σωτηρίας ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ ἀσφαλῶς στὸν ἀκύμαντο λιμένα.

Καὶ ὁπωσδήποτε, ἐντός του σκάφους αὐτοῦ, ἐντός της στρατευομένης μας δηλ. ἐκκλησίας, αὐτὴ ἡ ποθούμενη ἰσότητα, ὄχι ἁπλῶς ὑπάρχει ἀλλὰ καὶ βιώνεται.

Ἀπόδειξις συγκλονιστικὴ τῶν ὅσων ἀναφέρουμε, ἀποτελοῦν τὰ πλήθη τῶν ἁγίων ἀνδρῶν καὶ γυναικών, ἐπικεφαλῆς τῶν ὁποίων εἶναι ἡ κυρία Θεοτόκος καὶ μεταξὺ τῶν οἱ σήμερα ἑορταζόμενοι ἅγιοι. Ἡ ἁγία Κυριακὴ ποὺ λάμπει ὁλόφωτη ἀφοῦ ἔδωσε τὸ ἄλικο αἷμα της γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ ὁ ὅσιος Θωμὰς ὁ ἐν Μαλαιῶ, ὁ ὁποῖος γιὰ τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ ἄφησε τὴν ἔνδοξη στρατιωτική του καριέρα καὶ ἀσκήτευσε ἠσυχαστικῶ τῷ τρόπω, συγκροτώντας διὰ τῆς προσευχῆς τοῦ ὁλόκληρη τὴν κοινωνία.

Ναί. Αὐτὰ ποὺ ζοῦμε καὶ αὐτὰ ποὺ λαχταρᾶ ἡ καρδιά μας, θὰ τὰ βροῦμε μέσα στὸν συνειδητὸ Χριστιανικό μας ἀγώνα. Καὶ αὐτὸς ὁ ἀγώνας τῆς χάριτος εἶναι τελικῶς ποὺ θὰ ἔχει εὐεργετικὴ προέκταση καὶ στὸν χῶρο τῆς κοινωνίας μὲ ὅλες τὶς παραμέτρους του γιὰ ἀδελφοποίηση, δικαιοσύνη καὶ αὐθεντικὴ ἰσότητα.

Γένοιτο. Ἀμὴν