ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ;

 ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ;

Κωνσταντῖνος Χολέβας

Πολιτικὸς Ἐπιστήμων

Ἀπὸ τὴ μία πλευρὰ ἔχουμε τὸ πολυσυζητημένο μνημόνιο ποὺ περικόπτει τὰ εἰσοδήματα τῶν πολιτῶν καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ ἔχουμε ἕνα ἄλλο ἄτυπο μνημόνιο ποὺ ἀντιμάχεται τὴν ἱστορικὴ μνήμη. Ὀπαδοὶ αὐτοῦ του ἀνιστόρητου μνημονίου εἶναι ὅσοι πιστεύουν ὅτι θὰ βελτιώσουμε τὶς σχέσεις μὲ τὴν Τουρκία καὶ τοὺς Βαλκάνιους γείτονές μας μὲ τὴ διαστρέβλωση τῆς ἱστορίας μας, μὲ τὸ ψαλίδισμα σελίδων καὶ γεγονότων, μὲ τὴν ἁγιοποίηση τῶν κατακτητῶν μας καὶ μὲ τὴν προσχώρηση στὸν Νέο-ὀθωμανισμὸ τοῦ Ἀχμὲτ Νταβούτογλου.

Παρὰ τὴν πανελλήνια ἀντίδραση στὸ βιβλίο τῆς κ. Μαρίας Ρεπούση, ποὺ καταδικάσθηκε ἐπιστημονικὰ ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν, βλέπουμε σήμερα μία νέα προσπάθεια. Ξεκινᾶ ἀπὸ τὸ Κέντρο γιὰ τὴ Δημοκρατία καὶ τὴ Συμφιλίωση στὴ Νοτιοανατολικὴ Εὐρώπη (CDRSEE), ποὺ ἑδρεύει στὴ Θεσσαλονίκη. Ἀφορᾶ μία τετράτομη Ἱστορία τῶν Βαλκανίων, ἡ ὁποία ἐξαγνίζει τὴ Ὀθωμανικὴ περίοδο καὶ προωθεῖ τὴ σκοπιανὴ προπαγάνδα. Τὸ τετράτομο ἔργο ἔχει μεταφρασθεῖ στὰ ἑλληνικὰ καὶ σὲ ἄλλες βαλκανικὲς γλῶσσες. Σὲ πρόσφατη ἐκδήλωση στὴ Θεσσαλονίκη οἱ ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν ἑλληνικὴ ἔκδοση πρότειναν  τὴν εἰσαγωγὴ τοῦ ἔργου στὰ σχολεῖα.

Ἐλπίζω νὰ πρυτανεύσει ἡ λογικὴ καὶ ἡ στοιχειώδης ἐθνικὴ ἀξιοπρέπεια στὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας ὥστε νὰ ἀποφύγουν οἱ μαθητές μας τὴν προπαγάνδα ὑπὲρ τῆς ἐθνοαποδόμησης καὶ ὑπὲρ ἑνὸς θολοῦ πολυπολιτισμικοῦ προτύπου. Ἡ ἀντίληψη ὅτι μὲ τὸν ἐξαγιασμὸ τῶν Ὀθωμανῶν θὰ βελτιώσουμε τὶς... ἑλληνοτουρκικὲς σχέσεις εἶναι τελείως λανθασμένη καὶ οὐτοπιστική. Ἀπὸ τὸ 2001, ὅταν οἱ τότε Ὑπουργοὶ Ἐξωτερικῶν Γ. Α. Παπανδρέου καὶ Ἰσμαὴλ Τζὲμ ὑπέγραψαν Πρωτόκολλο γιὰ τὴ σύσταση μικτὴς ἐπιτροπῆς γιὰ τὰ σχολικὰ βιβλία, ἡ ἑλληνικὴ πλευρὰ προβαίνει σὲ συνεχεῖς περικοπὲς ἱστορικῶν σελίδων, ἐνῶ ἡ τουρκικὴ πλευρὰ γίνεται πιὸ ἐπιθετική. Ἀλλὰ καὶ στὸν τομέα τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς βλέπουμε ὅτι ἀπὸ τὸ 1997, ὅταν ἡ κυβέρνηση Σημίτη ἀνεγνώρισε-κακῶς-νόμιμα ζωτικὰ συμφέροντα τῆς Τουρκίας στὸ Αἰγαῖο, ἡ Ἄγκυρα διεκδικεῖ ὅλο καὶ περισσότερα στὸ Αἰγαῖο, στὴν Κύπρο, στὴ Θράκη. Τὸ βιβλίο τοῦ Τούρκου ΥΠ.ΕΞ. Νταβούτογλου «Τὸ στρατηγικὸ βάθος»  ἁπλῶς ἐπιβεβαιώνει τῆς ἀνησυχίες μας ὅτι ἡ Τουρκία θέλει νὰ προωθήσει μία καλύτερη εἰκόνα γιὰ τὸ Ὀθωμανικὸ παρελθὸν τῶν Βαλκανίων ὥστε νὰ διευρύνει τὴν ἐπιρροή της στὴν περιοχὴ καὶ νὰ χρησιμοποιήσει τὶς μουσουλμανικὲς μειονότητες ὡς μοχλοὺς ἐπεκτατισμοῦ.

Οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς «ἐκπαιδευτικῆς διπλωματίας» παρουσιάζουν ὡς ἐπιχείρημα τὸ κοινὸ βιβλίο Ἱστορίας ποὺ συνέγραψαν Γερμανοὶ καὶ Γάλλοι ἱστορικοὶ ὥστε νὰ ξεπεράσουν οἱ νέες γενιὲς τὰ τραύματα τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Λησμονοῦν ὅμως τρεῖς σημαντικότατες διαφορὲς . Ά) Οἱ Γερμανοὶ ἔχουν ζητήσει συγγνώμην καὶ ρητῶς καὶ ἐμπράκτως γιὰ τὰ ἐγκλήματα τοῦ Ναζισμοῦ, ἐνῶ ἡ σύγχρονη Τουρκία οὐδέποτε παραδέχθηκε τὰ ἐγκλήματα εἰς βάρος Μικρασιατῶν, Ποντίων καὶ Ἀρμενίων. Β) Ἡ Γερμανία δὲν κατέχει οὔτε διεκδικεῖ ἐδάφη τῆς Γαλλίας, ἐνῶ ὁ Ἀττίλας εἶναι παρὼν στὴ Βόρειο Κύπρο, οἱ θεωρίες περὶ γκρίζων ζωνῶν εὐδοκιμοῦν στὴν Ἄγκυρα καὶ ὁ Νταβούτογλου ἀπειλεῖ ξεκάθαρα ὅτι στὴ Θράκη θὰ γίνει ὅ, τί καὶ στὴν Κύπρο. Γ) Τὸ κοινὸ γαλλογερμανικὸ βιβλίο ἀφορᾶ μόνο τὰ τελευταία 60 χρόνια καὶ δὲν γυρίζει πίσω στὸ 1453 ὅπως κάνει τὸ τετράτομο ἔργο τοῦ CDRSEE. Δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ Ἕλληνας μαθητὴς νὰ διαβάζει στὴν ἀξιολογότατη «Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους» τὴν ἀφήγηση τοῦ Γάλλου περιηγητῆ Ρισὰρ γιὰ τὰ μαρτύρια τῶν Χριστιανῶν ἐπὶ Τουρκοκρατίας ἢ νὰ πληροφορεῖται τὰ ἄπειρα μαρτύρια τῶν Νεομαρτύρων τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ νὰ διαβάζει στὸ τετράτομο ἔργο ὅτι οἱ Ὀθωμανοὶ ἄφησαν θετικὸ ἔργο στὴν Ἑλλάδα καὶ στὰ Βαλκάνια! Θὰ τρίζουν τὰ κόκκαλα τοῦ Πατροκοσμᾶ καὶ τοῦ Ἄθ. Διάκου ἂν εἰσαχθεῖ τέτοια Ἱστορία στὰ σχολεῖα μας! Καὶ φυσικὰ ὁ Νταβούτογλου θὰ τρίβει τὰ χέρια τοῦ διότι ὁ Νέο-ὀθωμανισμός του θὰ διαβρώνει –ὁ μὴ γένοιτο- τὸ φρόνημά μας καὶ μόνοι μας θὰ βγάζουμε τὰ μάτια μας.

Ἐξάλλου οἱ Τοῦρκοι εἶναι πονηροὶ ἀκόμη καὶ ὅταν ὑπογράφουν συμφωνίες μὲ θέμα τὰ σχολικὰ βιβλία. Ἐνῶ τὸ Πρωτόκολλο τοῦ 2001 ἀναφέρεται στὰ βιβλία Ἱστορίας, Λογοτεχνίας καὶ Γεωγραφίας, ἀφήνει ἐκτὸς συζητήσεως τὸ μάθημα τῶν «Στοιχείων Ἐθνικῆς Ἀσφαλείας» ποὺ διδάσκεται στὴ Β καὶ Γ Λυκείου τῶν Τουρκικῶν σχολείων  ἀπὸ ἔνστολο ἀξιωματικό. Στὸ μάθημα αὐτὸ τὰ τουρκόπουλα μαθαίνουν ὅτι τὰ νόμιμα σύνορά της Ἑλλάδος εἶναι αὐτὰ τοῦ 1881, ἐνῶ ἡ Μακεδονία, ἡ Ἤπειρος, ἡ Θράκη , ἡ Κρήτη καὶ τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου εἶναι ἀμφισβητούμενα ἐδάφη, διότι οἱ Ἕλληνες τὰ ἅρπαξαν σὲ μία στιγμὴ παρακμῆς  τῶν Ὀθωμανῶν.

Στὴν παγίδα τῆς ἀλλοίωσης τῆς ἱστορικῆς ἀλήθειας φοβοῦμαι ὅτι πέφτει καὶ ὁ ἐκλεγεῖς Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης. Ἐπειδὴ εἶμαι καὶ ἐγὼ Θεσσαλονικεὺς καὶ μάλιστα μὲ Δυτικομακεδονικὲς ρίζες, ὅπως  ἐκεῖνος, θὰ ἤθελα νὰ τοῦ θυμίσω ὅτι ἡ Τουρκοκρατία ἦταν περίοδος σκληρῆς τυρανίας καὶ δουλείας γιὰ τοὺς Ἕλληνες καὶ ὄχι περίοδος πολυπολιτισμικῆς καὶ εἰρηνικῆς συμβίωσης. Ἡ ἑλληνορθόδοξη κοινότητα στὴ Θεσσαλονίκη ἀναγκάσθηκε νὰ συνυπάρχει μὲ τοὺς κατακτητές, μὲ τοὺς ὁποίους εἶχε μόνον ἐμπορικὲς σχέσεις καὶ αὐτὲς περιορισμένες, ἐνῶ ἀνύπαρκτες ἦταν οἱ κοινωνικὲς σχέσεις ἢ οἱ μικτοὶ γάμοι. Φυσικὰ ἔχει δίκιο ὁ νέος Δήμαρχος νὰ θέλει νὰ τιμήσει τοὺς Ἑβραίους συμπολίτες μας ποὺ θανατώθηκαν ἀπὸ τοὺς Ναζί. Ἀλλὰ μὲ τὴν προβολὴ τοῦ Ὀθωμανικοῦ καὶ ἰδίως τοῦ Νεοτουρκικοῦ παρελθόντος θὰ πρέπει νὰ εἶναι πιὸ προσεκτικός. Καὶ ἂν θέλει τουρισμὸ ἂς προβάλλει τὸν πλούσιο βυζαντινὸ πολιτισμὸ τῆς πόλης, ὁ ὁποῖος ἐνδιαφέρει ἑκατομμύρια Ὀρθοδόξων τουριστῶν ἀπὸ τὴ Ρωσία, τὴν Οὐκρανία καὶ τὰ Βαλκάνια.

Κ.Χ.