Τοῖς Βασιλεύσι ἢ τοῖς εὐσεβέσι; Κατὰ βαρβάρων ἢ κατ’ ἐναντίων;

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Ἀθανασίου

Ἀπολυτίκιο.

Σῶσον, Κύριε, τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς βασιλεύσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος, καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα

Κοντάκιο.

Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῶ ἑκουσίως, τὴ ἐπωνύμω σου καινὴ πολιτεία, τοὺς οἰκτιρμούς σου δώρησαι, Χριστὲ ὁ Θεός. Εὔφρανον ἐν τὴ δυνάμει σου, τοὺς πιστοὺς βασιλεῖς ἠμῶν, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς, κατὰ τῶν πολεμίων• τὴν συμμαχίαν ἔχοιεν τὴν σήν, ὅπλον εἰρήνης, ἀήττητον τρόπαιον.

Τὰ παραπάνω τροπάρια τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ (Ἀπολυτίκιο καὶ Κοντάκιο) εἶναι δημιουργήματα μίας ἄλλης ἐποχῆς .Τότε ποὺ ὁ πρῶτος πολίτης τοῦ κράτους ,ὁ ἄρχοντας ,ὁ Κυβερνήτης ,εἶχε τὸν τίτλο «βασιλεύς».Ἐπίσης τὴν ἴδια ἐποχὴ ,ὅπως μᾶς λέει ἡ ἱστορία ,ὁ χριστιανικὸς λαὸς τοῦ Βυζαντίου εἶχε νὰ ἀντιπαλέψει μὲ λαοὺς ποὺ ἐπιβουλεύονταν τὴν χριστιανικὴ πίστη. Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ ἂν ἐξετάσουμε τὸ θέμα ,καταλήγουμε στὸ συμπέρασμα ὅτι δικαιολογημένα χρησιμοποιοῦνται αὐτοὶ οἱ ὄροι .
Ὅμως οἱ ὄροι «βάρβαροι» καὶ «βασιλεῖς» σκανδαλίζουν πολλοὺς πιστοὺς ,ἐπειδὴ ὁ θεσμὸς τῆς βασιλείας ἔχει ἐκλείψει σχεδὸν στὶς σύγχρονες δημοκρατικὲς πολιτεῖες καὶ...βάρβαροι λαοὶ ἀντικειμενικὰ δὲν ὑπάρχουν.
Ἔτσι ἔγινε προσπάθεια ἀντικατάστασης τῶν λέξεων «τοῖς βασιλεύσι» καὶ «κατὰ βαρβάρων» μὲ τὶς ἀντίστοιχες «τοῖς εὐσεβέσι» καὶ «κὰτ΄ἐναντίων».
Ὅμως ἡ αὐθαίρετη αὐτὴ ἀντικατάσταση δημιουργεῖ τὴν ἀνάγκη νὰ ἀντικατασταθοῦν καὶ παρόμοιες λέξεις καὶ σὲ ἄλλα τροπάρια τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὑμνογραφίας, ὅπως π.χ .στὰ πολυσυνηθισμένα κοντάκια τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (…εὔφρανον ἐν τὴ δυνάμει σου τοὺς πιστοὺς βασιλεῖς ἠμῶν,νίκας χορηγῶν αὐτοῖς κατὰ τῶν πολεμίων) καὶ τῆς Ὑπαπαντῆς( ..καὶ κραταίωσον βασιλεῖς οὖς ἠγάπησας) καθὼς καὶ ἀπὸ εὐχὲς τῆς Θείας Λειτουργίας.(… Ἔτι προσφέρομεν σοὶ τὴν λογικὴν ταύτην λατρείαν ὑπὲρ τῆς οἰκουμένης, ὑπὲρ τῆς ἁγίας σου Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ὑπὲρ τῶν ἐν ἁγνεία καὶ σεμνὴ πολιτεία διαγόντων, ὑπὲρ τῶν πιστοτάτων καὶ φιλοχρίστων ἠμῶν Βασιλέων, παντός του παλατίου καὶ τοῦ στρατοπέδου αὐτῶν. Δὸς αὐτοῖς, Κύριε, εἰρηνικὸν τὸ Βασίλειον, ἴνα καὶ ἠμεῖς, ἐν τὴ γαλήνη αὐτῶν, ἤρεμον καὶ ἠσύχιον βίον διαγωμεν, ἐν πάση εὐσεβεία καὶ σεμνότητι.»)
Ἀλλὰ «βασιλεῖς ,μὲ τὴν εὐρύτερη σημασία τῆς λέξεως ,εἶναι ὅλοι ὅσοι ἔχουν ἐξουσία στὰ χέρια τους καὶ ἀσκοῦν διοίκηση καὶ διακυβέρνηση μικρῆς ἢ μεγάλης ὁμάδας ἀνθρώπων. .Βασιλέας ἀκόμη ,μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι εἶναι ὁ κάθε ἄνθρωπος ,ποὺ ἔχει νὰ ἀντιπαλέψει πρὸς τὶς συνεχεῖς ἐπιβουλὲς καὶ ἐπιθέσεις τοῦ διαβόλου ,ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ κατεξοχὴν ἀντίπαλος καὶ ὁ ἀσίγαστος «πολεμήτωρ» τοῦ κάθε πιστοῦ ,ὁ πιὸ ἄγριος ,ἀλλαζονικὸς καὶ βάρβαρος ἐχθρός του. Τέλος σημειώνουμε ὅτι ὁ βασιλικὸς χαρακτήρας τοῦ ἀνθρώπου ,ὡς κυρίαρχου στὴ φύση δημιουργήματος τοῦ Θεοῦ ,μαρτυρεῖται ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν Ἁγία Γραφή.
Στὴν Π.Δ .π.χ ὁ Θεὸς εὐλογώντας τοὺς πρωτοπλάστους λέγει χαρακτηριστικά.
«Αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης της γὴς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γὴς « (Γέν.1,28).
Στὴν Καινὴ Διαθήκη ἐξάλλου ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης στὴν Ἀποκάλυψη γράφει τὰ ἑξῆς γιὰ τὴν βασιλικὴ ἰδιότητα τοῦ ἀνθρώπου τὴν ὁποία ἀπέκτησε μετὰ τὴν πτώση του μὲ τὴν «ἐπιφάνεια τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ»
«Καὶ ἐποίησεν ἠμᾶς βασιλείαν …»(α,6) «καὶ ἐποίησας αὐτούς ….βασιλεῖς ….καὶ βασιλεύσουσι ἐπὶ τῆς γὴς» (ἐ,10).
«Κύριος ὁ Θεὸς φωτιεῖ αὐτοὺς καὶ βασιλεύσουσιν εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων»(κβ,5).
Πηγή: http://dosambr.wordpress.com/2010/09/14/%CF%84%CE%BF%CE%AF%CF%82-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CF%83%CE%B9-%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%82-%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%B2%CE%AD%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC-%CE%B2%CE%B1/
Ἀπό:Ἀπόψεις γιὰ τὴν Μονὴ Βατοπαιδίου