Σάββας Ἠλιάδης
Οἱ καιροί οὐ μενετοί! Χαλεποί, προκατακλυσμιαῖοι!
Ἐπίκαιρος ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου καί μᾶς διδάσκει διά τοῦ δικαίου Νῶε: «οὐκ ἔσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ κακίᾳ»! (Εξ.23,2)
"... Θέλω πάλι νά παρουσιάσω στήν ἀγάπη σας τήν ὑπόθεση σχετικά μέ τόν δίκαιο Νῶε, γιά νά μάθετε καλά τήν μεγάλη ἀρετή τοῦ δικαίου αὐτοῦ ἀνθρώπου ἀλλά καί τήν ἀνέκφραστη φιλανθρωπία καί τήν μακροθυμία τοῦ Θεοῦ, πού ὑπερβαίνει κάθε λογική.
Μάθατε χθές πώς, ἀμέσως μετά τήν γέννησή του ὁ δίκαιος αὐτός, ἀφοῦ πῆρε τό ὄνομα ἀπό τόν πατέρα του, περιφερόταν ἀνάμεσα σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς του, διδάσκοντας... καί προαναγγέλλοντας τίς συμφορές μέ τό δικό του στόμα, μέ τήν δική του παρουσία, κραυγάζοντας καί λέγοντας: «Ἀπομακρυνθεῖτε ἀπό τήν κακία. Ἐπιδιώκετε τήν ἀρετή. Φοβηθεῖτε τήν τιμωρία πού θά σᾶς ἔρθει, διότι θά καταπλακώσει γενική συμφορά ὅλη τήν οἰκουμένη». Φαίνεται ὑπερβολική ἡ ἀγανάκτηση, ἀλλά αὐτό συνέβαινε, ἐπειδή βέβαια ἦταν καί μεγάλη ἡ ὁρμή καί ἡ ἐξάπλωση τῆς κακίας. Καί αὐτό δέν τό ἔκανε γιά δύο ἤ τρία χρόνια, ἀλλά ἐπί πεντακόσια χρόνια συνέχισε νά συμβουλεύει καί νά παρακαλεῖ.
Εἴδατε τήν μακροθυμία τοῦ Δεσπότου; Εἴδατε τήν ἀκρότητα τῆς ἀγαθότητάς του; Εἴδατε τήν ἀνέκφραστη ἀνεξικακία του; Εἴδατε ὅμως καί τήν ὑπερβολική κακία; Εἴδατε τό μέγεθος τῆς ἀχαριστίας;
Στό σημεῖο λοιπόν αὐτό, ὅπως ξέρετε, εἴχαμε σταματήσει τήν διδασκαλία μας. Σήμερα ὅμως εἶναι ἀνάγκη νά μάθετε πῶς ὁ φιλάνθρωπος Θεός, μή λησμονῶντας τήν δική του ἀγαθότητα, δέν σταμάτησε οὔτε ὅταν συμπληρώθηκαν τά πεντακόσια χρόνια, ἀλλά πρόσθεσε καί ἄλλη πρόνοια γιά ἐκείνους πού εἶχαν ἁμαρτήσει τόσο πολύ. «Καί ἦταν ὁ Νῶε, λέει, πεντακοσίων ἐτῶν». Σκόπιμα μᾶς ἐπεσήμανε ἡ Ἁγία Γραφή τά χρόνια τοῦ δικαίου Νῶε, γιά νά μάθουμε ἐπί πόσα χρόνια συνέχισε νά τούς συμβουλεύει καί πῶς ἐκεῖνοι, ἀφοῦ προτίμησαν μέν τόν δρόμο τῆς κακίας, φθείρονταν πάνω σ΄ αὐτόν, ὁ δίκαιος ὅμως βαδίζοντας ἀντίθετα πρός ὅλους, ἐπέδειξε τήν ὕψιστη ἀρετή, ὥστε καί τήν εὔνοια τοῦ Θεοῦ νά ἀποσπάσει καί, ἐνῶ ὅλοι ἦταν ἔνοχοι καί ἄξιοι τιμωρίας, αὐτός μόνο νά τήν ἀποφύγει μέ τούς συγγενεῖς του.
Ἀπό ἐδῶ διδασκόμαστε πώς, ἐάν εἴμαστε νηφάλιοι καί δέν ἀδιαφοροῦμε, ὄχι μόνο δέν μᾶς βλάπτει καθόλου ἡ συναναστροφή μέ τούς κακούς, ἀλλά καί μᾶς καθιστά περισσότερο προσεκτικούς γιά τήν ἀπόκτηση τῆς ἀρετῆς. Γί` αὐτόν τόν λόγο καί ὁ φιλάνθρωπος Θεός οἰκονόμησε ἔτσι τά πράγματα, ὥστε νά συνυπάρχουν ὅλοι μαζί, οἱ κακοί καί οἱ καλοί, ὥστε καί ἡ κακία τῶν πονηρῶν νά περιορίζεται καί ἡ ἀρετή τῶν ἀγαθῶν νά φαίνεται λαμπρότερη ἀλλά καί νά κερδίζουν πάρα πολλά οἱ ἀδιάφοροι, ἄν τό θέλουν βέβαια, ἀπό τήν συναναστροφή τους μέ τούς ἐνάρετους. Διότι σκέψου, σέ παρακαλῶ, τήν ἀρετή αὐτοῦ τοῦ δικαίου, πῶς ἀνάμεσα σέ τόσο πλῆθος ἀνθρώπων, τό ὁποῖο πορευόταν μέ φοβερή ὁρμή πρός τήν κακία, μόνος αὐτός βάδισε τόν ἀντίθετο δρόμο, προτιμῶντας τήν ἀρετή ἀντί γιά τήν κακία. Καί οὔτε ἡ συμφωνία στό φρόνημά τους οὔτε ὁ ἀριθμός τοῦ πλήθους τόν κατέστησαν ὀκνηρό, ὥστε νά πορευτεῖ πρός τήν ὁδό τῆς ἀρετῆς, ἀλλά ἐκ τῶν προτέρων ἤδη ἐκπλήρωνε ἐκεῖνο τό ὁποῖο ἐπρόκειτο νά εἰπωθεῖ ἀπό τόν μακάριο Μωυσῆ, ὅτι: «Δέν θά εἶσαι μέ τούς πολλούς στόν δρόμο τῆς κακίας». (Ἐξ. 23,2)
Καί τό παράδοξο καί θαυμαστό εἶναι πώς, ἐνῶ εἶχε ἀπέναντί του πολλούς, μᾶλλον δέ ὅλους, νά τόν σπρώχνουν πρός τήν κακία καί τήν διάπραξη πονηρῶν πράξεων καί δέν ὑπῆρχε κανένας νά τόν προτρέπει πρός τήν ἀρετή, μέ δική του πρωτοβουλία καί ἀπόφαση, ὅρμησε μέ τόση σφοδρότητα πρός αὐτήν, ὥστε νά περάσει καί νά σταθεῖ ἀπέναντι σέ τόσο πλῆθος. Καί οὔτε φοβήθηκε οὔτε ἔβλεπε μέ ὑποψία τήν κακή συμφωνία οὔτε ἔπαθε κάτι τέτοιο, τό ὁποῖο ἦταν φυσικό νά τό πάθουν οἱ ἀδιάφοροι, πού ὅταν δοῦν πολλούς νά συμφωνοῦν στό ἴδιο πρᾶγμα, τό προβάλλουν ὡς ἀφορμή καί δικαιολογία στή δική τους ἀδιαφορία καί λένε΄ «γιατί λοιπόν νά σκέφτομαι ἐγώ τελείως διαφορετικά καί παράδοξα σέ σχέση μέ ὅλους αὐτούς καί νά ἐναντιώνομαι σέ τόσο πλῆθος καί νά ἀναλαμβάνω τόσο μεγάλο πόλεμο ἐναντίον τόσου λαοῦ; Μήπως εἶμαι δικαιότερος ἀπό ὅλους αὐτούς; Τί μοῦ χρειάζεται τώρα νά ἔχω μιά τέτοια ἔχθρα; Τί θά κερδίσω ἀπό τό μῖσος πού θά δημιουργηθεῖ;».
Τίποτε ἀπό αὐτά τά ἀνώφελα δέν σκέφτηκε καί οὔτε κἄν διανοήθηκε. Ἀλλά πάλι ἐκπλήρωνε ἐκ τῶν προτέρων ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ προφήτης, ὅτι «εἶναι ἰσχυρότερος ὁ ἕνας, ὁ ὁποῖος ἐκτελεῖ τό θέλημα τοῦ Κυρίου, παρά οἱ ἄπειροι παράνομοι».(Σοφ. Σειρ. 16,3) Μήπως, λέει, ἡ σύμπραξη καί ἡ πλήρης συμφωνία μέ τό πλῆθος, τό ὁποῖο τρέπεται αὐτοβούλως πρός τήν κακία, θά μπορέσει νά μέ ἀπαλλάξει ἀπό τήν τιμωρία; Διότι γνώριζε, γνώριζε πολύ καλά ὅτι ὁ καθένας θά λογοδοτήσει γιά τήν δική του σωτηρία καί εἶναι ἀδύνατο νά ὑπομείνει ἄλλος τιμωρία γιά λογαριασμό τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἀλλά καί νά λάβει κάποια ἀμοιβή. Γί΄ αὐτό, ὁ δίκαιος, σάν νά ἦταν μιά σπίθα στή μέση τοῦ πελάγους, ὄχι μόνο δέν ἔσβηνε, ἀλλά καί καθημερινά ἔλαμπε μέ περισσότερο φῶς, διδάσκοντας σέ ὅλους μέ τά ἔργα του.
Εἶδες πόσο αὐτεξούσια δημιούργησε ὁ Θεός τήν φύση μας; Διότι, πές μου, ἀπό ποῦ ἐκεῖνοι μέν ἔτρεχαν πρός τήν κακία καί καθιστοῦσαν τούς ἑαυτούς τους ἐνόχους γιά τιμωρία, αὐτός δέ, ἀφοῦ προτίμησε τήν ἀρετή καί ἀπέφυγε τήν συναναστροφή μαζί τους, δέν ἔλαβε γεύση τῆς τιμωρίας; Δέν εἶναι λοιπόν ὁλοφάνερο πώς ὁ καθένας μέ τήν δική του προαίρεση ἐκλέγει ἤ τήν κακία ἤ τήν ἀρετή; Διότι, ἄν δέν συνέβαινε αὐτό καί ἄν δέν εἶχε αὐτήν τήν ἐξουσία τό ἀνθρώπινο γένος, δέν θά ἔπρεπε οὔτε ἐκεῖνοι νά τιμωροῦνται οὔτε αὐτοί, οἱ δίκαιοι, νά παίρνουν ἀμοιβή γιά τήν ἀρετή τους. Ἐπειδή ὅμως, μετά την χάρη του ὁ Θεός, ἄφησε τά πάντα στήν δική μας προαίρεση, γί΄ αὐτό καί τους μέν ἁμαρτάνοντες τούς περιμένουν κολάσεις, τούς δέ ἐνάρετους ἀμοιβές καί μισθοί..."
(Ἁγίου Χρυσοστόμου - Ὁμιλία Κβ΄ εἰς τήν Γένεσιν)
Ἀπόδοση στήν Νεοελληνική:
Σάββας Ἠλιάδης
Δάσκαλος
Κιλκίς, 28-9-2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου