ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ «ΝΕΑ» ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

τῆς κ. Δάφνης Βαρβιτσιώτη, ἱστορικοῦ-ἐρευνήτριας

«Βουλεύεσθαι καὶ λογίζεσθαι ταυτὸν»1
Ἀριστοτέλης
Σήμερα, ὁ μέσος πολίτης βρίσκεται, ἐν ἀγνοία του, ἕρμαιο ἑνὸς φαινομένου τὸ ὁποῖο ἐπιδρᾶ τόσο καθοριστικὰ στὴν ζωή του, ὥστε ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ ἐπηρεάζει τὸ παρόν του καὶ νὰ καθορίσει τὸ μέλλον του.
Πρόκειται γιὰ τὸ φαινόμενο τῆς τηλεόρασης, καὶ πιὸ συγκεκριμένα, τῆς...«νέας» τηλεόρασης. Πράγματι, μία ἀνασκόπηση τοῦ τρόπου λειτουργίας τῆς τηλεόρασης στὴν χώρα μας κατὰ τὶς τελευταῖες δεκαετίες, καταδεικνύει ὅτι αὐτὴ ἐγκατέλειψε, βαθμιαίως, τὴν ἀρχική της λειτουργία. ἔπαψε, δηλαδή, νὰ εἶναι ἐργαλεῖο ἐνημέρωσης, ἐπιμόρφωσης, στήριξης ἀξιῶν καὶ ψυχαγωγίας, καὶ - μὲ τὴν βοήθεια εἰδικῶν μεθοδεύσεων καὶ εἰδικῶν συντελεστῶν - ἔλαβε νέα μορφή: Μεταβλήθηκε σὲ ἐργαλεῖο καθοδήγησης τῆς σκέψης τοῦ ἀνυποψίαστου τηλεθεατῆ.
Σήμερα, ἡ «νέα» τηλεόραση, μὲ τὰ καταιγιστικὰ μηνύματά της, βομβαρδίζει ἀνηλεῶς καὶ ἀκατάπαυστα τὰ θύματά της, τοὺς ἀνυποψίαστους τηλεθεατές. Κυρίως τοὺς βομβαρδίζει μὲ βαρειὲς μομφὲς καὶ κατηγορίες ἐναντίον ὅλων ὅσων ἀποτελοῦσαν μέχρι προτινὸς τὰ ἐρείσματα τοῦ σύγχρονου Ἕλληνα: Τὸν γάμο καὶ τὴν οἰκογένεια, ἐπειδὴ βασίζονται στὴν τυραννία τοῦ «πατέρα ἀφέντη», στὴν «σεξουαλικὴ καὶ οἰκονομικὴ καταπίεση» τῆς «ἄμισθης ἐργασίας» τῆς γυναίκας καὶ στὴν «ἔλλειψη κατανόησης» πρὸς τὶς σωματικὲς καὶ ψυχολογικὲς ἀνάγκες τῶν παιδιῶν. τὴν μητρότητα, ἐπειδὴ παρεμποδίζει τὴν «ἐλευθερία», τὴν «ὁλοκλήρωση τῆς προσωπικότητας» καὶ τὸ «δικαίωμα στὴν ἐργασία καὶ στὸν ἔρωτα» τῆς γυναίκας. τὴν Ἱστορία, ἐπειδὴ εἶναι φορέας «σωβινισμού», «ἐθνικισμοῦ», «προκαταλήψεων» καὶ «μίσους». τὸν πατριωτισμό, ἐπειδὴ εἶναι «ρατσισμὸς» καὶ «φασισμός». τὸν Χριστιανισμό, εἴτε διότι εἶναι ἀπαρχαιωμένος, εἴτε διότι εἶναι ἐβραιογενής, εἴτε διότι διαπνέεται ἀπὸ ἀντιφεμινισμό, εἴτε διότι ἡ Ἠθική του «καταπιέζει» τὶς «φυσικὲς» σεξουαλικὲς τάσεις τοῦ ἀνθρώπου, στρέφεται κατὰ τῆς «ἐλευθερίας» του καὶ κατὰ τοῦ «δικαιώματός» του στὴν ὁμοφυλοφιλία ἢ στὸν «ἀπελευθερωτικὸ» πανηδονισμό. τὸν δυτικὸ τρόπο σκέψης καὶ ζωῆς, ἐπειδὴ «καταστρέφει τὴν φύση», «μολύνει τὸ περιβάλλον», «ἀφανίζει τὸν πλανήτη», κ.ο.κ..
Πρόκειται γιὰ πραγματικὸ πόλεμο ἰδεῶν, πού, ἀκόμα καὶ ἂν ἐκτυλίσσεται στὸν χῶρο τῆς σκέψης - καὶ μάλιστα, πίσω ἀπὸ βαθυστόχαστες καὶ ἱερὲς προσωπίδες τῶν ὑψηλότερων ἐννοιῶν καὶ ἰδεωδῶν - δὲν παύει νὰ εἶναι πόλεμος. Τὰ ὄπλα του: Ὁ «ἀνθρωπισμός», τὰ «ἀνθρώπινα δικαιώματα», ἡ «ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο», ἡ «ἀπελευθέρωση» καὶ ἡ «ἀξιοπρέπεια» τοῦ ἀνθρώπου, ἡ «βελτίωση τῶν συνθηκῶν τῆς ζωῆς τῆς ἀνθρωπότητας», ὁ «πλουραλισμὸς» καὶ ἡ «ἐλεύθερη διακίνηση τῶν ἰδεῶν», ἡ «ἐλευθερία τοῦ λόγου», ἡ «μὴ-βία», τὸ «δικαίωμα αὐτοπροσδιορισμοῦ», ἡ «ἀνοχή», ἡ «ἀποκατάσταση τῆς πραγματικῆς ἱστορίας», ὁ «σεβασμὸς στὴν ἑτερότητα», τὸ «δικαίωμα στὴν διαφορετικότητα», ἡ «ἐξέλιξη, ἡ αὐτοβελτίωση καὶ ἡ «ἀλλαγὴ τῆς σκέψης» του, ἡ «ἀλλαγὴ νοοτροπίας» του, ἡ «διεύρυνση τῆς συνείδησής» του, ἡ «ἰσορροπία στὸν ἄνθρωπο καὶ στὴν φύση», ἡ «σωτηρία τοῦ πλανήτη», ἡ «σωτηρία τοῦ Τρίτου Κόσμου», ὁ «δίκαιος καταμερισμὸς τῶν πηγῶν ἐνεργείας τοῦ Πλανήτη» κ.λπ..
Ὁ «ἀόρατος» αὐτὸς πόλεμος ἐπιτυγχάνει, σιωπηρά, ἀναίμακτα καὶ ἀθέατα, αὐτὸ ποὺ - παρὰ τὶς σφαγές, τὶς ἀγριότητες καὶ τὶς βαρβαρότητές του - κανένας συμβατικὸς πόλεμος δὲν κατώρθωσε νὰ ἐπιτύχει στὴν Ἱστορία τῆς Ἀνθρωπότητας: Μεταβάλλει ἐκ βάθρων τὸν τρόπο σκέψης τεράστιων τμημάτων πληθυσμοῦ, ἀνεξαρτήτως ἡλικίας, καὶ ταυτόχρονά τους προσηλυτίζει σὲ μία νέα περὶ ἀνθρώπου καὶ περὶ κόσμου ἀντίληψη, καὶ τοῦτο, χωρὶς νὰ συναντᾶ ἀντιδράσεις, προσκόμματα ἢ ἀντιστάσεις.

Ὁ «Νέος Διαφωτισμὸς»
Παρ' ὅλον ὅτι, κυριολεκτικῶς, μαίνεται στὴν χώρα μας, ὁ πόλεμος αὐτὸς δὲν ἀποτελεῖ περιορισμένο τοπικὸ φαινόμενο, οὔτε διεξάγεται ἀποκλειστικῶς μέσω τῆς τηλεόρασης. Πρόκειται γιὰ πολύπλευρο φαινόμενο πλανητικῆς ἐμβέλειας, πίσω ἀπὸ τὸ ὁποῖο κρύβεται μία νέα περὶ ἀνθρώπου καὶ περὶ κόσμου ἀντίληψη, ὁ ἀποκαλούμενος «Νέος Διαφωτισμός». Γιὰ τὴν ἐπικράτησή του, ὁ «Νέος Διαφωτισμὸς» ἔχει κηρύξει μονομερῶς τὸν πόλεμο κατὰ τῆς "παλαιᾶς" σκέψης καὶ τῆς "παλαιᾶς" πραγματικότητας, μὲ ὅραμα μία Νέα Ἐποχή. Τὸν πόλεμο αὐτόν, οἱ θεωρητικοί του «Νέου Διαφωτισμοῦ» ἀποκαλοῦν εὐφημιστικὰ «ἀποδόμηση». Τὸν ἀποκαλοῦν, ἐπίσης - ἐπὶ τὸ εὐφημιστικώτερον - καὶ «δημιουργικὴ καταστροφή», μὲ τὸ σκεπτικὸ ὅτι, ἐνῶ ἡ ὅλη διαδικασία συντελεῖ στὴν καταστροφὴ τῆς "παλαιᾶς" σκέψης καὶ τοῦ "παλαιοῦ" κόσμου, συμβάλλει, συγχρόνως, στὴν δημιουργία μίας «νέας» σκέψης, ἡ ὁποία θὰ συντελέσει στὴν ἑδραίωση τῆς Νέας Ἐποχῆς γιὰ τὸ σύνολο τοῦ Πλανήτη. Πράγματι, ὅπως ἐπιβεβαιώνει καὶ ὁ πολὺς Ἐντγκὰρ Μορέν, διανοητὴς τῆς Νέας Ἐποχῆς, ὁ πόλεμος τοῦ «Νέου Διαφωτισμοῦ» κατὰ τῆς "παλαιᾶς" σκέψης εἶναι γενικευμένος. «Ἡ ἴδια μάχη, ἂν καὶ ἔχει ἀποσυνθετικὴ φύση, εἶναι μέρος τῆς ἀγωνιώδους γέννησης. Ἡ μάχη διεξάγεται σήμερα παντοῦ, μέσα σὲ κάθε αὐτοκρατορία, ἔθνος, τάξη, ἐθνότητα, ὁμάδα, ἄτομα, ἀνάμεσα σὲ δύο τρόπους σκέψης, συμπεριφορᾶς, δράσης...»2.
Αὐτοπροβαλλόμενος ὡς ἀνθρωποκεντρικός, ὁ «Νέος Διαφωτισμὸς» καλεῖ τὸν ἄνθρωπο νὰ «ἀπελευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ παρελθόντος», ὥστε νὰ ἀποδεχθεῖ τὰ πολιτικῶς ὀρθὰ ὀρθολογιστικὰ - πλήρως ἀπογυμνωμένα ἀπὸ κάθε ἠθικὸ ἢ θρησκευτικὸ νόημα - «ἰδανικά» του, ποὺ εἶναι: Τὰ «ἴσα δικαιώματα τῶν φύλων, οἱ «μονογονεϊκὲς» οἰκογένειες, τὸ χαπάκι «αὐτὸ-ἔκτρωσης», ἡ «ἐνοικίαση» ξένης μήτρας, ὁ πειραματισμὸς ἐπὶ τῶν ἐμβρύων, ἡ λήψη ἱστῶν καὶ ἡ ἐμπορευματοποίησή τους, τὰ δικαιώματα τῶν ὁμοφυλοφίλων, ὁ «ἀξιοπρεπὴς θάνατος», ἡ εὐθανασία, ἡ νομιμοποίηση τῆς αὐτοκτονίας καὶ ἡ θανατικὴ ποινή...»3. Εἶναι προφανὲς ὅτι, ἐφαρμοζόμενα, τὰ «ἰδανικὰ» αὐτὰ θὰ ἀνατρέψουν ἐκ βάθρων ὅλα τὰ δεδομένα τοῦ δυτικοῦ τρόπου ζωῆς, καὶ θὰ διαμορφώσουν μία νέα πραγματικότητα, ἕναν νέο πολιτισμό, μία Νέα Ἐποχή. Ἀνησυχητικά, ὡστόσο, εἶναι καὶ τὰ ἑξῆς παράδοξα καὶ ἀντιφατικά: Παρὰ τὸν «ἀνθρωποκεντρισμό» του, ὁ «Νέος Διαφωτισμὸς» δὲν δίστασε νὰ κηρύξει αὐτὸν τὸν πόλεμο, μονομερῶς καὶ ἐν ἀγνοία τοῦ ἴδιου του ἀνθρώπου, καὶ μάλιστα, κατὰ τῆς ἴδιας του τῆς σκέψης, ἐνῶ συγχρόνως, ἀναλυόμενα, τὰ μεγαλόστομα, ὑψιπετῆ καὶ ἀνθρωπολάγνα «ἰδανικὰ» τοῦ στρέφονται εὐθέως κατὰ τῆς ἴδιας της ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου, ἀφοῦ, εἴτε ἀποκλείουν τὴν γέννησή του, εἴτε τὴν διακόπτουν, εἴτε ἐμπορεύονται τοὺς ἱστοὺς τοῦ - ἀφανίζοντας τὸν - πρὶν γεννηθεῖ, εἴτε τὸν ἀπογυμνώνουν συναισθηματικά, εἴτε τὸν καθιστοῦν ἕρμαιο τῶν πιὸ σκοτεινῶν παθῶν του, εἴτε ἐπισπεύδουν τὸν θάνατό του, εἴτε, πάλι, ἐξαντλοῦν τὸν «ἀνθρωπισμό», τὴν «ἀνοχὴ» καὶ τὴν «ἀγάπη» τοὺς ἐπὶ τῶν δολοφόνων του!
Ἡ «Νέα Ἑλλάδα»
Στὴ χώρα μας, ὁ «Νέος Διαφωτισμὸς» προσάρμοσε τὰ ἰδανικά του στὴν ἑλληνικὴ πραγματικότητα, προσθέτοντας στὰ προαναφερθέντα, τὸν διαχωρισμὸ Ἐκκλησίας-Κράτους, τὴν ἀπάλειψη τῆς ἀναγραφῆς τοῦ θρησκεύματος καὶ τῆς ἐθνικότητας στὶς ταυτότητες, τὴν κατάργηση τοῦ Ἀβάτου του Ἁγίου Ὅρους, τὴν καύση τῶν νεκρῶν, τὴν καθιέρωση τῆς Ἀγγλικῆς ὡς δεύτερης ἐπίσημης γλώσσας, ἐνῶ βαθμιαίως πληθαίνουν καὶ οἱ ψίθυροί του κατὰ τοῦ νηπιοβαπτισμοῦ, περὶ ἀλλαγῆς τῆς Σημαίας καὶ περὶ ἀντικατάστασης τοῦ Ἐθνικοῦ Ὕμνου, περὶ «Νέας Ἑλλάδας» κ.α. Στὶς τάξεις τοῦ ἐντάσσονται καὶ πολλοὶ ἰδεαλιστὲς πού, ἐπηρεασμένοι ἀπὸ τὴν «ἀποδόμηση» - καὶ χωρὶς νὰ γνωρίζουν τὶς τελικές της ἐπιδιώξεις - συμπορεύονται μ' αὐτήν, ἐπενδύοντας σ' αὐτὴν τὰ προσωπικὰ τοὺς πιστεύω, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐπηρεάζουν καὶ αὐτοὶ μὲ τὴν σειρὰ τοὺς τὴν κοινὴ γνώμη: «Ἡ Νέα Ἐποχή, διαμορφώνοντας ἕνα ἀποδομητικὸ πλαίσιο στὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων, ἱκανὸ νὰ στηρίξει τὶς ἱστορικές της ἐπιλογές, ὄχι μόνον δὲν χρειάζεται πλέον τὸν Γάμο, τὸ πολυαιώνιο αὐτὸ Συμβόλαιο-Ἐφεύρεση τοῦ Ἀνδρικοῦ Φύλου, ἀλλὰ μπῆκε κι' ὄλας στὴν διαδρομὴ νὰ τὸν ἀποθηκεύσει στὰ ἄχρηστά της Παγκόσμιας Ἱστορίας...»4.
Στὴν «ἀποδόμηση», στὴν «ἱστορικὴ ἐπιλογή...ἀποθήκευσης» τῆς "παλαιᾶς" πραγματικότητας στὰ «ἄχρηστά της Παγκόσμιας Ἱστορίας», συμμετέχουν τὰ περισσότερα Μ.Μ.Ε. - ἠλεκτρονικὰ καὶ ἔντυπα - ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρες κινηματογραφικές, φιλολογικές, ἐκδοτικές, φιλοσοφικὲς καὶ λοιπὲς «βιομηχανίες», παγκοσμίως. συμμετέχουν ἐπίσης - σύμφωνα μὲ ὅλες τὶς ἐνδείξεις - καὶ οἱ περισσότερες σέκτες, καινοφανεῖς θρησκεῖες καὶ οἱ γνωστὲς ὡς «καταστροφικὲς λατρεῖες». Ὡστόσο, ἡ τηλεόραση πρωτοστατεῖ, διότι ἡ ἀποτελεσματικότητά της στὴν μαζικὴ καὶ συντονισμένη χειραγώγηση τῆς σκέψης ὁλόκληρων πληθυσμῶν ἀποτελουμένων ἀπὸ ἄτομα κάθε ἡλικίας, ἀποδεικνύεται καταλυτική. Σ' αὐτὸ συντελοῦν:
α) Ἡ ὀπτικὸ-ἀκουστική της ἀμεσότητα,
β) Ἡ ἐμβέλειά της, δηλαδή, ἡ ἐπιρροὴ τῆς ἐπὶ τεράστιου ἀριθμοῦ πάσης ἡλικίας ἀτόμων,
γ) Ἡ μονομέρειά της, δηλαδή, ἡ δημιουργία τετελεσμένων διὰ τοῦ ἀποκλεισμοῦ τῆς ἰσηγορίας5 (ἀδυναμία ἄμεσης παρέμβασης ἢ ἀντίδρασης), καί,
δ) Ἡ ἄγνοια τοῦ ἀνυποψίαστου τηλεθεατοῦ γιὰ τὴν χειραγώγηση ποὺ ὑφίσταται.
Οἱ λόγοι γιὰ τοὺς ὁποίους δὲν ἔχει γίνει ἀντιληπτὸ ἀπὸ τὸ εὐρύτερο τηλεοπτικὸ κοινὸ ὅτι, οἱ περισσότεροι τηλεοπτικοὶ δίαυλοι - εἴτε ἐν ἐπιγνώσει εἴτε ἐν ἀγνοία τους, εἴτε λόγω πιέσεων, εἴτε λόγω οἰκονομικῆς δυσπραγίας - ἔχουν πλέον ἀλωθεῖ ἀπὸ τὸν «Νέο Διαφωτισμό», καὶ ἔχουν ἐπιστρατευθεῖ στὸν «ἀόρατο» πόλεμο κατὰ τοῦ δυτικοῦ ἀνθρώπου, εἶναι οἱ ἑξῆς:
1ον Διότι πρόκειται γιὰ πόλεμο πράγματι «ἀόρατο», δεδομένου ὅτι διεξάγεται «μὲ πνευματικὰ ὄπλα» καὶ «κυρίως στὸν χῶρο τῆς σκέψης», ἀκριβῶς ὅπως τὸ «προφήτευσε», πρὸ πολλῶν δεκαετιῶν, ἡ Ἄλις Μπέηλυ, τρίτη Πρόεδρος τῆς Θεοσοφικῆς Ἑταιρείας, ὅταν ἔγραφε ὅτι: «...ὁ πόλεμος ποὺ θὰ ἐπακολουθήσει αὐτοῦ... δὲν θὰ ἔχει παρόμοια περίοδο ἐξωτερικῶν σφαγῶν καὶ αἵματος. θὰ διεξαχθεῖ κυρίως μὲ πνευματικὰ ὄπλα καὶ στὸν χῶρο τῆς σκέψης...». Σημειωτέον ὅτι, ἡ Ἄλις Μπέηλυ (1880-1949) πίστευε ὅτι οἱ παγκόσμιοι πόλεμοι τῆς περιόδου 1914-1945 ἀποτελοῦσαν μία «προπαρασκευαστικὴ περίοδο καὶ διάλειμμα προσαρμογῆς πρὸς τὸν νέο κόσμο καὶ τὴν νέα τάξη ποὺ ἀρχίζει νὰ φαίνεται»6.
2ον Διότι ὁ τηλεθεατὴς βαθμιαίως «ἐθίσθηκε», ἀφοῦ ὁ πόλεμος αὐτός, στὴν χώρα μας, ἐκτυλίχθηκε σὲ ἔκταση χρόνου εἴκοσι πέντε καὶ πλέον ἐτῶν καὶ μὲ ρυθμὸ βραδέως ἐπιταχυνόμενο: Ἀρχικά, τὰ «πνευματικὰ ὄπλα» χρησιμοποιήθηκαν ἀπὸ συγκεκριμένους διαμορφωτὲς γνώμης σὲ λογικοφανεῖς, ἀλλὰ ἤπιες, ἀμφισβητήσεις τοῦ παραδοσιακοῦ τρόπου τοῦ σκέπτεσθαι καὶ τοῦ συνειδέναι, μὲ συχνότητα μίας ἐκπομπῆς μηνιαίως, σὲ ἕναν μόνον δίαυλο. Στὴν συνέχεια, χρησιμοποιήθηκαν ἀπὸ διαφόρους καθοδηγητὲς-ἐκπροσώπους τῆς «προοδευτικῆς», «ριζοσπαστικῆς» καὶ «εὐαισθητοποιημένης» σκέψης, σὲ ἔντονες ἁψιμαχίες κατὰ τῶν παραδοσιακῶν ἀξιῶν, μὲ συχνότητα μίας ἐκπομπῆς ἐβδομαδιαίως, σὲ κάθε δίαυλο. κατόπιν, σὲ ἐντονώτερες συγκρούσεις, μὲ συχνότητα μίας ἐκπομπῆς ἡμερησίως ἀνὰ δίαυλο, ποὺ κατέληξαν στὸν σημερινὸ - ἀόρατο μέν, ἀλλὰ ἀνηλεῆ - καταιγιστικὸ πόλεμο, ὅπου κάθε δίαυλος - πλὴν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων - βομβαρδίζει τὸ ἀνυποψίαστο κοινὸ ἀσταμάτητα καὶ ἐπὶ εἰκοσιτετραώρου βάσεως.
3ον Διότι, ὁ πόλεμος αὐτὸς διεξάγεται ὑπὸ ἄνισους ὅρους, δεδομένου ὅτι ἡ ἀνυποψίαστη κοινωνία δὲν γνωρίζει, οὔτε ὅτι ἔχει κηρυχθεῖ, οὔτε ὅτι διεξάγεται ὑπὸ τὶς σκληρότερες προϋποθέσεις, οὔτε καὶ ὅτι αὐτὸ ποὺ διακυβεύεται εἶναι τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἡ βούλησή του, καὶ - συνεπῶς - τὸ μέλλον του. Τὸ μόνο ποὺ ἀντιλαμβάνεται σήμερα ὁ μέσος τηλεθεατὴς εἶναι ὅτι ὁ ἴδιος βυθίζεται - χωρὶς Θεὸ καὶ ἐλπίδα - σὲ μία ὁλοένα ἐπαυξανόμενη σύγχυση, ἀπορρύθμιση καὶ ἔντονη δυσαρμονία σὲ σχέση μὲ τὴν πραγματικότητα. ὅτι ἡ κοινωνία τοῦ δυσλειτουργεῖ, ἀπορρυθμίζεται καὶ ἀποσυντίθεται. ὅτι δηλαδὴ ὁ πολιτισμὸς τοῦ βρίσκεται σὲ κρίση, καὶ ὁ ἴδιος σὲ θανάσιμο κίνδυνο, εἰδικὰ μὲ τὴν ἔλευση τῆς νέας χιλιετίας.

Οἱ μεθοδεύσεις τῶν τηλεοπτικῶν διαύλων
Μία προσεκτικὴ ἀνάλυση τοῦ τρόπου λειτουργίας τῶν ἐν λόγω διαύλων ὁδηγεῖ στὴν διαπίστωση ὅτι, οἱ βασικὲς μεθοδεύσεις στὶς ὁποῖες αὐτοὶ καταφεύγουν εἶναι οἱ ἑξῆς:
Α. Ἀποκλείουν - ὅταν δὲν τὸ «πολεμοῦν» - κάθε παραδοσιακὸ μήνυμα ἀπὸ ἐκπομπὲς διαλόγου καὶ ἐνημέρωσης - ἀκόμα καὶ ἀπὸ μουσικὲς ἐκπομπὲς - ἀπὸ τηλεοπτικὲς σειρές, κινηματογραφικὲς ταινίες, ἀκόμα καὶ ἀπὸ σειρὲς κινουμένων σχεδίων γιὰ παιδιά.
Β. Προβάλλουν κατ' ἀποκλειστικότητα τηλεοπτικὲς σειρές, κινηματογραφικὲς ταινίες, τηλεπαιχνίδια, ψυχαγωγικὲς ἐκπομπές, ἀκόμα καὶ σειρὲς κινουμένων σχεδίων γιὰ παιδιά, ποὺ διαχέουν τὰ μηνύματα καὶ τὰ «ἰδανικὰ» τοῦ «Νέου Διαφωτισμοῦ».
Γ. Ἀποκλείουν - πλὴν σπανίων ἐξαιρέσεων - κάθε ἔγκυρο καὶ ὑποψιασμένο ὑποστηρικτὴ τῆς παλαιᾶς κοσμοθεώρησης.
Δ. Προβάλλουν μονομερῶς συγκεκριμένους «διαμορφωτὲς γνώμης» ἢ «καθοδηγητὲς σκέψης».
Πρὸς τὸ παρόν, ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν ἐπιθέσεων ποὺ ὁ «ἀόρατος» πόλεμος ἔχει ἐξαπολύσει διὰ τῆς τηλεόρασης, οἱ περισσότεροι ἐνήλικοι τηλεθεατὲς ἔχουν ἐντοπίσει μόνον τὰ πλέον ἐμφανῆ στοιχεῖα τῆς χειραγώγησης ποὺ ὑφίστανται, ἀφοῦ ἐπὶ χρόνια προσπαθοῦν - ματαίως - νὰ ἀντιδράσουν κατὰ τῶν προϊόντων της νεοεποχίτικης ὑποκουλτούρας, τῆς ἄλογης βίας, τῆς διαστροφικῆς σεξουαλικότητας, τῶν ναρκωτικῶν, τῆς μαγείας καὶ τοῦ σατανισμοῦ, μὲ τὰ ὁποία οἱ δίαυλοι βομβαρδίζουν αὐτοὺς καὶ τὰ παιδιὰ τοὺς (σημειωτέον ὅτι, τὸ πρόβλημα τῆς τηλεοπτικῆς χειραγώγησης τῶν παιδιῶν καὶ τῶν ἐφήβων παραμένει τραγικὰ ἄλυτο).
Ἀπομένει, τώρα, αὐτοὶ οἱ ἴδιοι τηλεθεατὲς νὰ συνειδητοποιήσουν καὶ τὸ εὖρος, τὴν ἔκταση καὶ τὸ βάθος τῆς ἐπιρροῆς τῶν διαμορφωτῶν ἢ καθοδηγητῶν γνώμης ἐπὶ τῆς σκέψης τους. Τοῦτο προϋποθέτει μία - πιθανὸν ἐπώδυνη - ἀποστασιοποίησή τους ἀπὸ θαυμαζόμενα πρόσωπα, παρὰ τὸ κύρος μὲ τὸ ὁποῖο τὰ ἄτομα αὐτὰ περιβάλλουν ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους, παρὰ τὶς - ἐπιδεικνυόμενες καὶ μὴ ἐλέγξιμες - γνώσεις τους, παρὰ τὶς θέσεις ἰσχύος καὶ ἀναγνώρισης ποὺ κατέχουν, καὶ παρὰ τὴν τεράστια ἐπιβολὴ καὶ τὴν ἀκλόνητη αὐτοπεποίθησή τους. Ἴσως τοὺς ἐνδιαφερόμενους τηλεθεατὲς βοηθήσει ἡ σκέψη ὅτι, οἱ διαμορφωτὲς γνώμης - ποὺ μονοπωλοῦν τοὺς διαύλους, ἀνακυκλοῦντες ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους - εἶναι σὲ τέτοιο σημεῖο ἀπαραίτητοι, χρήσιμοι καὶ πολύτιμοι γιὰ τὴν διεξαγωγὴ τοῦ «ἀόρατου» πολέμου, ὥστε εἶναι ἀδιανόητο νὰ ἐπιλέγονται τυχαίως. Ἀντιθέτως, καὶ σύμφωνα μὲ ὅλες τὶς ἐνδείξεις, πρόκειται περὶ ἀτόμων ποὺ ἔχουν προεπιλεγεῖ προσεκτικά, ἐπὶ τὴ βάσει εἰδικῶν κριτηρίων. Βασικὰ κριτήρια ἐπιλογῆς τοὺς ἀποτελοῦν οἱ συγκεκριμένες - ἐκπεφρασμένες ἢ κρυφές, καλοπροαίρετες ἢ ἐν ἐπιγνώσει στρατευμένες - «ἀποδομητικὲς» πεποιθήσεις τους. ὑπ' ὄψιν λαμβάνονται καὶ οἱ «ἐπικοινωνιακές» τους ἱκανότητες (πειθώ, εὐστροφία, εὐγλωττία, εὐελιξία, καθὼς καὶ ἡ δυνατότητα «χειρισμοῦ» κάθε κατάστασης καὶ ἀποπροσανατολισμοῦ τῆς συζήτησης ἢ τοῦ «ἀντιπάλου», δυνατότητες ποὺ προϋποθέτουν «ἱκανότητες» ὅπως, στρεψοδικία, σοφιστεία, προσποίηση, ἀνακολουθία, ἐκφοβισμός, κ.ο.κ.). Ἐπίσης, σημαντικὸ κριτήριο ἀποτελεῖ καὶ ἡ ἔντονη, χαρισματική, μαγνητική, ἢ «ὑπνωτικὴ» προσωπικότητά τους. Ἕνα εἶναι ἀδιαμφισβήτητο: Εἴτε ἐν ἀγνοία τους καὶ καλοπροαίρετα, εἴτε ἐν πλήρη ἐπιγνώσει τῆς ἀποστολῆς τους, οἱ καθοδηγητὲς γνώμης ἔχουν ἀναλάβει τὴν «ἀποδόμηση» τοῦ - κατ' αὐτοὺς - "παλαιοῦ" κόσμου καὶ τὴν διαμόρφωση μίας «νέας» σκέψης, κατάλληλης γιὰ τὸν νέον ἄνθρωπο τῆς Νέας Ἐποχῆς. Μπροστάρηδες στὸν «ἀόρατο» πόλεμο, οἱ διαμορφωτὲς ἢ καθοδηγητὲς σκέψης ἐκπαιδεύουν - ὁ καθένας ἀπὸ τὸν τομέα του - ὡς νέοι, σύγχρονοι, ἰνστρούχτορες7, τὴν σκέψη τοῦ ἀνυποψίαστου κοινοῦ.
Μία πρώτη σύγκριση τοῦ πλαισίου καὶ τῆς δράσης τῶν παλαιῶν καὶ τῶν σύγχρονων ἰνστρουχτόρων ἀποκαλύπτει ἐνδιαφέρουσες καὶ πολὺ διαφωτιστικὲς ἀντιστοιχίες:
1. Πόλεμος: Τότε, μὲ «περίοδο ἐξωτερικῶν σφαγῶν καὶ αἵματος». Τώρα, μὲ «πνευματικὰ ὄπλα» καὶ στὸν «χῶρο τῆς σκέψης»
2. Θεωρία: Τότε, μαρξισμὸς-λενινισμός. Τώρα, «Νέος Διαφωτισμὸς»
3. Ἐκπαίδευση: Τότε καὶ τώρα, καθοδήγηση, χειρισμός, χειραγώγηση τῆς σκέψης τῶν «πολλῶν»
4. Ὅραμα: Τότε, ἐγκαθίδρυση στὸν πλανήτη τοῦ «Παράδεισου τοῦ Ἐργάτη». Τώρα, ἐγκαθίδρυση στὸν Πλανήτη-Γῆ τοῦ Παράδεισου τῆς Νέας Ἐποχῆς.
Στὸ σημεῖο αὐτό, ὅμως, παύουν οἱ ἀντιστοιχίες μεταξὺ τῶν πολέμων καὶ τῶν ἰνστρουχτόρων τους, καὶ ἀρχίζουν οἱ διαφορές τους. Πρόκειται γιὰ διαφορὲς καταλυτικές, διότι ἀφοροῦν στὴν τελικὴ ἐπιδίωξή τους. Ἄγνωστη στοὺς πολλούς, ἡ τελικὴ ἐπιδίωξη τοῦ σύγχρονου «ἀόρατου» πολέμου ποὺ διεξάγει ὁ «Νέος Διαφωτισμὸς» ἐναντίον τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ, εἶναι αὐτὴ ποὺ καθορίζει - κυρίως ὅμως ἐπεξηγεῖ (χωρὶς κατ' οὐδένα τρόπο νὰ τὶς δικαιολογεῖ) - τὶς μεθοδεύσεις8 στὶς ὁποῖες καταφεύγουν οἱ ἰνστρούχτορές του.
Ποιὰ εἶναι, λοιπόν, ἡ τελικὴ ἐπιδίωξη τοῦ «Νέου Διαφωτισμοῦ», καὶ σὲ τί ἀποσκοπεῖ ὁ «ἀόρατος» πόλεμος ποῦ αὐτὸς διεξάγει - μὲ ἀρωγούς τους σύγχρονους ἰνστρούχτορες - κατὰ τοῦ δυτικοῦ ἀνθρώπου στὸν «χῶρο τῆς σκέψης»;
Στὰ ἐρωτήματα αὐτὰ ἡ ἀπάντηση εἶναι μία καὶ ἑνιαία: Δεδομένου ὅτι, σύμφωνα μὲ τὸν Ἀριστοτέλη, «βουλεύεσθαι καὶ λογίζεσθαι ταυτὸν» - δηλαδή, βούληση καὶ λογικὴ σκέψη ταυτίζονται - ἕνας πόλεμος ποὺ διεξάγεται στὸν «χῶρο τῆς σκέψης» τοῦ «ἐχθροῦ», ἀφ' ἑνὸς μὲν στρέφεται κατὰ τῆς λογικῆς του, ἀφ' ἑτέρου δὲ στρέφεται κατὰ τῆς βούλησής του, μὲ σκοπὸ τὴν ἅλωσή της. Ἡ ἐπιδίωξη αὐτὴ καθιστὰ ἕναν τέτοιον «ἀόρατο» πόλεμο πολὺ πιὸ ἐπικίνδυνο ἀπὸ τὸν «συμβατικό». Καὶ τοῦτο διότι, ὁ συμβατικὸς πόλεμος γεννᾶ ἡττημένους πού, ὅμως, διατηροῦν πλήρη τὴν διαύγεια πνεύματος, ὥστε νὰ ἔχουν ἐπίγνωση τῆς ἥττας τους: Γνωρίζουν ὅτι ἡ ἐξωτερικὴ ἐλευθερία τοὺς ἀλώθηκε, διότι, πράγματι, μόνον αὐτὴ ἔχει ἀλωθεῖ. ἡ ἐσωτερικὴ ἐλευθερία τους - ἢ ἐλευθερία τῆς βούλησής τους δηλαδὴ - παραμένει ἀλώβητη. Κατὰ συνέπεια ἡ ὑποδούλωσή τους εἶναι προσωρινή.
Ὁ «ἀόρατος» πόλεμος, ὅμως, ποὺ ἀποσκοπεῖ στὴν ἅλωση τῆς ἐσωτερικῆς ἐλευθερίας τοῦ «ἐχθροῦ», παραπλανᾶ τὸ θύμα του: Μὲ δόλωμα τὴν «ἐλευθερία χωρὶς σύνορα καὶ χωρὶς περιορισμούς», ἀνταλλάσσει τὴν ἐσωτερικὴ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν ἀσυδοσία - ψυχοπνευματικὴ καὶ σωματική. Ἔτσι, γεννᾶ ἡττημένους πού, ὄχι μόνον δὲν ἔχουν τὴν διαύγεια πνεύματος ὥστε νὰ ἔχουν ἐπίγνωση τῆς ἥττας τους, ἀλλὰ ποὺ ἐκλαμβάνουν τὴν ἥττα τους ὡς θρίαμβο «ἀπελευθέρωσης». ἡττημένους, ὑπερήφανους γιὰ τὴν ἥττα τους. ἡττημένους ποὺ ἐπιχαίρουν γιὰ τὴν ἐξαφάνιση τῆς ἴδιας τους τῆς βούλησης. Ὁ «Νέος Διαφωτισμός», ὅμως, γνωρίζει ὅτι αὐτὸ καθιστὰ τὴν ὑποδούλωσή τους ὁλοκληρωτικὴ καὶ μὴ ἀναστρέψιμη.
Τὸ ὁλοκληρωτικὸ καὶ μὴ ἀναστρέψιμό της ἐξαφάνισης - ὄχι ἁπλῶς τῆς ἐλευθερίας τῆς βούλησης τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, ἀλλὰ - αὐτῆς καθεαυτῆς τῆς βούλησής του, δὲν ἀποτελεῖ μελλοντικὴ ἐπιδίωξη, οὔτε προσωπικὴ ἐκτίμηση. Συγκεκριμένα ἐπὶ τοῦ θέματος αὐτοῦ ὁ Μ. Μπούκτσιν διευκρινίζει ὅτι, ὁ «Νέος Διαφωτισμὸς» προσφέρει τὶς νέες συνισταμένες ἑνὸς «πραγματικὰ πρακτικοῦ ἐπανακαθορισμοῦ τῆς ἐλευθερίας, ποὺ σπάνια προσέγγισαν στὴν σφαίρα τῆς σκέψης ἕνας Φουριέ, ἕνας Μὰρξ ἢ ἕνας Μπακούνιν»9!
Οἱ πρακτικὲς ἐπενέργειες τοῦ «Νέου Διαφωτισμοῦ» ἐπὶ τῆς προσωπικότητας τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου καὶ ἡ ποιότητα τῆς «ἐπανακαθορισμένης ἐλευθερίας» τοῦ εἶναι ὁρατὲς καὶ ἀπὸ ἄλλους: «Θὰ ξεκινήσω - γράφει ὁ Μαρσὲλ Γκοσὲ - ἀπὸ μία συνολικὴ παρατήρηση γιὰ τὴν περίοδο τὴν ὁποία διανύουμε, παρατήρηση ποὺ συμπυκνώνεται σὲ μία λέξη, εἰρήνευση, ἢ ἂν προτιμᾶτε τὴν ἀπόχρωσή του ...συνωνύμου... κατευνασμὸ»10. Ἐνῶ, ὁ Ντ. Ντικλό, ποὺ συμφωνεῖ μ' αὐτὲς τὶς διαπιστώσεις, περιγράφει τὸν «κατευνασμό», ὡς «...ἕνα ἰδεῶδες ὑπνωτικῆς ἁρμονίας ποὺ ἐπικρατεῖ στὴν παγκοσμιοποιούμενη κοινωνία μας, μία μηχανοποίηση τοῦ πνεύματος, ἕνα λήθαργό του ὑποκειμένου, καὶ ὅλα αὐτὰ θεωρούμενα ὡς ὄροι τῆς οἰκουμενικῆς τάξης τῶν πραγμάτων»11.
Ὡς πραγματικὸ ἐγχείρημα, ἡ ἐξαφάνιση τῆς βούλησης τοῦ ἀνθρώπου - ἂν καὶ «προφητεύθηκε» ἀπὸ πρῶτον τὸν Ντοστογιέφκυ στοὺς 'Δαιμονισμένους' τοῦ - ἀποτελεῖ πρωτοφανὲς γεγονὸς στὴν Ἱστορία τῆς Ἀνθρωπότητας.
Παραπομπὲς
1. «Τὸ νὰ λαμβάνη κανεὶς μίαν ἀπόφασιν ἰσοδυναμεῖ μὲ τὸ νὰ κρίνη διὰ τοῦ λογισμοῦ», Ἀριστοτέλους, Ἠθικὰ Νικομάχεια 1113 ἃ 12
2. Ἐντγκὰρ Μορέν, «Ἀφήνοντας τὸν εἰκοστὸ αἰώνα», μετάφρ. Α. Φιλιππάτος, Ἔκδ. ΡΟΕΣ, Γ' ἔκδοση, Ἀθήνα, 1998, σέλ. 339
3. The Keys of This Blood, (Τὰ Κλειδιὰ Αὐτοῦ του Αἵματος), Μ. Malachi, ἔκδ. Touchstone, 1990, σέλ. 339-340
4. «Γάμε, Ἀντίο!», στήλη ΚΑΘΕΤΩΣ, Δήμ. Ἰατρόπουλου, ἐφημ. «Ἔθνος» 16.12.1998
5. Βλ. σχετικὰ στὸν ἐκφωνηθέντα λόγο τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ καὶ καθηγητοὺ Πανεπιστημίου κ. Κ. Δεσποτόπουλου ἐπὶ τὴ ἀναλήψει τῶν καθηκόντων του ὡς Προέδρου τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν
6. Ἀποκρυφισμός, Γκουρουϊσμός, «Νέα Ἐποχή», μακαριστοῦ π. Α. Ἀλεβιζοπούλου, Ἔκδ. Ι. Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 1990, σέλ. 105 (Ἡ Ἐξωτερίκευση τῆς Ἱεραρχίας, σέλ. 453-454, καὶ Ἡ Ἐπανεμφάνιση τοῦ Χριστοῦ) Α. Μπέηλυ, σέλ. 10
7. Ἀπὸ τὸ λατινικὸ οὐσιαστικὸ instructio, ποὺ σημαίνει ἐκπαίδευση
8. Ἡ περιγραφὴ τῶν μεθοδεύσεων θὰ γίνει στὸ ἑπόμενο τεῦχος τῆς «Παρακαταθήκης», μὲ τίτλο «Οἱ Ἰνστρούχτορες τῆς Νέας Ἐποχῆς»
9. «Αὐθορμητισμὸς καὶ Ὀργάνωση» τοῦ Κόλλιν Γουώρντ, κεφάλαιο πρῶτο μὲ ὁμώνυμο τίτλο, ὑπογραφόμενο ἀπὸ τὸν Μάρραιη Μπούκτσκιν, ἔκδ. «Ἐλεύθερος Τύπος», Β' ἔκδ., σέλ. 15
10. «Essai de psychologic contemporaine, Ι. Un nouvel age de la personnalite» (Δοκίμιο σύγχρονης Ψυχολογίας, Μία νέα ἐποχὴ τῆς προσωπικότητας), Le Debat, Μαρσὲλ Γκοσέ, Ἰούνιος 1998
11. Ἡ νέα τάξη στὴν πληροφορική. Μίσος γιὰ τὴν σκέψη, Denis Duclos, κοινωνιολόγου καὶ διευθυντοὺ ἐρευνῶν στὸ Ἐθνικὸ Κέντρο Ἐπιστημονικῆς Ἔρευνας (CNRS) Ἐφημ. «Κυριακάτικη Ἐλευθεροτυπία» (Le Monde Diplomatique), 21.2.1999, σέλ. 38 καὶ ἔπ.
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ»
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2002
TΕΥΧΟΣ 26
ΠΗΓΗ:Ι.Μ.ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ