Κυριακὴ ΙΑ' Ματθαίου

Γράφει ὁ  π. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Ἡ κατάσταση εἶχε φτάσει στὸ ἀπροχώρητο. Ὅ,τι κι ἂν ἔκανε, ἡ λύση δὲν φαινόταν νὰ ἔρχεται ἀπὸ πουθενά. Δὲν ἔμενε λοιπὸν παρὰ νὰ πέσει στὰ πόδια τοῦ Κυρίου καὶ νὰ τὸν παρακαλέσει νὰ λυπηθεῖ καὶ αὐτὸν καὶ τὴν οἰκογένειά του. Αὐτὸ καὶ ἔγινε. Καὶ ἡ ἐλπίδα δὲν πῆγε χαμένη. Ὁ Κύριος συγκινήθηκε καὶ τοῦ χάρισε ὁλόκληρο τὸ χρέος. Μέχρις ἐδῶ θὰ λέγαμε ὅτι τὰ πράγματα ἐξελίσσονται φυσιολογικά. 

 Ἡ μεγάλη τραγικότητα ὅμως ἀρχίζει ἀπὸ ἐδῶ καὶ κάτω, ποὺ ὁ ἴδιος, ὁ ἐλεύθερος πλέον ὀφειλέτης, ἀρνεῖται τὸ αὐτονόητο. Ἀρνεῖται δηλ. νὰ πράξει τὸ ἴδιο σὲ ἕνα συνδουλό του, ποὺ τοῦ χρωστοῦσε ἐλάχιστο ποσὸ σὲ σχέση μὲ τὸ δικό του ὑπέρογκο χρέος. Ἀποτέλεσμα τώρα τῆς στάσεώς του αὐτῆς; Ὅ,τι πιὸ φυσιολογικό. Οἱ συνδουλοί του νὰ καταγγείλουν τὴν ἀπαράδεκτη διαγωγή του στὸν Κύριο, καὶ ἔτσι νὰ δοκιμάσει τὴν δικαιοσύνη Του, νὰ κλειστεῖ στὴ φυλακὴ καὶ νὰ παραδοθεῖ στὰ βασανιστήρια.

 Εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ γεννᾶ ὄντως συναισθήματα συμπαθείας ἀλλὰ καὶ ὀργῆς. Σκέψεις συγχωρήσεως ἀλλὰ καὶ δικαίας ἀνταποδόσεως. Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ κυρίως προξενεῖ ἐντύπωση εἶναι....

ἡ συμπλεγματικὴ συμπεριφορὰ τοῦ δούλου πρὸς τὸ συνδουλό του.

 Ἐὰν θελήσουμε νὰ κατεβοῦμε γιὰ λίγο στὸ ἐπίπεδό της διαστροφῆς του, θὰ δοῦμε ὄχι ἁπλῶς  ὅτι ὁ ἄνθρωπος παραμένει ὁ ἴδιος, δυστυχῶς, σὲ κάθε ἐποχή, ἀλλὰ καὶ ὅτι, παραδόξως, ὅσο περισσότερες εὐεργεσίες δέχεται τόσο καὶ ἐν πολλοῖς σκληραίνει τὸ τσόφλι τοῦ ἐγωισμοῦ του.

 Πρὸς Θεοῦ, αἰτία δὲν εἶναι βεβαίως οἱ εὐλογίες, καὶ μάλιστα ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἡ ἐκ τῶν πραγμάτων φανέρωση τῆς κακίας του καὶ τὸ κόμπλεξ τῆς ἀδύναμης, ἕως τότε καταστάσεώς του.

 Πόσο, ἀλήθεια, ἀποκρουστικοὶ καταντοῦν οἱ τύποι αὐτοὶ μέσα στὴν κοινωνία μας. Γλοιώδεις μέχρι ἀηδίας στοὺς προϊσταμένους τους, κέρβεροι καὶ τυραννικοὶ στοὺς ὑφισταμένους τους, καὶ μέχρι χτὲς συναδέλφους τους.

 Φαίνεται λοιπὸν νὰ εἶναι σωστὸς ὁ λόγος ἑνὸς σοφοῦ καὶ ψημένου στὴν κοινωνία ἀνθρώπου, ποὺ τόνιζε: “Ἐὰν θέλεις νὰ ζυγίσεις πραγματικὰ τὴν καρδιὰ τοῦ φίλου σου, αὐτὸ δὲν θὰ γίνει τόσο στὴν θλίψη του καὶ στὴν ἀδυναμία του, ὅσο στὸ ὅταν θὰ λάβει στὰ χέρια τοῦ χρῆμα καὶ ἐξουσία!”. Καὶ πραγματικά, ἂν ρίξουμε μία ματιά, τόσο στὶς ἱστορικὲς προσωπικότητες, ὅσο καὶ στοὺς ἁπλοϊκοὺς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ, θὰ δοῦμε ὅτι αὐτὴ ἡ κατάσταση τῆς σκληρότητας μπροστὰ στὸν πόνο τοῦ συνανθρώπου, τοῦ συναδέλφου καὶ ἀλλοίμονο, τοῦ συναδελφοῦ, ἀποτελεῖ ἕνα φοβερὸ καρκίνωμα ποὺ ξεπερνᾶ τόπους καὶ χρόνους, κουλτοῦρες καὶ θρησκεῖες.

 Ἐκεῖ δέ, ποὺ ἡ κατάσταση ἀγγίζει τὰ ὅρια τῆς φρίκης καὶ τὶς εὐαίσθητες ψυχὲς τὶς ὁδηγεῖ στὴ σκληρὴ ἀπογοήτευση, εἶναι, ὅταν αὐτὴ ἡ συμπεριφορὰ κάνει τὴν ἐμφάνισή της σὲ χώρους ὅπου κατὰ τεκμήριον θὰ ἔπρεπε νὰ πνέει τὸ δροσιστικὸ ἀεράκι τῆς ἀδελφοσύνης καὶ τῆς ἀγάπης, λόγω τῶν κοινῶν ἀγώνων, τῶν κοινῶν βασάνων, καὶ κυρίως, τῶν κοινῶν, ψυχικῶν, ἀδυναμιῶν.

 Ὅταν μάλιστα ὁ πρώην ὑπερχρεωμένος, ἐμφανίζεται τώρα μὲ τὸ μανδύα τῆς νομιμότητας καὶ ἀπαιτεῖ ἀπὸ τὸν συνδοῦλο τὴν ἄψογη συμπεριφορὰ καὶ τὴν ἄμεση ἐξόφληση τοῦ χρέους, τότε κάνουμε λόγο περὶ ἰσχυροτάτου δαιμονίου καὶ γιὰ πρόσωπο ἄκρως ἐπικίνδυνο, ἔστω καὶ ἂν βρίσκεται σὲ θέση “κλειδί”. Κυρίως τότε ὁ τύπος αὐτὸς γίνεται περισσότερο ἐπικίνδυνος. Αὐτὸ δείχνουν τὰ ἴδια τὰ γεγονότα.

 Καὶ ἡ ἀγανάκτηση κορυφώνεται ὅταν, οἱ μέχρι πρὶν συνδοῦλοι, ἀνακαλύπτουν ὅτι ἡ ὅλη ποταπὴ συμπεριφορὰ τοῦ πρώην συναδέλφου, τώρα καλύπτεται μὲ τὴν κρούστα τοῦ νομικισμοῦ καὶ τὸ προσωπεῖο τοῦ ἠθικισμοῦ (γιὰ τὸ καλό, βεβαίως, τῆς κοινωνίας...).

 Ά, βέβαια, τὸ “κοινωνικὸ” αὐτὸ καμουφλὰζ γίνεται ἀπαραίτητο γιὰ νὰ καλυφθοῦν δύο κυρίως πράγματα. Πρῶτα, ὁ πρώην ὑλικὸς ξεπεσμὸς καὶ δεύτερον, ὁ ἀποκρουστικὸς ἠθικὸς ξεπεσμὸς τῶν ἀνθρώπων, τῶν οἰκογενειῶν καὶ τῶν ἐθνῶν...

 Μπορεῖ, φερ' εἰπεῖν, νὰ ἔχεις αἱματοκυλίσει ὁλόκληρο τὸν κόσμο καὶ νὰ χρωστᾶς “ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός” λόγω τοῦ βαρβαρισμοῦ καὶ τῶν ἐγκλημάτων σου. Καὶ ἀντὶ νὰ ἔχεις τουλάχιστον τὸ κεφάλι σκυμμένο, καὶ νὰ εἶσαι σιωπῶν, ἀπαιτεῖς τώρα ἀπὸ ἕνα μικρὸ ἔθνος νὰ ξεχρεώσει καὶ τὸ τελευταῖο εὐρώ, ποὺ δῆθεν σου χρωστᾶ.

 Προκύπτει ὅμως τώρα τὸ ἑξῆς ἐρώτημα. Ὁ πρώην ὁμότροπος ἀδελφὸς καὶ συνδοῦλος, θὰ μποροῦσε ἄραγε νὰ χαρίσει τὸ δάνειο; Ἢ ἦταν ἐκ τῶν πραγμάτων ὑποχρεωμένος νὰ ἐνεργήσει ὅπως ἐνήργησε; Ὄχι μόνο θὰ μποροῦσε, ἀλλὰ εἶχε καὶ τὴν δυνατότητα καί, θὰ λέγαμε, τὴν ἠθικὴ ὑποχρέωση, νὰ καταστεῖ ὁ ἴδιος τὸ μέσον καὶ τὸ πρόσωπο, ὥστε ὁ Κύριος νὰ συγκινηθεῖ καὶ νὰ ἐξαλείψει τὸ χρέος καὶ τῶν ἄλλων ἀδελφῶν (ἢ κρατῶν). Ὅμως, ἐὰν γινόταν αὐτό, ἐὰν ἀναδείκνυε αὐτὴ τὴν εὐλογία, πῶς θὰ μποροῦσε στὴ συνέχεια νὰ χαίρεται τὴν κτηνωδία καὶ τὸν σαδισμὸ ποῦ ἔκρυβε στὸ ζωολογικὸ κῆπο τῆς καρδιᾶς του;

 Καὶ αὐτὸ εἶναι περισσότερο ἀπὸ βέβαιο, ὅταν συνειδητοποιήσει κανεὶς πώς, τελικῶς, τὸ ὑλικὸ χρέος, ὅσο μεγάλο σὲ ὄγκο κι ἂν εἶναι, ὅταν τὸ ρίξουμε στὸ καμίνι τῆς ἀγάπης, ἐξαφανίζεται ἀμέσως.

 Βεβαίως, ὁρισμένοι, ἀντὶ νὰ ρίξουν στὸ καμίνι τῆς ἀγάπης τὰ ὑλικὰ ἢ ἠθικὰ χρέη, τελικῶς ἐπιλέγουν νὰ ἀποτεφρώσουν τοὺς ἴδιους τους ἀδελφούς τους στοὺς φούρνους τοῦ μίσους καὶ τῆς οἰκονομικῆς νομοθεσίας. Νὰ τοὺς βασανίζουν στὰ στρατόπεδα ἐγκλεισμοῦ τοῦ οἰκονομικοῦ ἀποκλεισμοῦ ἢ ἄλλως, τῶν εὐρωπαϊκῶν ταμείων, ξεπλένοντας τελικῶς τὰ δικά τους χρέη μὲ τὸ σαπούνι ἀπὸ τὶς σάρκες τῶν ἀδελφῶν τους...

 Χρέος λοιπόν, καὶ ἀγάπη.  Δάνειο καὶ δανειζόμενοι. Συγχωρητικότητα καὶ σκληροκαρδία...

 Ἕνα ἄλλο ἐπίσης σημεῖο πολὺ βασικὸ ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ ἐπισημάνουμε ἐκ μέρους τοῦ Κυρίου (τοῦ Θεοῦ), εἶναι ὅτι δὲν ἐξετάζει ἐὰν δικαίως ἢ ἀδίκως ὁ ὀφειλέτης ἔφτασε στὸ κατάντημα τῆς πτωχεύσεως. Μπορεῖ βεβαίως ὁ ταλαίπωρος νὰ ἐργάστηκε σωστά, ἀλλὰ οἱ συγκυρίες νὰ τὸν ἔριξαν ἔξω. Μπορεῖ ὅμως καὶ ἀπὸ καθαρὰ δική του ὑπαιτιότητα καὶ ἀπροσεξία νὰ ἔφτασε στὸ φοβερὸ κατάντημα. Καὶ ἄξια ὧν ἔπραξε νὰ ἀπολαμβάνει.

 Σημασία ὅμως γιὰ τὸν Κύριο δὲν ἔχει τόσο ἡ αἰτία τῆς καταστάσεως ἢ τὸ λάθος στὴ διαχείρηση.   Σημασία ἔχει αὐτὸ τὸ ἴδιο τὸ πρόσωπο ποὺ θλίβεται καὶ ταπεινώνεται.

 Ώ, Ἁγία Ἀγάπη!  Ὤ, Θεϊκὴ Ἀγάπη ποὺ ξεπερνᾶς κάθε ἐμπόδιο καὶ κάθε ἀνθρώπινη ἀδυναμία.

 Ἀδελφοί μου, ὅσο κι ἂν θελήσουμε νὰ ἀναλύσουμε αὐτὴ τὴν Ἀγάπη μὲ τὴν ὁποία μᾶς καλύπτει καὶ μᾶς σώζει, ἐπιτέλους ὁ Θεός, δὲν θὰ μπορέσουμε ποτὲ νὰ τὴν κατανοήσουμε καί, περισσότερο, νὰ τὴν ἐξαντλήσουμε. Ἐκεῖνο ποὺ πρέπει νὰ κάνουμε εἶναι:

 α) Νὰ πιστέψουμε σ' αὐτὴν τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Νὰ συνειδητοποιήσουμε δηλ. ὅτι ὁ Θεὸς δὲν παύει ποτὲ νὰ μᾶς ἀγαπᾶ καὶ περιμένει τὴν μετάνοιά μας καὶ τὴν ὁμολογία τοῦ χρέους μας.

 β) Νὰ αἰσθανθοῦμε ὅτι πράγματι εἴμαστε χρεωμένοι ἔναντί του Θεοῦ, ἀλλὰ ταυτοχρόνως καὶ ἔναντι τῶν ἀδελφῶν μας (ἐὰν συνειδητοποιήσουμε μόνο τὸ ἕνα καὶ ὄχι καὶ τὸ ἄλλο τότε σημαίνει ὅτι ἔχουμε ἀκόμα δρόμο μπροστά μας), καὶ

 γ) Νὰ προσέξουμε τὴ συμπεριφορά μας ἔναντι τῶν συνδούλων μᾶς (ἀδελφῶν μας) τόσο κατὰ τὴν περίοδο τοῦ χρέους (τῆς ἁμαρτίας), ὅσο κυρίως καὶ κατὰ τὸν χρόνο ποὺ αἰσθανόμαστε τὴν προσέγγιση τῆς Χάριτος μέσω τῶν ἱερῶν Μυστηρίων.

 Τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ ποὺ πυρακτώνει τὴν καρδιά μας καὶ λευκαίνει τὴν ψυχή μας, δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ λειτουργεῖ καταπραϋντικὰ καὶ θεραπευτικὰ ἔναντι ὅλων τῶν ἀνθρώπων, κυρίως ὅμως ἐκείνων ποὺ γνωρίζουμε ὅτι βρίσκονται στὰ ἴδια, καὶ μᾶλλον σὲ μικρότερα πάθη ἀπό μας.

 Προσέγγιση τοῦ Ἰησοῦ, κοινωνία Χριστοῦ, ἄφεση ἁμαρτιῶν ἀπὸ τὴ μία, καὶ σκληρότητα στὴ συμπεριφορὰ ἀπὸ τὴν ἄλλη, ἀποτελεῖ σχῆμα ὀξύμωρο πού, ἂν συμβαίνει, τότε ὁπωσδήποτε κάτι δὲν πάει καλὰ καὶ εἶναι ἄμεση ἀνάγκη νὰ γίνει ἐπανατοποθέτηση τῆς διαθέσεως καὶ ἀνίχνευση τῆς συνειδήσεως.

 Ὥστε, δὲν μπορεῖ μετὰ ἀπ' αὐτὰ (τὴ συγχώρεση) νὰ ὑπάρχει ζῆλος ἢ σκληρότητα; Μετὰ βεβαιότητος, ζῆλος ἐν ἐπιγνώσει θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχει, καὶ μάλιστα συνετῶς ἀναπτυσσόμενος. Ὅσο δὲ γιὰ τὴν σκληρότητα ποὺ εἶναι κάτι τὸ ἐντελῶς διαφορετικὸ ἀπὸ τὸ ζῆλο τῶν καλῶν ἔργων, θὰ πρέπει καὶ αὐτὴ βεβαίως νὰ ὑπάρχει, πλὴν ὅμως νὰ τὴ φυλᾶμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ οὐδέποτε γιὰ τὸ “συνδουλό” μας.

 Ἔτσι λοιπόν, Χάριτι Θεοῦ, μᾶς προσφέρεται καὶ τὸ ἀξίωμα τῆς υἱοθεσίας, ἀλλὰ καὶ καταρτίζεται ὁ πλατυσμὸς καρδιᾶς ποὺ χωράει τὰ ἐλάχιστα χρέη τῶν ἀδελφῶν μας. Αὐτὴ δὲ ἡ συγχωρητικότητα καὶ ἡ ἀποστροφὴ κάθε ματαιοδοξίας καὶ κομπλεξισμού, μᾶς ἀναδεικνύει ὁλοκληρωμένες προσωπικότητες καὶ προπαντὸς γνήσια παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ἀγαποῦμε συγχωροῦμε καὶ σὺν τοῖς ἄλλοις παρακαλοῦμε γιὰ τὴν ἐξάλειψη τῶν βασάνων, τῶν χρεῶν καὶ τῶν θλίψεων τῶν ἀδελφῶν μας.

 Καὶ ἂς μὴ λησμονοῦμε τὴν Εὐαγγελικὴ ἀλήθεια ὅτι, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὅταν ὑπάρχει ἡ συμπάθεια στὶς ἀδυναμίες τῶν ἀδελφῶν, βιώνεται ὡς εὐλογία καὶ συγχωρητικότητα τοῦ ἴδιου του Θεοῦ πρὸς ἐμᾶς. Ἀντιθέτως, ὅταν καλλιεργοῦνται τὰ ἀγκάθια καὶ τὰ τριβόλια τῆς σκληροκαρδίας, αὐτὴ ἡ ἴδια ἡ ἀγάπη εἰσπράττεται ὡς δικαιοσύνη μὲ κάθε ἀρνητικὴ ἔκφραση καὶ μάλιστα, ἀλλοίμονο, στὴν αἰωνιότητα.

 Ἀμήν.