Σάββα ἈλεξάνδρουΟ Μέγας Ἀντώνιος, ἀναλύοντας τὴν ἔννοια τοῦ Θεοῦ, ἀναφέρει:«Θεὸς ἐστὶν ἡ μακαρία φύσις, ἡ ὑπερτελῆς τελειότης, ἡ ὑπερκάλλος καὶ ὑπεράγαθος ποιητικὴ Ἀρχὴ πάντων τῶν ὄντων». Δηλαδὴ Θεὸς εἶναι ἡ εὐτυχισμένη φύση, ἡ ὑπερτέλεια τελειότητα, ἡ πανέμορφη καὶ καλοσυνάτη δημιουργικὴ αἰτία ὅλων τῶν ὄντων.
Ἑπομένως ὁ Θεὸς προβάλλει στὴν Πατερικὴ Γραμματεία ὡς ἡ πηγὴ τῆς ὀμορφιᾶς τόσο τῆς ἀνθρώπινης ὅσο καὶ τῶν κτισμάτων εὐρύτερα. Γιὰ τοὺς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν δύο εἴδη ὀμορφιᾶς. Ἡ σωματικὴ καὶ ἡ ψυχικὴ ἢ νοητική. Ἡ Ὀρθοδοξία μᾶς καταφάσκει καὶ τὶς δύο ὄψεις της. Νὰ τονίσουμε πὼς αὐτὴ ἡ ἀντίληψη σχετίζεται μὲ τὴ θέση τῆς Ἐκκλησίας περὶ τοῦ διφυοῦς του ἀνθρωπίνου προσώπου. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀναφέρει: «Ὁ ἄνθρωπος ζῶον ἐστὶν ὁρατὸν τὲ καὶ ἀόρατον καὶ ἀθάνατον». Δηλαδὴ θνητὸν τὲ ὁ ἄνθρωπος εἶναι κράμα ὑλικὸ καὶ...
πνευματικό. Εἶναι ὕλη διότι ἔχει σῶμα θνητὸ ἀλλὰ εἶναι καὶ πνεῦμα γιατί ἔχει ψυχὴ ἀθάνατη. Ἔτσι λοιπὸν στὸ μὲν σῶμα ἀντιστοιχεῖ ἡ σωματικὴ ὀμορφιὰ καὶ στὴ ψυχὴ , ἡ ψυχικὴ ὀμορφιά».Μ΄ αὐτὸ τὸ σκεπτικὸ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος παρατηρεῖ: «Προσχες μάθωμεν τί ἐστὶν σωματικὸν κάλλος καὶ τί ἐστὶ νοητόν». Δηλαδὴ ἂς μάθομεν τί εἶναι ἡ σωματικὴ ὀμορφιὰ καὶ τί εἶναι ἡ νοητὴ ὀμορφιά. Συνεχίζοντας ἐπισημαίνει :
«΄Ἐστιν ψυχὴ , ἔστιν σῶμα, δύο οὐσίαι εἰσίν· ἔστιν κάλλος σώματος καὶ ἔστιν κάλλος ψυχῆς». Δηλαδὴ ὑπάρχει ἡ ψυχὴ ὑπάρχει καὶ τὸ σῶμα. Δυὸ οὐσίες ὑπάρχουν, ὑπάρχει ἡ ὀμορφιὰ τοῦ σώματος καὶ ὑπάρχει καὶ ἡ ὀμορφιὰ τῆς ψυχῆς. Προχωρώντας δὲ ἀναφέρει: «Τί εἶναι ἡ ὀμορφιὰ τοῦ σώματος; Φρύδι ἁπλωμένο, ὄμορφο μάτι γελαστό, μάγουλο κόκκινο, χείλη πορφυρά, λαιμὸς ὄρθιος, μαλλιὰ κυματιστά, δάκτυλα μακριά, σῶμα ὄρθιο».
Εἶναι χαρακτηριστικὸ πὼς γιὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸ Χρυσόστομο ἡ σωματικὴ ὀμορφιὰ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴ φύση τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὄχι μὲ τὴν προαίρεσή του.
Δηλαδὴ πιὸ ἁπλὰ ὁ ἄνθρωπος γεννιέται ὄμορφος καὶ δὲν γίνεται. Λέει ἐπιγραμματικά: «Τὸ κάλλος τῆς ὄψεως, φύσεως γίνεται καὶ οὐκ ἐκ προαιρέσεως».
Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο ὁ μεγάλος αὐτὸς πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἀποφαίνεται: « Ἡ ἄμορφος καν μύρια φιλοκαλίση, εὔμορφος γενέσθαι οὐ δύναται». Δηλαδὴ ἡ ἄσχημη γυναίκα κι ἂν ἀκόμα καλλωπισθεῖ ἄπειρες φορὲς δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ὄμορφη στὸ σῶμα, ἀφοῦ τὰ ἔργα τῆς φύσης εἶναι ἀκίνητα καὶ δὲν ἀλλάζουν.
Ἀναλύοντας στὴ συνέχεια τὴν ὀμορφιὰ τῆς ψυχῆς λέει: «Βλέπε ἐκεῖνον τὸ κάλλος, μᾶλλον δὲ ἄκουε ἐκεῖνον, οὐ γὰρ δύνασαι αὐτὸ ἰδεῖν, ἀόρατον γὰρ ἐστίν». Δηλαδὴ βλέπε ἐκείνη τὴν ὀμορφιὰ ἢ καλύτερα ἄκουε τὴν γιατί δὲν μπορεῖς νὰ τὴ δεῖς γιατί εἶναι ἀόρατη. Ποιὰ εἶναι ἡ ὀμορφιὰ τῆς ψυχῆς; Ἀπαντᾶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: «Ἡ σωφροσύνη, ἡ ἐπιείκεια, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ δικαιοσύνη, ἡ συντριβὴ τοῦ νοῦ».
Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ πὼς γιὰ τὴν ὀρθόδοξη σκέψη ἀκόμα καὶ τὸ σωματικὸ κάλλος μπορεῖ νὰ λειτουργήσει ἀναγωγικά. Δηλαδὴ μπορεῖ νὰ ὑψώσει τὸν ἄνθρωπο πρὸς τὸ Θεό. Ὁ ἄγος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης, ἕνας μεγάλος Ρῶσος ἅγιος, ἀναφέρει ἐνδεικτικά: «Ὅταν ἀντικρίσεις μία ὡραῖα κόρη ἢ ἕνα πολὺ ὡραῖο νέο, ἀμέσως νὰ ἀνυψωθεῖς πρὸς τὴν ἁγία ὡραιότητα τὴν αἰτία κάθε ὡραιότητας, τὸ τάς, τὸ Θεό. Δόξασε τὸν ποὺ ἀπὸ τὸν πηλὸ δημιουργεῖ τέτοια ὀμορφιά. Συλλογίσου τὴν ὡραιότητα τῶν ἁγίων, τῶν ἀγγέλων, τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι στολισμένοι μὲ τὴ Θεία Δόξα». Γὶ΄ αὐτὸ ἡ ἀνθρώπινη ὀμορφιὰ οὔτε θεοποιεῖται οὔτε ἀπολυτοποιεῖται στὴν Ὀρθοδοξία.
Γιὰ τὴν ὀρθόδοξη θεολογικὴ σκέψη πολλὲς φορὲς ἡ ψυχικὴ ὀμορφιὰ μπορεῖ νὰ ὑπερκαλύψει τὶς σωματικὲς ἀτέλειες ἑνὸς ἀνθρώπου. Ἀντίθετα ἀπὸ μόνη της ἡ σωματικὴ ὀμορφιά, ὅταν δὲν συνοδεύεται καὶ ἀπὸ τὴ ψυχικὴ ὀμορφιά, πολλὲς φορὲς ἀπωθεῖ.
Ὁ Στάρετς Σαμψῶν Σίβερς, ἕνας μεγάλος σύγχρονος ὁμολογητὴς τῆς Ρωσίας, ἐπισημαίνει:« Δὲν ὑπάρχουν ἄσχημες κοπέλες. Μία κοπέλα ποὺ πραγματικὰ ἀγαπᾶ τὸ Θεὸ φαντάζει ὄμορφη ἔστω κι ἂν ἀκόμα ἔχει πρόσωπο ἀλόγου». Σὲ ἕνα ἀνάλογο ὕφος ὁ πατὴρ Γεώργιος Σαβέλσκι, βιογράφος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κροστάνδης, ἀναφέρει: «Ὁ ἅγιος εἶχε ἕνα συνηθισμένο πρόσωπο. Ὅμως ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ποὺ κατοικοῦσε μέσα τοῦ τὸν ὀμόρφυνε καὶ τὸν ἔκανε νὰ φαντάζει σὰν ἐπίγειος ἄγγελος».
*Ὁ Σάββας Ἀλεξάνδρου εἶναι θεολόγος, βοηθὸς διευθυντὴς ἅ, συνεργάτης Ἱερᾶς Μητρόπολης Λεμεσοῦ
«Φιλελεύθερος»13/06/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου