ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΖΗΣΗ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ
ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
1. Τὸ αἴτημα τὸν χωρισμοῦ Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας ξενόφερτο καὶ τεχνητὸ
Τὸ θέμα τῶν σχέσεων Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας, παμπάλαιο καὶ γνωστὸ ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Ἀποστόλων, ἐπανέρχεται συχνὰ τὶς τελευταῖες δεκαετίες ὑπὸ μορφὴ ἄγνωστη στὴν ἱστορία τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ὁ χωρισμὸς Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας, ἱεροῦ καὶ κοσμικοῦ, θείου καὶ ἀνθρωπίνου, οὐδέποτε ἀπησχόλησε θεσμικὰ τὸν Ἑλληνισμό, οὔτε στὴν προχριστιανικὴ οὔτε στὴ χριστιανικὴ φάση τῆς ἱστορίας του. Ποτὲ οἱ Ἕλληνες δὲν ἔζησαν κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία ἑνὸς ἄθρησκου καὶ ἄθεου κράτους, μολονότι ὑπῆρξαν ἐλάχιστα, σπάνια, παραδείγματα ἄθεων λογίων καὶ φιλοσόφων, οἱ ὁποῖοι ὅμως ἐκράτησαν γιὰ τοὺς ἑαυτοὺς τοὺς τὶς πεποιθήσεις τους, σὲ ἐπίπεδο ἐλεύθερου φιλοσοφικοῦ στοχασμοῦ. Δὲν χρειάζεται νὰ προσαχθοῦν ἀποδείξεις γιὰ τὴν θρησκευτική, τὴν μεταφυσικὴ πνοὴ ποὺ....
πνέει καὶ ἐμπνέει ὅλες τὶς πτυχὲς τοῦ καθημερινοῦ βίου τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων στὴν τέχνη, τὴν λογοτεχνία, τὴν φιλοσοφία. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν μνημειακῶν καὶ κειμενικῶν μαρτυριῶν ὑπάρχει ἡ συνοπτικὴ ἐκτίμηση τοῦ ἱστορικοῦ, φιλοσόφου καὶ παιδαγωγοῦ Πλουτάρχου, ἡ ὁποία βέβαια ἀναφέρεται στὴν διαχρονικὴ παγκοσμιότητα καὶ οἰκουμενικότητα τοῦ θρησκευτικοῦ φαινομένου, περιλαμβάνει ὅμως ἀσφαλῶς καὶ κυρίως τὴν ἑλληνικὴ πραγματικότητα. Ὑπάρχουν, λέγει, ὁ Πλούταρχος, πόλεις-κράτη ποὺ ἔχουν ποικίλες διαφορὲς μεταξύ τους, διοικητικὲς καὶ πολιτισμικές· τὶς ἐνώνει ὅμως ἕνα κοινὸ γνώρισμα, ἡ θεοσέβεια· δὲν ὑπῆρξε οὔτε θὰ ὑπάρξει ἄθρησκη καὶ ἄθεη πολιτεία· «ἀνιέρου δε πόλεως καὶ ἀθέου οὐδεὶς ἐστιν οὐδ' ἔσται γεγονῶς θεατὴς»1.
πνέει καὶ ἐμπνέει ὅλες τὶς πτυχὲς τοῦ καθημερινοῦ βίου τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων στὴν τέχνη, τὴν λογοτεχνία, τὴν φιλοσοφία. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν μνημειακῶν καὶ κειμενικῶν μαρτυριῶν ὑπάρχει ἡ συνοπτικὴ ἐκτίμηση τοῦ ἱστορικοῦ, φιλοσόφου καὶ παιδαγωγοῦ Πλουτάρχου, ἡ ὁποία βέβαια ἀναφέρεται στὴν διαχρονικὴ παγκοσμιότητα καὶ οἰκουμενικότητα τοῦ θρησκευτικοῦ φαινομένου, περιλαμβάνει ὅμως ἀσφαλῶς καὶ κυρίως τὴν ἑλληνικὴ πραγματικότητα. Ὑπάρχουν, λέγει, ὁ Πλούταρχος, πόλεις-κράτη ποὺ ἔχουν ποικίλες διαφορὲς μεταξύ τους, διοικητικὲς καὶ πολιτισμικές· τὶς ἐνώνει ὅμως ἕνα κοινὸ γνώρισμα, ἡ θεοσέβεια· δὲν ὑπῆρξε οὔτε θὰ ὑπάρξει ἄθρησκη καὶ ἄθεη πολιτεία· «ἀνιέρου δε πόλεως καὶ ἀθέου οὐδεὶς ἐστιν οὐδ' ἔσται γεγονῶς θεατὴς»1.
Ἂς μὴ βιαστοῦμε νὰ διαπιστώσουμε ὅτι ὁ Πλούταρχος διαψεύσθηκε ὡς πρὸς τὶς μελλοντικές του προβλέψεις καὶ ὅτι ἀπὸ τὸν 19ο αἰώνα μετὰ τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση ἔχουμε ἐγκαθίδρυση κοσμικῶν ἀθρήσκων κρατῶν, ὅπως στὴ Γαλλία, τὸν 20ό δὲ αἰώνα στὶς χῶρες τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ ὑποχρεωτικὴ ἐπιβολὴ τῆς ἀθεΐας ὡς κρατικῆς ἰδεολογίας, βίαιο χωρισμὸ Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας καὶ φοβεροὺς διωγμοὺς ὅσων ἐξακολουθοῦσαν νὰ ἐξωτερικεύουν τὴν πίστη τους στὸ Θεό. Ο ἀναμενόμενος «θάνατος τοῦ Θεοῦ» ἐπισυνέβη μόνον στὸν νοῦ προπαγανδιστῶν τῆς ἀθρησκείας καὶ τῆς ἀθεΐας, καὶ δὲν εἶχε οὔτε ἔχει σχέση μὲ τὴν κοινωνικὴ πραγματικότητα. Πρόσφατη ἔρευνα στὴν Εὐρώπη παρουσιάζει πολὺ χαμηλὰ τὰ ποσοστὰ τῶν ἀθέων σὲ ἐπιλεγεῖσες χῶρες, τὴν τελευταία δὲ θέση κάτω ἀπὸ τὸ 1 %, ἑπομένως τὴν πρώτη θέση θεοσεβείας πάνω ἀπὸ τὸ 99 %, καταλαμβάνουν οἱ Ἕλληνες2, τιμητικὴ πρωτιὰ ἀντάξια της ἱστορίας τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου