Ἐπιστολὴ τῆς ΠΕΘ πρὸς τὴν Ὑπουργὸ Παιδείας γιὰ τὶς ρυθμίσεις τοῦ πολυνομοσχεδίου γιὰ τὰ Θρησκευτικὰ καὶ τὶς ἀπαλλαγὲς

Ἐπιστολὴ πρὸς τὴν Ὑπουργὸ Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων ἀπὸ τὴν Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων 

Ἀθήνα, 26 Ἀπριλίου 2020 

Ἀριθμ. Πρώτ. 16 

Πρός: 

Τὴν Κὰ Νίκη Κεραμέως, 

Ὑπουργὸ Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων 

Κοίν.: 

1) Πρὸς τὸν Μακαριώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερώνυμον, Πρόεδρον καὶ ἅπαντές τους Ἱεράρχες τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἑλλάδος 

2) Κὰ Σοφία Ζαχαράκη, Ὑφυπουργὸ Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων Ἁρμόδια γιὰ τὴν Πρωτοβάθμια καὶ Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση 

Ἀξιότιμη Κὰ Ὑπουργέ, 

Χριστὸς Ἀνέστη, 

Παρὰ τὴν ἐπίμονη καὶ ἀκατανόητη ἐκ μέρους σᾶς ἄρνηση διαλόγου μὲ τὸν θεολογικὸ κόσμο τῆς χώρας, τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν ὁποίων ἐκφράζεται μέσω τῆς Πανελλήνιας Ἑνώσεως Θεολόγων, εἴμαστε ὑποχρεωμένοι, ἀπὸ τὸ θεσμικό μας ρόλο, νὰ... ἐκθέσουμε τὶς παρατηρήσεις μας ἀλλὰ καὶ τὰ αἰτήματα – προτάσεις μᾶς τόσο ὡς πρὸς τὸ ὑπὸ διαβούλευση πρόσφατο Νομοσχέδιο γιὰ τὴν Παιδεία, σὲ ὅ, τί ἀφορᾶ στὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ὅσο καὶ ὡς πρὸς τὸ θέμα τῶν ἀπαλλαγῶν ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν. 

1. Μὲ τὸ ὡς ἄνω Νομοσχέδιο: 

α) Διατηρεῖται ἡ μείωση τῶν ὡρῶν διδασκαλίας στὴν Ε΄ καὶ ΣΤ΄ Τάξεις τοῦ Δημοτικοῦ ποὺ ἰσχύει ἀπὸ τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 2016 (Νέα Προγράμματα Σπουδῶν γιὰ τὰ Θρησκευτικά). 

β) Τὸ μάθημα ἑξαιρεῖται τῶν ἐξετάσεων καὶ δὲν ἀντιμετωπίζεται κανονικὰ καὶ ἰσότιμα μὲ τὰ ὑπόλοιπα μαθήματα, ὅπως προβλέπεται μάλιστα καὶ ἀπὸ τὶς πρόσφατες ἀποφάσεις τοῦ ΣτΈ. 

γ) Διατηρεῖται, ἐπίσης, ὁ ἀντιπαιδαγωγικὸς καὶ ἀντιεπιστημονικὸς διαχωρισμὸς τῶν μαθημάτων, σὲ γραπτῶς ἐξεταζόμενα καὶ μὴ ἐξεταζόμενα μαθήματα, σύμφωνα μὲ τὶς ρυθμίσεις τοῦ κ. Γαβρόγλου, παρὰ τὴν ἀποδεδειγμένη καὶ ἀπὸ διεθνεῖς ἔρευνες ὑποβάθμιση τοῦ μαθησιακοῦ ἐπιπέδου τῶν Ἑλλήνων μαθητῶν. Ἰδιαίτερα, στὸ Λύκειο, ἡ ἐξαίρεση τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, ἀπὸ τὴν ἐφαρμογὴ τῆς Τράπεζας θεμάτων, συνιστᾶ σαφέστατη ὑποβάθμιση τοῦ μαθήματός μας. 

δ) Δὲν λαμβάνονται ὑπόψη οἱ πρόσφατες ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας (ΣτΈ), οἱ ὁποῖες προβλέπουν σαφέστατα ὅτι ἡ «ἀνάπτυξη τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως» ἀποτελεῖ «συνταγματικὴ ὑποχρέωση τοῦ Κράτους, ἐπιτελεῖται δὲ κυρίως μὲ τὴ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, τὸ ὁποῖο γιὰ νὰ ὑπηρετεῖ τὸν ἐν λόγω σκοπό, πρέπει νὰ διδάσκεται ἐπὶ ἱκανὸ ἀριθμὸ ὡρῶν διδασκαλίας ἐβδομαδιαίως» (βλ. ΣτῈ 660, 926/2018 Ὁλομ., 2176/1998,7μ., 3356/1995), νὰ μὴν ὑποβαθμίζεται, κατὰ τὴν διδασκαλία καὶ τὴν ἐξέταση, σὲ σχέση μὲ ἄλλα μαθήματα καὶ νὰ περιλαμβάνει ὁπωσδήποτε, μὲ σαφήνεια καὶ πληρότητα, τὰ δόγματα, τὶς ἠθικὲς ἀξίες καὶ τὶς παραδόσεις τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, χωρὶς νὰ προκαλεῖ σύγχυση μὲ τὴ διδασκαλία ἄλλων δογμάτων καὶ θρησκειῶν» (ΣτΈ, ἄπ. 1749, 16). 

Σύμφωνα μὲ τὰ παραπάνω: 

α. Εἶναι ἀναγκαῖο νὰ ἐπανέλθει ἡ δίωρη διδασκαλία τῶν Θρησκευτικῶν στὴν Ε΄ καὶ στὴν Στ΄ τάξη τοῦ Δημοτικοῦ. 

β. Νὰ ἐπανέλθει τὸ δίωρο στὸ μάθημα τῆς Γ’ Λυκείου 

γ. Νὰ ὁριστεῖ διδακτέα καὶ ἐξεταστέα ὕλη τοῦ μαθήματος καὶ νὰ ὑπάρχει ἐγχειρίδιο. 

δ. Τὸ μάθημα νὰ ἐξετάζεται κανονικὰ καὶ ἰσότιμα μὲ τὰ ὑπόλοιπα μαθήματα. 

2. Ὡς πρὸς τὴν ἔκδοση τῆς νέας ἐγκυκλίου, ποὺ ἐπίκειται, γιὰ τὸ ζήτημα τῶν ἀπαλλαγῶν, ζητοῦμε νὰ περιλαμβάνονται σὲ αὐτήν, σύμφωνα καὶ μὲ τὶς ἀποφάσεις τοῦ ΣτΈ, μόνον οἱ κατηγορίες τῶν μαθητῶν, ποὺ δικαιοῦνται ὄντως, ἀπαλλαγῆ (ἑτερόδοξοι, ἀλλόθρησκοι ἢ ἄθεοι μαθητὲς) καὶ νὰ εἶναι συμβατή, μὲ τὴ συνταγματικὴ ὑποχρέωση τοῦ Κράτους γιὰ τὴν «ἀνάπτυξη τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς συνειδήσεως τῶν μαθητῶν ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἀνήκοντες στὴν πλειοψηφία τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ἀσπάζονται τὸ ὀρθόδοξο χριστιανικὸ δόγμα». Μὲ ἄλλα λόγια, ζητοῦμε νὰ βρεθεῖ τρόπος, ἔτσι ὥστε ἡ ἀναμενόμενη Ἐγκύκλιος νὰ ἐκφράζει τὴν ὑποχρεωτικότητα τῆς παρακολούθησης τοῦ μαθήματος, ἀπὸ ὅλους τους ὀρθόδοξους μαθητές, ὅπως ἀκριβῶς διατυπώθηκε καὶ κατοχυρώθηκε μὲ τὶς πρόσφατες δικαστικὲς ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας καὶ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου. 

3. Ἕνα ἄλλο, ἐξίσου σημαντικὸ αἴτημα - πρότασή μας ἀφορᾶ στὸ ἔργο τῆς ἐκπόνησης τῶν νέων Προγραμμάτων Σπουδῶν καὶ βιβλίων γιὰ τὸ μάθημά μας, ποὺ θὰ πραγματοποιηθεῖ σύντομα, γιὰ ὅλες τὶς βαθμίδες τοῦ σχολείου, ὅπως πληροφορηθήκαμε, μετὰ ἀπὸ πρόσφατη ἐπίσκεψή μας στὸ Ἰνστιτοῦτο Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς. Ζητοῦμε τὴν παρέμβασή σας, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ἀποκλειστοῦν, γιὰ ἄλλη μία φορά, ἀπὸ τὶς ὑπὸ σύσταση Ἐπιτροπὲς τῶν ἐμπειρογνωμόνων, οἱ εἰδικοὶ ἐκπρόσωποι τῆς ΠΕΘ, προκειμένου νὰ συμβάλουν, μὲ τὶς θεολογικοπαιδαγωγικὲς τοὺς γνώσεις καὶ ἐμπειρίες, στὴ διαμόρφωση τῶν ἐν λόγω Προγραμμάτων καὶ Βιβλίων, ἔτσι ὥστε νὰ εἶναι σύμφωνα μὲ «τὰ δόγματα, τὶς ἠθικὲς ἀξίες καὶ τὶς παραδόσεις τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ», ὅπως, ἄλλωστε, ὁρίζεται ἀπὸ τὶς (4) τελευταῖες ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας. 

Κυρία Ὑπουργέ, δυστυχῶς, μὲ ὑπαιτιότητα τοῦ Ὑπουργείου σας, δυσχεραίνεται ὁ ἐπιβαλλόμενος οὐσιαστικὸς διάλογος, ἀνάμεσα σὲ σᾶς καὶ στὴν Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διατηρεῖται ἡ ἀλλοίωση τῆς θεολογικοπαιδαγωγικῆς οὐσίας τοῦ μαθήματός μας καὶ ἡ δυναμική της προσφορᾶς του στὴ νέα γενιὰ τῆς πατρίδας μας, ὅπως σᾶς ἐξηγήσαμε σὲ προηγούμενη ἀνοικτὴ ἐπιστολή μας. Μὲ τὰ δεδομένα αὐτά, ἡ Ἕνωσή μας δηλώνει ὅτι θὰ συνεχίσει τὴν προσπάθειά της γιὰ νὰ ἀποκατασταθοῦν οἱ σχέσεις μας, λόγω καὶ τῆς ἀναστάσιμης περιόδου ποὺ διανύουμε, προσπαθώντας νὰ σᾶς πείσει γιὰ τὴν ἀναγκαιότητα τοῦ μεταξὺ μας διαλόγου. Παράλληλα, θὰ ἐντείνει τὸν ἀγώνα της, γιὰ τὴν πλήρη ἀποκατάσταση τῆς συνταγματικῆς νομιμότητας στὸν χῶρο τῆς χριστιανικῆς θρησκευτικῆς ἀγωγῆς. Ἐλπίζουμε ὅτι, ἔστω καὶ τώρα, θὰ μεταβληθεῖ ἡ στάση τοῦ Ὑπουργείου σας καὶ ὅτι, ἀφενός, θὰ μεριμνήσετε γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τοῦ διαλόγου μὲ τὴν Ἕνωσή μας, γιὰ ὅλα τὰ προκύπτοντα θέματα καί, ἀφετέρου, ἐπιδεικνύοντας ἔμπρακτα τὴν καλή σας διάθεση, θὰ λάβετε ὑπόψη τὰ αἰτήματα – προτάσεις μας, σχετικὰ μὲ τὸ μάθημά μας. 

Τέλος, σᾶς προτείνουμε νὰ ὁρίσετε, ἄμεσα, ἐξ ἀποστάσεως σύγχρονη συνάντηση, μὲ τὸ ΔΣ τῆς Ἕνωσής μας, λόγω τῶν συνθηκῶν ποὺ ἐπικρατοῦν, ἐξαιτίας τῆς πανδημίας, ὥστε νὰ συζητήσουμε ὅλα τὰ παραπάνω θέματα. 

Μετὰ τιμῆς, 

Γιὰ τὸ Διοικητικὸ Συμβούλιο 

τῆς Πανελλήνιας Ἕνωσης Θεολόγων 

Ὁ Προεδρος 

Ἡρακλῆς Ρεράκης 

Καθηγητὴς Θεολογίας ΑΠΘ

Ὁ Γενικὸς Γραμματέας 

Παναγιώτης Τσαγκάρης 

Ὕπ. Δρ. Θεολογίας