Menu

7 Ιουλ 2020

Μετά το «ἡ Κύπρος εἶναι μακριά», ἂς μὴν μᾶς ποῦν τὸ ἴδιο γιὰ τὸ Καστελλόριζο...

Γράφει ὁ Ἀναστάσιος Λαυρέντζος

Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἴσως ἡ μόνη χώρα στὸν κόσμο, στὴν ὁποία ἡ ὑπεράσπιση τῶν ἐθνικῶν δικαιωμάτων της ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὸ διεθνὲς δίκαιο θεωρεῖται μαξιμαλισμός. Ἀντίστοιχα, «κανονικὸ» θεωρεῖται τὸ νὰ μὴν διεκδικοῦμε ὅλα ὅσα μᾶς ἀνήκουν, γιατί αὐτὸ μπορεῖ νὰ ἐρεθίσει τὴν Τουρκία, ἡ ὁποία «ἔχει καὶ αὐτή τὰ δικά της ζωτικὰ συμφέροντα». Ἐπίσης «προοδευτικὸ» καὶ «συνετὸ» εἶναι «νὰ δεχτοῦμε νὰ χάσουμε μερικά, γιατί ἔτσι θὰ ἐξασφαλίσουμε τὰ ὑπόλοιπα».
Αὐτὲς εἶναι οἱ ἀπόψεις ποὺ ἐκφράζει μεγάλη μερίδα τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτικοῦ κόσμου, ἀλλὰ καὶ τῆς ἐπίσημης διανόησης, ὅπως αὐτή,αὐτῇ ἐκπροσωπεῖται ἀπὸ καθηγητὲς καὶ εἰδικοὺς ποὺ στελεχώνουν τὶς τεχνοκρατικὲς θέσεις τοῦ συστήματος ἐξουσίας. Σὲ αὐτὸ τὸ γνώριμο πλαίσιο κινήθηκαν πρόσφατα οἱ τοποθετήσεις τοῦ μέχρι πρότινος ἐπικεφαλῆς τοῦ Ἐπιστημονικοῦ Συμβουλίου τοῦ...ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν κ. Ροζάκη σὲ τηλεοπτικὴ ἐκπομπή.

Σὲ συνέντευξή του πρὸς τὸν δημοσιογράφο Γ. Σαχίνη, ὁ κ. Ροζάκης διατύπωσε τὴν ἄποψη ὅτι τὸ Καστελλόριζο εἶναι ἀποκομμένο καὶ πολὺ μακριὰ ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὴ Ρόδο. Ἄρα, κατὰ τὴν ἄποψη αὐτή, δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει πλήρη ἐπήρεια σὲ ΑΟΖ. Ἔσπευσε ἐπὶ πλέον νὰ πεῖ ὅτι οἱ ἀκτὲς τῆς Τουρκίας εἶναι πολὺ μεγαλύτερες ἀπὸ τὶς ἀκτὲς τῆς Κύπρου. Γι' αὐτὸν τὸν λόγο, κατὰ τὸν ἴδιο, «ἡ Τουρκία τράβηξε μιὰ οριοθετική γραμμὴ ποὺ εἶναι πιὸ κοντὰ στὶς ἀκτὲς τῆς Κύπρου παρὰ στὶς δικές της».

Τὸ ἐπιχείρημα τῆς μεγάλης τουρκικῆς ἀκτογραμμῆς ὁ κ. Ροζάκης τό προέβαλε ὡς βάσιμο, ὅπως εἶχε κάνει παλαιότερα καὶ ὁ πρώην ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν κ. Κατρούγκαλος. Ὅμως δὲν ὑπάρχει σχετικὴ πρόνοια στὸ Δίκαιο τῆς Θάλασσας, τὸ ὁποῖο ὁρίζει τὴν ΑΟΖ τῶν παρακτίων κρατῶν. Ὁμοίως δὲν ὑπάρχει κάποια ρητὴ ἀναφορὰ γιὰ περιορισμὸ τῶν δικαιωμάτων τῶν νήσων ποὺ βρίσκονται κοντά σε ἄλλες χῶρες. Ἀντιθέτως ὑπάρχει ἀναφορὰ ὅτι τὰ νησιὰ ποὺ εἶναι ἱστορικὰ κατοικημένα καὶ ἔχουν οἰκονομικὴ ζωὴ ἔχουν δικαιώματα ΑΟΖ σύμφωνα μέ τὶς πρόνοιες ποὺ ἰσχύουν καὶ γιὰ τὶς ἄλλες ἠπειρωτικὲς περιοχὲς (UNCLOS Ἄρθρο 121).

Τὸ εὗρος τῶν χωρικῶν ὑδάτων

Ὁ κ. Ροζάκης ἀναφέρθηκε καὶ στὸ εὗρος τῶν ἑλληνικῶν χωρικῶν ὑδάτων. Σχετικὰ προέκρινε ὅτι «τὸ ἰδανικὸ θὰ ἦταν νὰ ἐπεκταθοῦν στὰ 10 ναυτικὰ μίλια» καὶ ὄχι στὰ 12 μίλια, ὅπως προβλέπει τὸ διεθνὲς δίκαιο. Τὸ σκεπτικό του ἦταν ὅτι μὲ ἑλληνικὰ χωρικὰ ὕδατα 12 μιλίων, τὸ Αἰγαῖο θὰ γίνει μιὰ θάλασσα κλειστὴ γιὰ τὴ διεθνῆ ναυσιπλοΐα.

Πρόκειται γιὰ τοποθέτηση μᾶλλον αὐθαίρετη, ἀφοῦ καὶ μὲ 10 μίλια τὰ πλοῖα ποὺ θὰ διασχίζουν τὸ Αἰγαῖο θὰ πρέπει νὰ ἀκολουθοῦν δαιδαλώδεις διαδρομὲς γιὰ νὰ παραμένουν σὲ διεθνῆ ὕδατα. Ἐξάλλου, ἀκόμη καὶ στὰ 12 μίλια, ὅπως καὶ τώρα, προβλέπεται ἡ ἔννοια τῆς ἀβλαβοῦς διέλευσης καὶ μποροῦν νὰ ὁρισθοῦν διάδρομοι ἐλεύθερης ναυσιπλοΐας. Πρόκειται, λοιπόν, γιὰ μιὰ καθαρὰ προσχηματικὴ ἐπιχειρηματολογία, ἡ ὁποία προσφέρει δικαιολογητικὴ βάση στὶς παράλογες τουρκικὲς ἀξιώσεις.

Τὸ πρόβλημα μὲ τὶς παραπάνω ἀπόψεις δὲν εἶναι τόσο τὸ ἂν εἶναι σωστὲς ἢ λανθασμένες, ἀλλὰ τὸ ὅτι στὴν Ἑλλάδα ἕνα ὁλόκληρο σύστημα στοὺς κόλπους καὶ στὶς παρυφὲς τῆς ἐξουσίας εἶναι ἕτοιμο νὰ κάνει οἰκειοθελῶς καὶ προληπτικὰ ἐκπτώσεις στὰ δικαιώματα ποὺ ἀναγνωρίζει στὴν Ἑλλάδα τὸ διεθνὲς δίκαιο. Σὲ μιὰ χώρα μάλιστα ἡ ὁποία ἔχει ὡς σημαία τὸ διεθνὲς δίκαιο.

Ἡ κατάσταση θὰ ἦταν διαφορετικὴ ἂν ὁ κ. Ροζάκης ἦταν ἁπλῶς ἕνας πανεπιστημιακὸς ποὺ διατυπώνει τὴν ἄποψη του. Ὅμως ὑπῆρξε ὑφυπουργὸς Ἐξωτερικῶν ἐπὶ κυβερνήσεων Σημίτη καὶ ἔχει λειτουργήσει ὡς ἐμπειρογνώμων καὶ ἀνώτατος σύμβουλος τοῦ ἑλληνικοῦ ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν σὲ πολλὲς ἄλλες ἑλληνικὲς κυβερνήσεις. Στὸ πλαίσιο αὐτὸ ἔχει διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο στὴ διαμόρφωση τῆς ἑλληνικῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς.

Τὸ Καστελλόριζο καὶ οἱ ἐπιδιώξεις τῆς Ἑλλάδας

Τὸ βασικὸ ἐρώτημα λοιπὸν εἶναι το ποιὰ ἀκριβῶς εἶναι ἡ ἑλληνικὴ πολιτικὴ στὸ Αἰγαῖο καὶ τὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Εἶναι ἄραγε μιὰ στάση ἀναμονῆς μέχρι νὰ ὡριμάσουν οἱ συνθῆκες καὶ νὰ πειστεῖ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς γιὰ τὶς κυοφορούμενες ὑποχωρήσεις; Ἔχει ἡ Ἑλλάδα γεωπολιτικὲς φιλοδοξίες σὲ αὐτὴ τὴ νευραλγικὴ περιοχὴ τοῦ πλανήτη; Ἢ μήπως ἡ πολιτική της περιορίζεται στὸ νὰ ὑποχωροῦμε κάθε φορὰ καὶ σὲ κάτι, προκειμένου νὰ ἔχουμε τὴν ἡσυχία μας γιὰ μερικὰ ;

Ἄν πράγματι ἰσχύει κάτι τέτοιο, τότε πρόκειται γιὰ μιὰ πολὺ ἐπικίνδυνη αὐταπάτη ποὺ οὐδέποτε δικαιώθηκε ἱστορικά. Καὶ εἶναι πραγματικὰ ἀπορίας ἄξιο πῶς τέτοιες ἀπόψεις διατυπώνονται καὶ ἀπὸ πανεπιστημιακοὺς καθηγητές, οἱ ὁποῖοι τοὐλάχιστον ὀφείλουν νὰ ἔχουν διαβάσει Θουκυδίδη. Ὅμως δὲν χρειάζεται νὰ ἔχεις διαβάσει Θουκυδίδη γιὰ νὰ καταλαβαίνεις ὅτι δὲν μπορεῖς νὰ ταΐζεις συνεχῶς τὸν λύκο μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι κάποτε θὰ γίνει χορτοφάγος.

Ἐπίσης, δὲν χρειάζεται νὰ ἔχεις διαβάσει Θουκυδίδη γιὰ νὰ καταλαβαίνεις ὅτι στὴν ἱστορία καμία χώρα δὲν ἐπιβίωσε παραιτούμενη τῶν νόμιμων δικαιωμάτων της. Διότι μιὰ κανονικὴ χώρα θὰ ἐπιζητοῦσε νὰ προεκτείνει τὴ γεωπολιτική της παρουσία στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Ἔτσι ἀκόμη κι ἂν δὲν ὑπῆρχε τὸ ἑλληνικὸ Καστελλόριζο θὰ ἔπρεπε νὰ τὸ εἴχαμε ἐφεύρει.

Ἀκόμη κι ἂν ἡ Κύπρος δὲν ἦταν ἕνα ἑλληνικὸ νησί, κατεχόμενο κατὰ τὸ ἥμισυ ἀπὸ ξένες δυνάμεις, θὰ ἔπρεπε νὰ μᾶς ἐνδιαφέρει πάρα πολύ. Καὶ τὸ σύμπλεγμα τοῦ Καστελλορίζου (Ρῷ, Καστελλόριζο καὶ Στρογγύλῃ) δὲν εἶναι βεβαίως ἕνα ἀτύχημα, ἀλλὰ ἕνα δῶρο τῆς γεωγραφίας. Εἶναι ὁ στρατηγικὸς κρίκος ποὺ ἐξασφαλίζει τὴ συνέχεια τῆς ἑλληνικῆς καὶ τῆς κυπριακῆς ΑΟΖ, συγκροτῶντας ἕναν ἑνιαῖο οἰκονομικὸ καὶ γεωπολιτικὸ χῶρο. Ἡ διατήρηση αὐτοῦ τοῦ χώρου θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι βασικὴ προτεραιότητα τοῦ ἑλληνικοῦ σχεδιασμοῦ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου