«Μεμέρισται ὁ Χριστός;»

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς Η' Ματθαίου

(Α' Κορ. α΄ 10-17)

Γράφει ὁ πατὴρ Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Μὲ πόνο στὴν καρδιὰ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀπευθύνεται στὴν Ἐκκλησία τῆς Κορίνθου. Στὴν Ἐκκλησία ποὺ ὑπῆρξε καρπὸς τῶν μεγάλων του ἀγώνων καὶ στοὺς κόλπους της περιελάμβανε πλήθη πιστῶν ποὺ ὁλοένα καὶ περισσότερο αὐξάνονταν.

Ὅμως, ἕνας μεγάλος πειρασμὸς ἔφερε κραδασμοὺς στὴ συνοχὴ τοῦ Σώματος καὶ οἱ ἕως τώρα ἀγαπημένοι καὶ μονοιασμένοι πιστοί, ἄρχισαν νὰ χωρίζονται σὲ ὁμάδες καὶ παρατάξεις.

Αὐτὸς δὲ εἶναι ὁ λόγος ποὺ ὁ Ἀπόστολος ἀπευθύνεται μὲ μία θερμὴ παράκληση στοὺς πιστούς τῆς Κορίνθου, καὶ τοὺς ἀποκαλύπτει τὸν πόνο καὶ τὴν ἀγωνία του.

Ἂς παρακολουθήσουμε τὴν σκέψη του, διότι ὅσα ἀναφέρει δὲν ἰσχύουν γιὰ τὴν ἐποχὴ μόνο ποὺ ἐγράφησαν, ἀλλὰ γιὰ τὴν κάθε ἐποχὴ καὶ ἰδίως τὴν δική μας ποὺ φαίνεται πὼς ἡ Ἐκκλησία μας ταλανίζεται ἀπὸ παρόμοιους κινδύνους καὶ ἐσωτερικούς, πλὴν τῶν ἄλλων, πειρασμούς.

Τοὺς παρακαλεῖ, ὅπως μελετοῦμε, στὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, νὰ ὁμολογοῦν ὅλοι τὴν ἴδια πίστη καὶ νὰ μὴν ἔχουν μεταξύ τους σχίσματα. Νὰ εἶναι ὅλοι ἐναρμονισμένοι στὰ ἴδια φρονήματα καὶ στὴν ἴδια γνώμη.

Νὰ σταθοῦμε ὅμως γιὰ λίγο στὸ σημεῖο αὐτό, διότι ἐνδεχομένως νὰ ρωτήσει κανείς. Καλά, εἶναι δυνατὸν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καὶ ὅλοι οἱ πιστοὶ νὰ ἔχουν τὴν ἴδια γνώμη καὶ τὶς ἴδιες ἀντιλήψεις σὲ ὅλα τὰ θέματα;

Φυσικὰ καὶ δὲν εἶναι δυνατὸν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐμφοροῦνται ἀπὸ τὶς ἴδιες ἀντιλήψεις καὶ νὰ διέπονται ἀπὸ τὴν ἴδια νοοτροπία.

Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἀποτελεῖ ἰδιαίτερη προσωπικότητα μὲ τὴν δική του ἰδιοσυγκρασία καὶ τὰ δικά του χαρίσματα. Καὶ κυρίως ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερη προσωπικότητα, διότι ἔτσι μᾶς ἔχει δημιουργήσει ὁ Θεός.

Ὅμως, ὅταν ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν κάνει λόγο καὶ παρακαλεῖ ὅλοι οἱ πιστοὶ νὰ εἶναι...

ἐναρμονισμένοι στὰ ἴδια φρονήματα καὶ στὴν ἴδια γνώμη, ἐννοεῖ ὄχι τὰ δευτερευούσης σημασίας θέματα, ἀλλὰ τὰ πρῶτα. Τὰ κύρια καὶ βασικὰ ποὺ δὲν εἶναι ἄλλα ἀπὸ τὰ δογματικὰ καὶ ἰδίως τὸ παμμέγιστο ἐκκλησιολογικὸ θέμα, τὸ ὁποῖο ἀναφέρεται στὴν ἀρραγῆ ἑνότητα τοῦ ὅλου ἐκκλησιαστικοῦ σώματος. Στὴν ἑνότητα αὐτὴ ἡ ὁποία διασφαλίζεται τόσο ἀπὸ τὴν γνώση τῆς ἀλήθειας, ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν ἐφαρμογή της στὴν καθημερινότητα ποὺ ἔρχεται ὡς βιωματικὸ ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς ἀποκαλυπτικῆς - ἀποστολικῆς ἀλήθειας.

Οἱ ἐξηγήσεις ποὺ παρέχει στὴ συνέχεια μὲ τὴν ἀποστολική του γραφίδα, ὁ ἱδρυτὴς τῆς κατὰ Κόρινθον ἐκκλησίας, πληροφοροῦν ἀνὰ τοὺς αἰῶνες τοὺς πιστούς, γιὰ τὸ τί ἀκριβῶς εἶχε συμβεῖ.

Οἱ οἰκιακοί τοῦ οἴκου τῆς Χλόης τοῦ ἔδωσαν τὶς ἀνησυχητικὲς πληροφορίες ὅτι ὁ ἕνας ἔλεγε πὼς εἶναι ὀπαδὸς τοῦ Παύλου, ὁ ἄλλος τοῦ Ἀπολλώ, ἕτερος τοῦ Κηφᾶ (δηλ. τοῦ Πέτρου) καὶ ἄλλος ἔλεγε πὼς εἶναι τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἀφοῦ ἔτσι κατέληξαν τὰ πράγματα, ὁ Ἀπόστολος τοὺς θέτει ἕνα συγκλονιστικὸ ἐρώτημα ποὺ ταράζει συθέμελα καὶ ἀφανίζει ὅλα τὰ σχέδια ποὺ εἶχε ἀρχίσει νὰ ἐφαρμόζει ὁ ἐχθρὸς γιὰ τὴ διάσπαση τῆς Ἐκκλησίας.

«Μεμέρισται ὁ Χριστός;».

Ε, λοιπόν, τί πάθατε Κορίνθιοι; Ἔχει κομματιαστεῖ ὁ Χριστός;

Καὶ ἀφοῦ τοὺς συντάραξε μὲ τὸ φρικτό του τὸ ἐρώτημα, στὴ συνέχεια τοὺς γκρεμίζει τὶς πλάνες μὲ ἄλλα καταλυτικὰ καὶ τετραγωνικὰ ἐρωτήματα. «Μήπως ὁ Παῦλος σταυρώθηκε γιὰ σας; Ἢ μήπως βαπτισθήκατε στὸ ὄνομα τοῦ Παύλου;». Ὄχι ἀσφαλῶς! Τότε λοιπὸν γιατί ἐπιμένετε καὶ τονίζετε ὅτι εἶστε εἴτε τοῦ Παύλου, εἴτε ὁποιουδήποτε ἄλλου ἀνθρώπου;

Πράγματι, ἐρωτήματα ποὺ ἐν τῷ ἅμα, κονιορτοποιοῦν κάθε ὑποκειμενισμὸ καὶ κάθε πλάνη ποὺ εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχει ἐμφιλοχωρήσει στὸ μυστικὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ.

Καὶ μετὰ τὸ δυναμικὸ ξεκαθάρισμα ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι τοῦ Χριστοῦ καὶ κανενὸς ἀνθρώπου, ἔρχεται καὶ τοὺς ἀποκαλύπτει στοιχεῖα τῆς Ἀποστολικῆς του δράσεως τὰ ὁποία ἔχουν νὰ κάνουν ἄμεσα μὲ τὸ θέμα ποὺ -ὡς μὴ ὄφειλε- ἔχει ἀνακύψει.

Τοὺς βεβαιώνει ὅτι ἀπέφυγε ἀκόμη καὶ τὸ μυστήριο τοῦ βαπτίσματος νὰ τελέσει ὁ ἴδιος προσωπικά, ἀκριβῶς γιὰ τὸν λόγο αὐτό. Γιὰ νὰ μὴν ἰσχυριστοῦν κάποιοι, λόγω πνευματικῆς ἀνωριμότητας, ὅτι ἀφοῦ τοὺς βάπτισε ὁ Παῦλος, ἄρα ἀνήκουν ἀποκλειστικὰ σὲ αὐτόν. Δὲν εἶχε λοιπὸν τελέσει τὸ μυστήριο τοῦ βαπτίσματος ὁ Ἀπόστολος, παρὰ στοὺς Κρίσπο καὶ Γάϊο καὶ στὴν οἰκογένεια τοῦ Στεφανά.

Ἀλλά, ὁ κύριος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Ἀπόστολος δὲν τελοῦσε ὁ ἴδιος τὸ βάπτισμα, εἶναι διότι ὁ Χριστὸς δὲν τὸν ἀπέστειλε στὴν οἰκουμένη ὡς Ἀπόστολό Του γιὰ νὰ βαπτίζει, ἀλλὰ γιὰ νὰ κηρύττει τὸ Εὐαγγέλιο. Νὰ κηρύσσεται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὄχι μὲ ἐντυπωσιακὰ λόγια καὶ μὲ ἀνθρώπινες φιλοσοφικὲς σκέψεις, οὔτε μὲ ἐπιχειρήματα ἀπὸ τὴ σοφία τοῦ κόσμου, ἀλλὰ ἁπλὰ καὶ ταπεινά. Αὐθεντικὰ καὶ ἀκέραια, ἀκριβῶς γιὰ νὰ μὴ χάσει τὴ δύναμή του τὸ κήρυγμα περὶ τοῦ Σταυροῦ τὸ ὁποῖο συμπυκνώνει ὁλόκληρη τὴν ἀποκάλυψη, καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους.

Κάτι δηλ. ποῦ οὐδέποτε θὰ πρέπει νὰ διαφεύγει ἀπὸ τὸν νοῦ ὅσων ἔχουν ταχθεῖ στὸ «κηρύσσειν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ». Καὶ τοῦτο, διότι ὀ Ευαγγελικὸς λόγος δὲν ἔχει ἀνάγκη τὰ ἀνθρώπινα στηρίγματα καὶ μάλιστα τὴν «σοφία τοῦ κόσμου». Γι' αὐτὸ καὶ στὸ ἑπόμενο κεφάλαιο ἀναφέρει ἐπι λέξη τὰ ἑξῆς: «Σοφίαν δὲ λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις, σοφίαν δὲ οὐ τοῦ αἰῶνος τούτου, οὐδὲ τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου τῶν καταργουμένων. Ἀλλὰ λαλοῦμεν σοφίαν Θεοῦ ἐν μυστηρίω, τὴν ἀποκεκρυμμένην, ἢν προώρισεν ὁ Θεὸς πρὸ τῶν αἰώνων εἰς δόξαν ἠμῶν» (Α' Κορ. β' 6-7).

Χωρὶς ἀμφιβολία, φίλοι μου, τὰ λόγια του Ἀποστόλου συγκίνησαν τοὺς πιστούς της Κορίνθου, μὰ καὶ συγκινοῦν βαθύτατα τὴν κάθε γενιὰ τῶν πιστῶν ποὺ ἐὰν δὲν προσέξει, κινδυνεύει ἀπὸ τοὺς ἴδιους λόγους νὰ πάθει τὰ ἴδια ἀλλὰ καὶ χειρότερα.

Βεβαίως, ὅπως ὅλες τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄνθρωπος ἔχει τὴν «τραγικὴ» δυνατότητα νὰ τὶς καταπατᾶ μὲ ὀλέθρια τὰ ἀποτελέσματα, ἔτσι καὶ τὰ θεόπνευστα αὐτὰ Ἀποστολικὰ λόγια, κατὰ καιροὺς βρίσκονται ἄνθρωποι ποὺ τὰ περιφρονοῦν, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ νὰ μὴν λείπουν ποτὲ οἱ αἱρέσεις, τὰ σχίσματα καὶ οἱ φατρίες ποὺ ταράσσουν καὶ σχίζουν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ.

Καί, ναὶ μὲν ὁ πρῶτος αἴτιος τῶν καταστάσεων αὐτῶν εἶναι ὁ ἐχθρός τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων «ὁ ὄφις ὁ μέγας ὁ ἀρχαῖος, ὁ καλούμενος Διάβολος καὶ ὁ Σατανᾶς, ὁ πλανῶν τὴν οἰκουμένην ὅλην» (Ἀποκ. Ἰβ' 9).

Ὅμως, ἐὰν δὲν τὸ ἐπιτρέψει ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος, μὲ τὴν προαίρεσή του, ὁ ἐχθρὸς δὲν μπορεῖ ἐπὶ τῆς οὐσίας νὰ κάνει τίποτε ἀπολύτως, παρὰ μόνο νὰ πειράζει.

Ἑπομένως, φέρει τεραστία τὴν εὐθύνη καὶ ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος ὅταν δέχεται τὶς εἰσηγήσεις τοῦ διαβόλου καὶ ἐν προκειμένω δημιουργοῦνται διαιρέσεις καὶ σχίσματα, ποὺ ἐν πολλοῖς, ὅπως μᾶς διδάσκει ἡ ἐκκλησιαστική μας ἱστορία, καταλήγουν τελικῶς σὲ αἱρέσεις καὶ σὲ ἀπώλειες ψυχῶν.

Ἀλλ' ἂς ἐπιμείνουμε γιὰ λίγο ἀκόμα στὸ κεντρικὸ αὐτὸ σημεῖο ποὺ ἀπασχολεῖ καὶ τὸν Ἀπόστολο, διότι ἡ ἐπίγνωση τῆς ἀσθενείας, ὁδηγεῖ καὶ στὴν θεραπεία, κατὰ τὸ ἀπολύτως σωστὸ ἰατρικὸ θέσφατο.

Φέρουμε λοιπὸν καὶ στὸ θέμα αὐτὸ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας, ὅλοι μας, τὴν εὐθύνη. Δὲν ἁπαλάσσεται κανένας ἀπὸ τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Βεβαίως, θὰ πρέπει νὰ ὁμολογηθεῖ ὅτι κατὰ πρῶτο λόγο τὴν εὐθύνη τὴν φέρουν οἱ ταγοί, οἱ ποιμένες καὶ διδάσκαλοι τοῦ Σώματος, καὶ κατὰ δεύτερο λόγο τὴν εὐθύνη τὴν φέρουν οἱ πιστοί.

Οἱ πρῶτοι εὐθύνονται γιὰ τὸ ἐὰν ἐργάζονται προσωποκεντρικά, συνδέοντας τοὺς πιστούς, ὄχι μὲ τὸ Θεανδρικὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου, πράγμα ποὺ ἀποτελεῖ τὴν καθαυτὸ ἀποστολή τους, ἀλλὰ μὲ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτόν τους. Ἴσως τοῦτο, ἐὰν γίνεται, σὲ ὁρισμένες τῶν περιπτώσεων νὰ συμβαίνει ἐντελῶς ἀσυνείδητα, πάντως, τὰ ἀποτελέσματα αὐτῶν τῶν καταστάσεων δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἀρνητικὰ καὶ κάποιες φορές, ὀλέθρια.

Οἱ δεύτεροι, οἱ πιστοὶ τώρα, φέρουν καὶ αὐτοὶ τὴν εὐθύνη τους, διότι ἐὰν δὲν προσέξουν, παραμονεύει ὁ μεγάλος κίνδυνος νὰ προσκολληθοῦν παθολογικὰ σὲ πρόσωπα ἀλλὰ καὶ καιρικὰ σχήματα, ἀνάγοντας τὰ πρόσωπα σὲ «ἀλάθητα» καὶ τὰ δευτερευούσης σημασίας πράγματα σὲ ὅρους σωτηρίας. Φυσικά, καὶ οἱ δύο περιπτώσεις, τόσο τῶν ἀπρόσεκτων ποιμένων, ὅσο καὶ τῶν ἁπλοϊκῶν, καὶ ὄχι μόνο, πιστῶν, ἀποδεικνύουν πνευματικὴ ἀνωριμότητα καὶ γήινο φρόνημα. Πολὺ γήινο φρόνημα...

Δὲν θὰ κάνουμε τώρα λόγο γιὰ τὶς φοβερὲς αἱρέσεις ποὺ λυμαίνονται τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας μας. Θὰ ἐπιμείνουμε, ὅμως, καὶ ἴσως στενοχωρήσουμε κάποιους «ἀδελφούς», στὸ θέμα τῶν σχισμάτων. Μία δήλ. πολὺ πονεμένη ἱστορία γιὰ τὴν ὅπου γὴς Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας καὶ μάλιστα τὴν Ἑλλαδική.

Πόσο καλύτερα, τουλάχιστον, ἐὰν ὄχι ἄριστα, θὰ ἤσαν τὰ πράγματα, ἐὰν κάποιοι ποὺ μὲ τὸ «λάβαρο» τῆς Ὀρθοδοξίας δημιουργοῦν «ἱερὲς συνόδους», ἔσκυβαν στὸν ἀποστολικὸ αὐτὸν λόγο καὶ ἀναμετροῦσαν τὶς συνέπειες τῶν πράξεών τους; Καὶ πόσο ἐξευτελιστικὸ καὶ ὀδυνηρὸ εἶναι στὴν πατρίδα μας μόνο νὰ ἀριθμοῦνται πλέον τῶν δέκα «συνόδων ὀρθοδόξου ἐκκλησίας»; Ἀπίστευτο καὶ ὅμως ἀληθινό!

Καὶ ὅταν μὲ κάθε καλὴ διάθεση θέτεις τὸ ἐρώτημα: «καλὰ βρὲ ἀδελφοί μου, γιατί ὅλα αὐτά;» ἡ ἀπάντηση ποὺ λαμβάνεις εἶναι τόσο ἀποκαρδιωτικὴ (ποὺ ἀποδεικνύει ὄχι ἁπλῶς ἔλλειψη στοιχειώδους θεολογικῆς παιδείας, ἀλλὰ καὶ ἴσως ἔλλειψη φόβου Θεοῦ...). «Διότι» λένε, «ὅπου ὑπάρχει ὁ ἀγώνας, ἐκεῖ ὑπάρχει καὶ ἡ διαίρεσις»! (Λὲς καὶ κτίζεται ὁ Πύργος τῆς Βαβὲλ καὶ λησμονοῦν οἱ ἄνθρωποι ὅτι αὐθεντικὸς ἀγώνας φέρει τὴν ἑνότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος).

Φυσικά, ὁ πειρασμὸς θὰ βρεῖ καὶ ὄντως βρίσκει πολλὰ σημεῖα ποὺ συλλαμβάνει ὅσους θέλουν νὰ συλληφθοῦν στὸ δίχτυ τοῦ σχίσματος. Τὴ μία εἶναι τὸ ἡμερολογιακὸ ζήτημα, τὴν ἄλλη τὸ θέμα τοῦ οἰκουμενισμοῦ, κατόπιν κάποια ἁγιοποίηση κ.λ.π., μὲ ἀποτέλεσμα δυστυχῶς, αὐτοὶ οἱ ἴδιοι ὁ ὑπέρμαχοι τῆς «ταλαίπωρης ὀρθοδοξίας» νὰ δημιουργοῦν τέτοιου εἴδους σχολή, ὥστε σὲ λίγο διάστημα καιροῦ νὰ ἀποκηρύσσονται ἀπὸ τοὺς ἴδιους τους, ἕως τῆς στιγμῆς ἐκείνης, φανατικοὺς ὀπαδούς τους, καὶ νὰ ἀφορίζονται ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν «ἱεραρχία» τους, ὡς συμβιβασμένοι καὶ προδότες τῶν «πατρίων παραδόσεων» καὶ τοῦ «ἱεροῦ ἀγῶνος».

Καὶ ἔτσι, «οὐκ ἔσται παύλα τῶν δεινῶν»...

Φυσικά, ἀπὸ ἀδικαιολόγητες δικαιολογίες, καὶ ἀπὸ «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις»; Ἄλλο καλὸ (μᾶλλον κακό).

Ὅμως, ὅταν ὁμιλοῦν τὰ ἴδια τὰ γεγονότα καὶ ἐπιβεβαιώνουν τοὺς ἀποστολικοὺς φόβους περὶ σχίσματος, καὶ μάλιστα μὲ «βυζαντινὴ μεγαλοπρέπεια» καὶ μὲ «ἐθνικὲς ἐνδυμασίες», τότε τὰ πράγματα καταντοῦν ἀπὸ τραγικά, δυστυχῶς, κωμικά.. καὶ τ' ἀνάπαλιν.

Ἀδελφοί μου.

Τὸ σημερινό μας Ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα κρούει τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις.

Ἐπαναλαμβάνουμε, ἡ εὐθύνη εἶναι ὅλων μας καὶ ὁλοφάνερη. Ταυτοχρόνως δὲ τὸ χρέος γιὰ ἀρραγῆ ἑνότητα στην Εκκλησία μας, βαραίνει τοὺς ἀσθενικούς μας ὤμους.

Θὰ μείνουμε ὅπως πρέπει νὰ μείνουμε καὶ θὰ σταθοῦμε στὶς θέσεις μας ἐὰν δείξουμε ὁλοκληρωτικὴ ἀφοσίωση, ὄχι βεβαίως σὲ ἀνθρώπους, ἀλλὰ στὸν ἴδιο τὸν Κύριο Ἰησοῦ, καὶ ἐὰν μὲ μυστηριακὴ καὶ ἁγιαστικὴ ζωή, οἰκοδομοῦμε «ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους» ἐντός του Σώματος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.

Τὸ λοιπόν, μακριὰ ἀπὸ διαιρέσεις καὶ σχίσματα, μακριὰ ἀπὸ ἀνθρώπινα σχήματα καὶ κατασκευάσματα ποὺ στὸ ὄνομα δῆθεν τὴν ἀλήθειας, σχίζουν τὸν ἄρραφο χιτώνα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὁδηγοῦν στὴν ἀπώλεια.  

Ἀμήν.