Τὸ διεθνὲς forum «διάλογος τῶν πολιτισμῶν», πραγματοποίησε τὴν Παρασκευὴ στὸ Salzburg τῆς Αὐστρίας τὴν ἐναρκτήρια τελετὴ τοῦ συνεδρίου μὲ θέμα: «Ἡ συνεισφορὰ τοῦ Ἁγίου Ὅρους στὴν Εὐρωπαϊκὴ πνευματικὴ καὶ λόγια πολιτισμικὴ παράδοση».Σύντομο χαιρετισμὸ ἀπηύθυναν: Ὁ κ. Γιακούνιν Βλαντίμιρ, πρόεδρος τοῦ forum καὶ ὁ τ. Γ. Γραμματέας τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης κ. Walter Schwimmer ποὺ τόνισαν τὴν ἀναγκαιότητα γιὰ μία ὀρθὴ ἐπιστροφὴ στὶς πνευματικές μας ρίζες καὶ ποὺ ἄμεση βοήθεια μπορεῖ νὰ προσφέρει τὸ Ἅγιον Ὅρος μὲ τὴν ὑπερχιλιόχρονη πνευματική του ἐμπειρία.
Σύντομη ὁμιλία πραγματοποίησε ἐπίσης ὁ Καθηγούμενος τῆς Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου Ἀρχιμ. κ. Ἐφραίμ, ὅπου τόνισε ὅτι κύριο αἴτιο τῶν προβλημάτων τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου εἶναι ὁ πνευματικὸς διχασμός, ποὺ συνεχῶς ζεῖ λόγω τῆς ἀπουσίας τῆς εἰρήνης ἀπὸ τὴν καρδιά του.
Πρόσθεσε εὔστοχα ὅτι, εἰρήνη δὲν ἐννοοῦμε τὴν ἀπουσία τοῦ πολέμου ἀλλά, τὴν εἰρήνη ὡς πρόσωπο καὶ αὐτὸ τὸ πρόσωπο δὲν εἶναι κάποιος ἄλλος παρὰ ὁ Ἰησοῦς Χριστός.
Τελειώνοντας εἶπε, ὅτι τὸ Ἅγιον Ὅρος μπορεῖ νὰ βοηθήσει ἄμεσα τὸν σύγχρονο ἄνθρωπο, γιὰ νὰ ἐξέλθει ἀπὸ τὸ ἔρεβος αὐτοῦ του ἀδιεξόδου.
Νὰ ἀναφερθεῖ ὅτι σύντομο μήνυμα διαβάστηκε, καὶ ἀπὸ τὸν ἀντιπρόσωπο τοῦ Μητροπολίτη Βολοκολὰμσκ κ. Ἰλαρίωνος.
Ἐπίσης χαιρετισμὸ ἀπηύθηνε καὶ ἡ πριγκίπισσα τῆς Σερβίας Αἰκατερίνη.
Στὴν ὁμιλία τῆς ἐξέφρασε τὴν ἀνησυχία της γιὰ τὸν κίνδυνο ποὺ διατρέχει τὸ Ἅγιον Ὅρος ἀπὸ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση καὶ ὅτι πρέπει νὰ διατηρηθοῦν ἀπαράβατα τὰ δικαιώματα τοῦ Ἄγ. Ὅρους οὕτως ὥστε νὰ μὴν μετατραπεῖ σὲ ἕνα...
τουριστικὸ κέντρο καὶ οἱ Ἱερὲς Μονὲς σὲ 20 μεγάλα μουσεῖα.Ὑπογράμμισε ἐπίσης ὅτι ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ ἰδιαιτερότητα ποὺ ἔχει ἡ μοναστικὴ πολιτεία ὅπως καὶ ἡ ζωὴ τῶν μοναχῶν εἶναι αὐτὰ ποὺ κάνουν τὸ Ἅγιον Ὅρος τόσο μοναδικό.
Ἀκολούθησε μουσικὸ πρόγραμμα ἀπὸ τὴν Βυζαντινὴ Χορωδία «Τρόπος» ὑπὸ τὴν ἄριστη διεύθυνση τοῦ κ. Κ. Ἀγγελίδη καὶ μὲ τὸ λαϊκὸ μουσικὸ συγκρότημα «Svetilen» ἀπὸ τὴν Ρωσία.
Ἡ ἐναρκτήρια τελετὴ ἔληξε μὲ ἔκθεση φωτογραφίας μὲ θέμα τὸἍγιον Ὅρος.
Σήμερα, Σάββατο 9 Ἰουλίου 2011 ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπαιδίου, Ἀρχιμ. Ἐφραὶ πραγματοποίησε ὁμιλία μὲ θέμα: «Γιατί οἱ ἄνθρωποι ἐπισκέπτονται τὸ Ἅγιον Ὅρος; Τὸ νόημα τῆς παρουσίας του στὸν σύγχρονο κόσμο».
Ἡ ὁμιλία τοῦ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπαιδίου ἔχει ὡς ἑξῆς:
Σάλτζμπουργκ 9 Ἰουλίου 2011
Ἀπὸ θεολογικὴ ἄποψη τὸ Ἅγιον Ὅρος εἶναι ὁ κατεξοχὴν τόπος ἁγιότητος. Ἀπὸ κοινωνικὴ ἄποψη ἡ ἁγιορειτικὴ πολιτεία εἶναι ἡ ἀρχαιότερη δημοκρατία ποὺ παραμένει ἐνεργὸς ἀπὸ τὴν στιγμὴ τῆς ἱδρύσεώς της ὡς σήμερα.
Ἡ ζωὴ καὶ ἡ παράδοση τοῦ Ἁγίου Ὅρους εἶναι ἀδιάκοπη. Δὲν ὑπῆρξε περίοδος κατὰ τὴν ὁποία αὐτὸ νὰ ἔχασε τὴν ταυτότητά του ἡ νὰ λησμόνησε τὴν ἀποστολὴ τοῦ μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸν κόσμο.
Ἀποστολὴ τοῦ εἶναι νὰ δημιουργεῖ ἀληθινοὺς ἀνθρώπους καθ’ ὁμοίωσιν Θεοῦ, δηλαδὴ ἁγίους, καλλιεργώντας καὶ μεταλαμπαδεύοντας τὴν ζῶσα παράδοση τῆς θεώσεως στὸν κόσμο.
Τὸ Ἅγιον Ὅρος ἔχει μία μοναδικότητα ζωῆς, κρύβει ἕνα μυστήριο, μία ἀναγεννητικὴ δύναμη, ποὺ κατευθύνει στὸν Οὐρανό. Γι’ αὐτὸ καὶ πολλοὶ προσκυνητὲς ποὺ τὸ ἐπισκέπτονται, ἀλλὰ καὶ ὅσοι ἀκόμη ἔχουν κάποια ἐπικοινωνία ἡ κάποια σχέση μαζί του, βρίσκουν τὴν ἐσωτερικὴ πνευματική τους ἀνάπαυση καὶ πλήρωση.
Σημαντικὴ θέση στὴν λειτουργία τοῦ Ἁγιορειτικοῦ κοινοβίου ἔχει ἡ φιλοξενία τῶν προσκυνητῶν. Δὲν νοεῖται Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ὅρους δίχως προσκυνητές. Οὐσιαστικὰ τὰ μοναστικὰ καθιδρύματα ἀνήκουν στοὺς προσκυνητές, στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ.
Οἱ μοναχοὶ κάθε μοναστηριοῦ εἶναι οἱ πρόσκαιροι οἰκήτορες καὶ διαχειριστές του γιὰ κάποιο χρονικὸ διάστημα, ποὺ παραδίδουν τὸν χῶρο καὶ τὸ πνεῦμα τῆς Μονῆς στὴν ἑπόμενη γενεὰ τῶν μοναχῶν ὡς ἱερὰ παρακαταθήκη, γιὰ νὰ τὴν συντηρήσουν καὶ νὰ συνεχίσουν τὴν παράδοσή της, ὥστε νὰ ἔρχονται καὶ νὰ ἀναπαύονται οἱ προσκυνητές.
Τὸ Ἅγιον Ὅρος παρόλο ποὺ εἶναι ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας καὶ βρίσκεται ὑπὸ τὴν πνευματικὴ σκέπη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἔχει οἰκουμενικὸ χαρακτήρα. Οἱ μοναχοί του κατάγονται ἀπὸ διάφορες χῶρες.
Ἀλλὰ καὶ οἱ ἐπισκέπτες τοῦ Ἁγίου Ὅρους, οἱ ὁποῖοι μάλιστα δὲν χαρακτηρίζονται ὡς ἐπιστκέπτες ἀλλὰ ὡς προσκυνητές, γιατί δὲν κάνουν κάποιο ταξίδι ἀναψυχῆς ἀλλὰ ἔρχονται νὰ προσκυνήσουν τὰ ἱερὰ σεβάσματα τοῦ τόπου, προέρχονται ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου ἐκπροσωπώντας διάφορες πολιτιστικές, πνευματικὲς καὶ θρησκευτικὲς ἀκόμη παραδόσεις.
Στὴν Μονή μας τὸ προηγούμενο ἔτος, τὸ 2010, εἴχαμε 40.000 περίπου διανυκτερεύσεις προσκυνητῶν.
Οἱ μοναχοί του Ἁγίου Ὅρους στὸ πρόσωπο καθενὸς προσκυνητοῦ δὲν βλέπουν ἁπλῶς κάποιον ἄνθρωπο, βλέπουν τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, τὸν ἴδιο τὸν Θεό. Λέει ὁ ἀββὰς Ἀπολλῶς γιὰ τὸν τρόπο ὑποδοχῆς τῶν ἀδελφῶν: «Καθὼς ἔρχονται οἱ ἀδελφοί, πρέπει νὰ ὑποκλινόμαστε μὲ σεβασμό.
Τὴν ὥρα ἐκείνη ὑποκλινόμαστε στὸν Θεὸ καὶ ὄχι σὲ αὐτούς. Γιατί λέει “εἶδες τὸν ἀδελφό σου, εἶδες τὸν Θεὸ σού”». Οἱ μοναχοὶ ἀναγνωρίζουν τὸν Θεὸ στὸ πρόσωπο τοῦ συνανθρώπου, γι’ αὐτὸ τὸν διακονοῦν μὲ χαρά, μὲ ταπείνωση, μὲ ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη αὐτὴ εἶναι ἀνιδιοτελής, ἔχει θυσιαστικὸ χαρακτήρα. Ὁ μοναχὸς δὲν περιμένει νὰ τοῦ δώσει κάτι ὁ προσκυνητής.
Ὁ προσκυνητὴς δὲν πληρώνει γιὰ τὴν φιλοξενία του. Ὁ μοναχὸς ποὺ διακονεῖ δὲν πληρώνεται ἀπὸ κανέναν, δὲν ἔχει καμμία ἐπαφὴ μὲ χρήματα. Ἡ φιλοξενία στὶς Μονὲς τοῦ Ἁγίου Ὅρους προσφέρεται δωρεάν, ἀμισθί, διότι ἔτσι θέλει ἡ οἰκοδέσποινα τοῦ τόπου, ἡ Ἡγουμένη τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ἡ Κυρία Θεοτόκος.
Ὅλα αὐτὰ τὰ πράγματα, ἐνῶ εἶναι τόσο ἀνθρώπινα καὶ ἁπλά, εἶναι σχεδὸν ἄγνωστα σήμερα στὴν κοσμικὴ κοινωνία. Ἡ ἀνιδιοτελὴς ἀγάπη, ποὺ εἶναι στὴν πραγματικότητα ἡ μόνη ἀληθινὴ ἀγάπη, αὐτὴν ποὺ φανέρωσε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο, ὄχι μόνο ἔπαυσε νὰ ὑπάρχει, ἀλλὰ καὶ συχνὰ θεωρεῖται ὡς μωρία ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.
Τὸ χρῆμα, ἡ σκοπιμότητα, ἡ ἐκμετάλλευση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ἔχουν ἀνυψωθεῖ σὲ στόχους καὶ ἰδανικὰ τῆς σύγχρονης κοινωνίας. Γι’ αὐτὸ τὸ πνεῦμα καὶ τὸ ἦθος τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ποὺ εἶναι πνεῦμα καὶ ἦθος ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης, ἔρχεται ὡς γόνιμη πνευματικὴ δροσιὰ γιὰ μία καλύτερη καὶ πιὸ ἀνθρώπινη ζωὴ στὸν κόσμο.
Εἶναι ἡ μόνη κοινωνία ποὺ ἔχει ὡς σκοπὸ καὶ ὡς ἐλεύθερα ἐπιλεγμένο ἰδεῶδες τὴν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, τὴν ἐν Χριστῷ ἀγάπη, καὶ θεωρεῖ ἁμαρτία τὴν ἔκπτωση ἀπὸ αὐτήν.
Εἶναι ἡ κοινωνία ποὺ ἐπιλέγει ὡς ἰδεῶδες αὐτὸ ποὺ μπορεῖ πραγματικὰ νὰ συνενώσει τοὺς ἀνθρώπους καὶ ὄχι αὐτὸ ποὺ ἐξαρχῆς ἐγγυᾶται τὴν διάσπασή τους, δηλαδὴ τὴν ἰδιοτέλεια καὶ τὴν ἐκμετάλλευση γιὰ τὸ κέρδος.
Μία σημαντικὴ φιλοφρόνηση ποὺ προσφέρεται στοὺς προσκυνητὲς τοῦ Ἁγίου Ὅρους εἶναι ἡ προσκύνηση τῶν ἁγίων λειψάνων καὶ τῶν θαυματουργῶν εἰκόνων, ποὺ πλαισιώνεται μὲ τὴν ξενάγηση στὸ Καθολικό της Μονῆς.
Διότι δὲν ὑπάρχει τίποτε πολυτιμότερο καὶ σπουδαιότερο ἐπὶ τῆς γὴς ἀπὸ τὴν παρουσία τῶν Ἁγίων, ποὺ διατηρεῖται διαχρονικὰ μέσα στὸν κόσμο μὲ τὰ λείψανά τους. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας, ἡ δημιουργία Ἁγίων.
Στὰ ἱερὰ λείψανα τῶν Ἁγίων βρίσκεται ἐνοικοῦσα ἡ θεία Χάρις, ἡ ἄκτιστη θεία ἐνέργεια. Ἀσπαζόμενος λοιπὸν ὁ προσκυνητὴς αὐτὰ τὰ ἅγια λείψανα λαμβάνει τὴν δωρεὰ τῆς θείας Χάριτος.
Στὸ Ἅγιον Ὅρος ὁ προσκυνητὴς ἔχει τὴν εὐλογία νὰ ἔλθει σὲ ἐπαφὴ μὲ πολλοὺς μεγάλους Ἁγίους της Ἐκκλησίας μας.
Στὴν Μονὴ μᾶς φυλάσσονται πάνω ἀπὸ διακόσια τεμάχια ἁγίων λειψάνων, ὅπως τῶν ἁγίων Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Τιμίου Προδρόμου, ἀποστόλων Ἀνδρέα καὶ Βαρθολομαίου, μεγαλομαρτύρων Παντελεήμονος, Ἰακώβου τοῦ Πέρσου· καὶ βέβαια τὸ σημαντικότερο κειμήλιο, ἡ Τιμία Ζώνη τῆς Θεοτόκου.
Κάποιος προσκυνητὴς ποὺ εἶχε πρόβλημα μὲ τὰ χέρια του, εἶχαν παραλύσει καὶ δὲν μποροῦσε νὰ τὰ κουνήσει, προσκυνώντας τὴν Ἁγία Ζώνη στὴν Μονή μας ἀμέσως θεραπεύθηκε.
Κάποιος ἄλλος ποὺ εἶχε μεγάλο πρόβλημα μὲ τὴν μέση του προσκυνώντας τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας Παραμυθίας, μία ἀπὸ τὶς ἑπτὰ θαυματουργὲς εἰκόνες ποὺ φυλάσσονται στὴν Μονή μας, αἰσθάνθηκε νὰ τὸν διαπερνᾶ κάτι σὰν ἠλεκτρικὴ ἐνέργεια, καὶ θεραπεύτηκε ἐκείνη τὴν στιγμή.
Πολλοὶ προσκυνητὲς στὴν Μονὴ μᾶς αἰσθάνονται ὅταν προσκυνοῦν τὰ ἅγια λείψανα μία εὐωδία. Αὐτὴ ἡ εὐωδία δὲν ἔχει φυσικὴ προέλευση, δὲν βάζουμε ἐμεῖς κολώνια ἡ ἄρωμα στὰ ἅγια λείψανα. Ἡ εὐωδία αὐτὴ εἶναι ὑπερφυσική, προέρχεται ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Στοὺς προσκυνητὲς προσφέρεται καὶ ὁ λόγος. Συνήθως τὸ διακόνημα τοῦ λόγου ἐπωμίζεται ὁ Γέροντας τῆς Μονῆς, μπορεῖ ὅμως κάποιος ἀδελφός της Μονῆς, ποὺ ὁρίζει κάθε φορᾶ ὁ Γέροντας νὰ ὁμιλεῖ σὲ συνάξεις μὲ τοὺς προσκυνητές.
Ἐκεῖ συζητοῦνται πρακτικὰ θέματα ποὺ ἔχουν σχέση μὲ τὴν πνευματικὴ οἰκοδομὴ τῶν προσκυνητῶν καὶ δίνονται ἀπαντήσεις σὲ ἐρωτήματα καὶ ἀπορίες ποὺ προβάλλονται ἀπὸ αὐτούς.
Ὁ θεολογικὸς λόγος ἔχει διάφορες βαθμίδες. Ἂς ὁρίσουμε κάποιες μορφὲς θεολογικοῦ λόγου.
Ἀρχικὰ ἔχουμε τὸν κατηχητικὸ λόγο. Αὐτὸν ποὺ μπορεῖ νὰ προσφέρει ἕνας μορφωμένος θεολογικὰ ἄνθρωπος στοὺς ἀκροατὲς τοῦ δίχως νὰ ἔχει τὴν ἀνάλογη ἐμπειρία.
Μπορεῖ ὅμως καὶ αὐτὸς ὁ λόγος νὰ ὠφελήσει τοὺς ἀκροατὲς σύμφωνα μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ Χριστοῦ, «πάντα ὅσα ἐὰν εἴπωσιν ὑμὶν τηρεῖν τηρεῖτε καὶ ποιεῖτε· κατὰ δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν μὴ ποιεῖτε».
Ὡς δεύτερη βαθμίδα μποροῦμε νὰ θεωρήσουμε τὸν ἐμπειρικὸ λόγο, ὅταν ὁ λόγος εἶναι ἔκφραση καὶ διατύπωση, δημιούργημα ἐκείνου τοῦ νοῦ ποὺ ἑνώνεται καὶ κοινωνεῖ ἐμπειρικὰ μὲ τὸν ἐνυπόστατο Θεὸ Λόγο.
Ὁ λόγος αὐτὸς εἶναι «ζῶν καὶ ἐνεργῆς καὶ τομώτερος ὑπὲρ πάσαν μάχαιραν δίστομον καὶ διϊκνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τὲ καὶ πνεύματος» καὶ εἶναι ἱκανὸς νὰ θεραπεύσει καὶ νὰ ἀναγεννήσει τὴν «κοπιώσαν καὶ πεφορτισμένην καρδίαν» τῶν ἀνθρώπων.
Ὁ Πατερικὸς λόγος εἶναι κυρίως λόγος ἐμπειρικός, καὶ ἔχει διαχρονικὴ πνευματικὴ δύναμη καὶ αἰώνια ἀνεκτίμητη ἀξία.
Ὑπάρχει ὅμως μία ἀκόμη ἀνώτερη βαθμίδα λόγου, καὶ εἶναι αὐτὴ τοῦ διακριτικοῦ λόγου. Πρόκειται γιὰ τὸν ἰδιαίτερο, ἀποκαλυπτικὸ λόγο ποὺ ἀπευθύνεται προσωπικὰ στὸν χριστιανὸ ἀπὸ ἕναν χαρισματοῦχο Γέροντα.
Σὲ αὐτὸν τὸν διακριτικό, διορατικὸ λόγο ἀναφέρεται καὶ ἡ περίπτωση ἐκείνη τοῦ Γεροντικοῦ, ὅπου κάποιος ἀπευθύνεται μὲ πόνο καὶ ἐπιμονὴ πρὸς τὸν ἀββᾶ Εὐπρέπιο καὶ λέει: «Ἀββᾶ, εἰπὲ λόγον, πῶς θὰ σωθῶ;».
Ἕνας τέτοιος διακριτικὸς πατερικὸς λόγος μπορεῖ νὰ γίνει πηγὴ πραγματικῆς ἐμπνεύσεως καὶ πνευματικοῦ ἀνεφοδιασμοῦ τοῦ προσκυνητοῦ.
Συνάντησα ἕναν ἀγωνιζόμενο λαϊκὸ ἐκτὸς Ἁγίου Ὅρους, ὁ ὁποῖος μου εἶπε ὅτι εἶχε τρία χρόνια νὰ ἐπισκεφθεῖ τὸ Ἅγιον Ὅρος, ἀλλὰ αὐτὰ τὰ τρία χρόνια τὸν συντηροῦσε πνευματικὰ ἕνας λόγος ποὺ τοῦ εἶχε πεῖ τότε ἕνας Ἁγιορείτης μοναχός.
Μία τέλεια, μία ἰδανικὴ κατάσταση στὸ μυστήριο τῆς θείας ἐξομολογήσεως εἶναι ἡ προσφορὰ τοῦ διακριτικοῦ λόγου ἀπὸ τὸν Πνευματικὸ καὶ ἡ ἐν ὑπακοὴ ἀποδοχή του ἀπὸ τὸν ἐξομολογούμενο. Ἐδῶ πρέπει νὰ ἐπισημάνουμε ὅτι οἱ περισσότεροι χριστιανοὶ κάνουν τὴν πρώτη ἐξομολόγησή τους σὲ κάποιο μοναστήρι.
Πόσοι προσκυνητὲς ἔχουν ἐπιστρέψει στὸ σπίτι τοὺς «ἐν ἑτέρα μορφή», ἀνακαινισμένοι, μεταμορφωμένοι ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ!
Πόσα διαζύγια ἀποφεύχθηκαν καὶ πόσες διαλυμένες οἰκογένειες βρῆκαν τὴν ποθητὴ ἕνωση καὶ θαλπωρὴ τῆς ἀγάπης μὲ τὴν συμβολὴ κάποιου ἐναρέτου Ἁγιορείτου πνευματικοῦ!
Πόσοι προσκυνητὲς δὲν βρίσκουν λύση στὰ ἀδιέξοδα χρόνια προβλήματα ποὺ τοὺς μαστίζουν καὶ τοὺς ταλαιπωροῦν μετὰ τὴν ἐπαφή τους μὲ ἕναν χαρισματοῦχο πνευματικό;
Ὁ προσκυνητής, ποὺ φιλοξενεῖται στὸ Ἅγιον Ὅρος γιὰ μία ἡ γιὰ περισσότερες ἡμέρες, θὰ ἔρθει ὁπωσδήποτε σὲ ἐπαφὴ μὲ μοναχούς, θὰ δεῖ τὸν κοινοβιακὸ τρόπο ζωῆς τους καὶ θὰ παραδειγματιστεῖ ἀπὸ αὐτὸν κατὰ δύναμη.
«Ἕνα κοινόβιο εἶναι ἡ τέλεια εὐαγγελικὴ κοινότητα, τοῦ ἀποστολικοῦ χοροῦ, τῶν φιλομαρτύρων πρωτοχριστιανῶν, τῶν καλῶν ἀγωνιστῶν τῆς εὐσεβείας, ποὺ κύρια μέριμνα εἶναι τὸ ἀμέριμνό του ἀπράγμονος βίου τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς».
Τὸ κοινόβιο, ὅπως ἔλεγε χαρακτηριστικὰ καὶ ὁ μακαριστὸς Γέροντάς μας Ἰωσήφ, «εἶναι ὁ ἐπίγειος οὐρανός· τὸ κοινόβιο ἂν καὶ ὑφίσταται ἐντὸς τῶν ὁρίων τοῦ χρόνου καὶ τοῦ χώρου, ἂν καὶ εὑρίσκεται στὸν κόσμο τοῦτο, δὲν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου».
Στὸν κόσμο ποὺ βρίσκεται ἐγκλωβισμένος στὴν ἐφημερότητα καὶ εἶναι γεμάτος ἀπὸ τὴν ἀγωνία καὶ τὸ ἄγχος τῆς καθημερινότητας μὲ τὶς πολλὲς δυσκολίες καὶ τὰ ἀδιέξοδα, χωρὶς νὰ σκέφτεται ὅτι μπορεῖ νὰ ὑπάρχει κάτι ἄλλο, διαφορετικὸ ἀπὸ τὸ καθημερινὸ ποὺ μπορεῖ νὰ δώσει λύση σὲ ὅσα τὸν ταλαιπωροῦν καὶ τὸν βασανίζουν, τὸ Ἅγιον Ὅρος ἀνοίγει μία ἄλλη προοπτικὴ ζωῆς.
Στὴν μονοδιάστατη ὁριζόντια ζωὴ παρουσιάζει τὴν κατακόρυφη πολυδιάστατη κοινωνία μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς Ἁγίους Του· μὲ ἕναν τελείως διαφορετικὸ καὶ συχνὰ ἀντίθετο ἀπὸ τὸν κοσμικὸ τρόπο θεωρήσεως τῶν πραγμάτων φωτίζει ἀληθινὰ τὴν συγκεχυμένη καὶ ἀδιέξοδη κοσμικὴ ζωή.
Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ τελικὰ ὄχι μόνο νὰ ἀξιοποιήσει τὶς θετικὲς καὶ εὐνοϊκὲς εὐκαιρίες τῆς ζωῆς, ἀλλὰ καὶ νὰ ἀντιμετωπίσει δημιουργικὰ τὶς δύσκολες καταστάσεις, τὶς ἀποτυχίες, τὶς συμφορὲς ἀκόμη καὶ αὐτὸν τὸν θάνατο.
Παρουσιάζει ἕναν τρόπο ζωῆς, ποὺ ἐλευθερώνει τελικὰ τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν φόβο τοῦ θανάτου, μὲ ὅλες τὶς ὀδυνηρὲς ἐπιπτώσεις του, καὶ τὸν καθιστὰ πραγματικὰ ἐλεύθερο.
Στὸ Ἅγιον Ὅρος, ὅπως καὶ γενικότερα σὲ κάθε ὀρθόδοξο μοναστήρι, καταφεύγουν ἀνθρωποποι ποὺ ἐγκαταλείπουν τὸν κόσμο καὶ τὸν κοσμικὸ τρόπο ζωῆς. Τὸ φαινόμενο αὐτὸ μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ, καὶ εἶναι ὁπωσδήποτε ἀπὸ μία ἄποψη, ἀντικοινωνικό.
Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ τὸ διακρίνει οὐσιαστικὰ καὶ τὸ ξεχωρίζει ἀπὸ κάθε ἀντικοινωνικὸ φαινόμενο εἶναι τὸ ἀκόλουθο.
Ὁ μοναχὸς δὲν ἐγκαταλείπει τὸν κόσμο ἀπὸ ἐχθρότητα πρὸς αὐτόν, ἀλλὰ ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστὸ γιὰ μία πληρέστερη κοινωνία μαζί Του καὶ δὶ’ Αὐτοῦ μὲ ὅλο τὸν κόσμο. Δὲν ἀρνεῖται τὸν κόσμο, τὴν κοινωνία, ἀλλὰ τὸ κοσμικὸ φρόνημα, γι’ αὐτὸ ἐξάλλου ἐπιζητεῖ τὴν ἀληθινὴ ἐν Χριστῷ κοινωνία.
Ἔτσι ἡ μοναστικὴ κοινωνία, ἰδιαίτερα τὸ κοινόβιο τοῦ Ἁγίου Ὅρους παρουσιάζεται «ὡς ἕνα εἶδος “ἀντικοινωνίας”, ἡ ὁποία, χωρὶς νὰ ἔχει τὴν ἔννοια τῆς ἀντιθέσεως πρὸς τὴν κοσμικὴ κοινωνία, δημιουργεῖ τὶς προϋποθέσεις γιὰ μία συνεπέστερη χριστιανικὴ ζωή», ὅπου ζεῖ ὁ ἄνθρωπος τὴν κοινωνικότητά του σφαιρικὰ καὶ ἰσόρροπα, μὲ τὴν ὁριζόντια καὶ τὴν κατακόρυφη διάστασή του.
Ὁ μοναχισμὸς προσφέρει ἕνα πρότυπο ζωῆς. Εἰδικότερα τὸ κοινόβιο ἐκφράζει τὴν πεμπτουσία τῆς Ὀρθοδοξίας.
Μπορεῖ μάλιστα νὰ λεχθεῖ ὅτι ὁλόκληρη ἡ κοινωνία τῶν πιστῶν ὅπως ἐπισημαίνει καὶ ὁ ὅσιος Θεόδωρος Στουδίτης εἶναι “μία Ἐκκλησία κοινοβιακή”.
Καὶ τὸ μοναστικὸ κοινόβιο ἀποτελεῖ τὴν συνεπέστερη προσπάθεια ἱστορικῆς πραγματώσεώς της». Γι’ αὐτὸ οἱ βυζαντινοὶ αὐτοκράτορες ἔγιναν οἱ κτίτορες, οἱ δωρητὲς καὶ οἱ εὐεργέτες τῶν Ἱερῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὅρους, διότι γνώριζαν τὴν ὠφέλεια ποὺ θὰ προκύψει μέσα στὴν κοινωνία ἀπὸ τὴν δημιουργία μοναστηριῶν.
Ἡ πνευματικὴ ζύμη ποὺ προσφέρεται στὴν κοινωνία ἀπὸ ἕνα κοινόβιο εἶναι ἱκανὴ νὰ ζυμώσει πρὸς τὸ ἀγαθότερο ὅλη τὴν κοινωνία. Ἀρκεῖ καὶ μόνο νὰ σκεφτεῖ κάποιος, πῶς εἶναι δυνατὸν αὐτὸς ποῦ ἔχει λάβει ἐντολὴ ἀπὸ τὸν Χριστὸ «νὰ ἀγαπᾶ τοὺς ἐχθρούς του», νὰ βλάψει τὴν κοινωνία;
\Πῶς εἶναι δυνατὸν αὐτὸς ποὺ ἔχει λάβει τὴν ἐντολὴ «νὰ γίνει ἅγιος», νὰ θεωθεῖ καὶ νὰ καταστεῖ πολίτης «τῆς οὐράνιας πολιτείας» νὰ μὴν εἶναι συγχρόνως καλὸς καὶ ἀγαθὸς πολίτης τῆς ἐπὶ γὴς πολιτείας;
Τὸ κοινόβιο εἶναι ἕνα ἐργαστήριο σωτηρίας καὶ ἁγιότητος. Ὁ ἀληθινὸς μοναχός, τόνιζε ὁ μακάριος Γέροντας Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστής, «εἶναι προϊόν του Ἁγίου Πνεύματος».
Εἶναι αὐτὸς ποὺ βρίσκει τὸν ἀληθινὸ ἑαυτὸ τοῦ μέσα στὴν καρδιά του καὶ κατόπιν τὸν Θεό, καὶ κοντὰ Τοῦ ὁλόκληρο τὸν κόσμο. Ὑπάρχουν μοναχοὶ σήμερα στὸ Ἅγιον Ὅρος ποὺ ἔχουν λησμονήσει τὸν ἑαυτό τους, δὲν προσεύχονται γιὰ τὸν ἑαυτό τους, προσεύχονται ἀκατάπαυστα, ὧρες ὁλόκληρες γιὰ τὸν κόσμο.
Αὐτὴ εἶναι ἡ οὐσιαστικότερη προσφορὰ τοῦ ἁγιορειτικοῦ μοναχισμοῦ, ἡ προσευχὴ ὑπὲρ τῆς εἰρήνης καὶ τῆς σωτηρίας σύμπαντός του κόσμου. Ὁ προσκυνητὴς ποὺ θὰ ἔρθει σὲ ἐπαφὴ μὲ αὐτοὺς τοὺς μοναχοὺς ἀκόμη καὶ ἂν δὲν μιλήσει μαζί τους θὰ ὠφεληθεῖ ἀπὸ τὴν παρουσία τους. Στὸ Γεροντικὸ ἀναφέρεται γιὰ τρεῖς ἀδελφοὺς ποὺ εἶχαν συνήθεια νὰ ἐπισκέπτονται τὸν Μέγα Ἀντώνιο καὶ νὰ τὸν ρωτοῦν γιὰ τὰ πνευματικὰ ζητήματα ποὺ τοὺς ἀποσχολοῦσαν.
Ὁ ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν πάντοτε σιωπηλός, ποτὲ δὲν ρωτοῦσε κάτι τὸν ἀββᾶ Ἀντώνιο. Ὁ δὲ ἀββὰς Ἀντώνιος ρώτησε σὲ κάποια στιγμὴ αὐτὸν τὸν ἀδελφό: «Τόσα χρόνια ἔρχεσαι ἐδῶ καὶ γιατί δὲν μὲ ρωτᾶς κάτι»;
Καὶ ὁ ἀδελφός του ἀπάντησε: «Ἀρκεῖ μοὶ μόνον τοῦ βλέπειν σέ, Πάτερ».
Ὁ προσκυνητὴς ποὺ ἀκολουθεῖ τὸ πρόγραμμα τῆς Μονῆς προσέρχεται καὶ στὶς Ἱερὲς Ἀκολουθίες.
Στὸ καθολικό της Ἁγιορείτικης Μονῆς συμμετέχει στὴν λογικὴ καὶ νοερὰ λατρεία, ἡ ὁποία προσφέρεται στὸν Θεὸ «ἐν ἐνὶ στόματι καὶ μία καρδία».
Ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἔργο ἀνθρώπου ἀλλὰ μυστήριο, ποὺ ὑπερβαίνει τὴν ἀνθρώπινη λογική. Εἶναι ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐντός της Ἐκκλησίας.
Σὲ αὐτὴν δὲν εἶναι παρόντες μόνο οἱ μοναχοί, οἱ κληρικοὶ καὶ οἱ προσκυνητές, ἀλλὰ καὶ οἱ Ἅγιοι, οἱ Ἄγγελοι, ἡ Παναγία, ὁ Χριστός. Εἶναι μία μυσταγωγία ποὺ μεταρσιώνει καὶ μεταμορφώνει τὸν ἄνθρωπο.
Ἕνα παιδάκι ἡλικίας τεσσάρων ἐτῶν πρὶν μερικὰ χρόνια στὸ καθολικό της Μονῆς μᾶς ἔβλεπε μέσα στὸ Ἱερὸ Βῆμα πλῆθος Ἀγγέλων, ποὺ δὲν ἦταν βέβαια ὁρατοὶ στοὺς πολλούς, ἦταν ὅμως παρόντες.
Παρόμοια βιώματα εἶχαν συχνὰ καὶ πολλοὶ ἅγιοι λειτουργοί. Ἀλλὰ καὶ ὁ καθένας ἀνάλογα μὲ τὴν δεκτικότητα καὶ τὴν καθαρότητά του παίρνει καὶ τὴν ἀμοιβή του. Πόσοι δὲν μπῆκαν μέσα σὲ ἕναν ἱερὸ ναὸ σκοτισμένοι, μὲ ταραχὴ καὶ ἀγωνία, μὲ αἰσθήματα ἀπελπισίας καὶ ἀπογνώσεως, καὶ βγῆκαν φωτισμένοι, εἰρηνικοὶ καὶ χαρούμενοι!
Τὸ Ἅγιον Ὅρος λειτουργεῖ ὡς πνευματικὸ ἰατρεῖο. Ἀποτελεῖ θεραπευτικὸ κέντρο καὶ πνευματικὴ ὀάση στὴν ἔρημό του κόσμου τῆς ἀθεΐας, τοῦ ἀποπροσανατολισμοῦ καὶ τοῦ παραλογισμοῦ. Συνιστᾶ δείκτη ποὺ παραπέμπει στὸν Οὐρανὸ καὶ διασφαλίζει τὴν πορεία πρὸς τὸν Πατέρα.
Ὁ μακάριος Γέροντας Παΐσιος ἔλεγε: «Ἂν ὁ κόσμος ἐπισκεπτόταν περισσότερο τὰ μοναστήρια καὶ εἶχε πνευματικὲς σχέσεις μὲ μοναχούς, θὰ ἔκλειναν πολλὰ ψυχιατρεῖα». Στὸ μοναστήρι καλλιεργεῖται ὁ ἁγιασμὸς τοῦ μοναχοῦ, ὁ ὁποῖος καλεῖται νὰ λειτουργήσει ὡς ζύμη γιὰ τὴν πνευματικὴ προκοπὴ καὶ τὴν σωτηρία τοῦ κόσμου.
Δὲν ὑπάρχει σημαντικότερο καὶ σπουδαιότερο γεγονὸς γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν σωτηρία του.
Ὁ ἄνθρωπος κάθε ἐποχῆς, καὶ ἀκόμη περισσότερο ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, εἶναι διασπασμένος, κατατεμαχισμένος πνευματικά, ἀλλοτριωμένος ὁλοκληρωτικὰ ἀπὸ τὸν ἑαυτό του. Χρειάζεται ἀνόρθωση, ἀποκατάσταση, σωτηρία. Χρειάζεται νὰ γίνει σῶος, δηλαδὴ ὁλόκληρος, νὰ βρεῖ τὸν ἑαυτό του, τὸν ἀληθινὸ ἄνθρωπο.
Ἀπὸ τὴν σωτηρία αὐτὴν ἔχει ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος καὶ αὐτὴν μπορεῖ νὰ τὴν γνωρίσει καὶ νὰ τὴν δοκιμάσει στὸ εὐλογημένο καὶ ἁγιασμένο Περιβόλι τῆς Παναγίας,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου