Menu

30 Απρ 2020

Ἐπιστολὴ τοῦ ἁγίου Φωτίου τοῦ Μεγάλου πρὸς τὸν καίσαρα Βάρδα, ποὺ μαρτυρεῖ περὶ τῆς χριστιανικῆς ταπεινοφροσύνης τοῦ ἀνδρὸς

Μετάφραση – Ἐπιμέλεια – Ἀντιγραφή
Σάββας Ἠλιάδης, Δάσκαλος
(Ἁγίου Νεκταρίου: «ΜΕΛΕΤΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΙΤΙΩΝ ΤΟΥ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ» ΕΚΔΟΣΕΙΣ: NEKT. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ) 

Ποιὸς καιρὸς θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι καταλληλότερος ἀπὸ τὸν σημερινό, ὥστε νὰ γίνει γνωστὴ σὲ ὅλον τὸν κόσμο ἡ πληθὺς τῶν ἀρετῶν τῶν ἁγίων της μᾶς Ἐκκλησίας; Σὲ παρόμοιες καὶ πολὺ δυσκολοτέρες ὧρες οἱ ἅγιοι ἀπεκάλυψαν, ἄκοντες ἐκόντες καὶ ἐν ταπεινώσει, μπροστὰ στὰ μάτια τοῦ κόσμου τὶς θεῖες ἀρετές τους. Ἡ ἀποκάλυψη ἔγινε μὲ ποικίλους τρόπους, ὅπως διαβάζουμε στὰ συναξάριά τους, κατὰ πὼς τοὺς φώτιζε ἡ ἀποθησαυρισμένη στὴν ψυχὴ τοὺς χάρις καὶ παρέμεινε διαχρονικὴ παρακαταθήκη καὶ σὲ ἐμᾶς τοὺς ἐπιγόνους τους. Διότι, ἡ δύναμη τῆς γνήσιας ἀρετῆς εἶναι ἡ ἀνώτερη δύναμη ποὺ πείθει καὶ θεμελιώνει τὴν πίστη μὲ περισσὴ σταθερότητα. Ἀπὸ τὴν ζωὴ καὶ τὰ ἔργα τῶν ἁγίων θὰ ἐμψυχωθοῦν οἱ πιστοὶ καὶ θὰ καλλιεργηθεῖ πνεῦμα ἑνότητας, ἐμπιστοσύνης καὶ ἐλπίδας.
Πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες δημοσιεύσαμε ἕνα ἀπόσπασμα ἐπιστολῆς τοῦ ἁγίου ἐπισκόπου Πενταπόλεως Νεκταρίου πρὸς κάποιο μοναχὸ Ἰωάσαφ, στὸ ὁποῖο ταπεινὰ ἐξυμνεῖ τὸν ἀσκητή, ὡς ὑπέρτερο τῶν Ἀρχιερέων. Γράφει μεταξὺ ἄλλων: «… Αὐτὸς ποὺ τελειώθηκε στὴν ἀρετή, ὑπερέχει αὐτοῦ, ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει ἀκόμη τελειωθεῖ .Καὶ αὐτὸς ποὺ ἔμεινε ὁλωσδιόλου γυμνὸς ἀπὸ τὴν ἀρετή, ὑστερεῖ πολὺ αὐτοῦ ποὺ...
ζεῖ ἀγωνιζόμενος τὴν ἀρετή. Ὁ δὲ ἀμελὴς καὶ ἀμέριμνος, ἀκόμη καὶ ἂν εἶναι Ἀρχιερέας, ὑστερεῖ κατὰ παρασάγγας ἀπὸ τὸν ἐπιμελῆ καὶ τὸν εὑρισκόμενο σὲ ἐγρήγορση, ἀκόμη καὶ ἂν αὐτὸς εἶναι κάποιος ταπεινὸς καὶ ἀσήμαντος μοναχός. Ἄρα, τὸ ἀξίωμα δὲν ἐξυψώνει τὸν κάτοχό του, ἀλλὰ ἡ ἀρετὴ εἶναι ἡ μόνη δύναμη ποὺ ἐξυψώνει, ἡ ὁποία προσφέρει καὶ τὸν ἀρραβώνα τῆς τέλειας δόξας». 

Σήμερα δημοσιεύουμε μία ἐπιστολὴ τοῦ ἁγίου Φωτίου τοῦ Μεγάλου πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Βάρδα. Εἶναι συγκλονιστικὴ ἡ ταπείνωση τοῦ ἁγίου στὴν περιγραφὴ τῆς βίαιης καὶ παρὰ τὴν θέλησή του ἐκλογῆς σὲ Πατριάρχη καὶ τῆς «προσαγωγῆς» του στὸν θρόνο. Ὁ ἅγιος, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε μία ἀπὸ τὶς λαμπρότερες μορφὲς τῆς Ὀρθοδοξίας, στύλος καὶ πυλώνας τῆς ἁγίας Παραδόσεως, ἀγωνίστηκε κατὰ ποικίλων ἐχθρῶν της πίστεως, ἀλλὰ κυρίως τῶν εἰκονομάχων καὶ τῆς αἱρέσεως τοῦ παπισμοῦ. Ἕνας ἅγιος, ὁ ὁποῖος συκοφαντήθηκε καὶ διώχθηκε στὴν ἐποχὴ τοῦ (9ος αἰώνας), ὅπως ἐξάλλου καὶ ὁ ἅγιος Νεκτάριος. Στὴν ἐπιστολὴ ἀναφέρεται μὲ πολλὴ ζέση καρδιᾶς σχετικὰ μὲ τὴν μεσολάβησή του στὸν καίσαρα, γιὰ ἕναν ἱερέα Βλάσιο, τὸν ὁποῖο βασάνισαν καὶ τοῦ ἔκοψαν τὴν γλώσσα, ἐπειδὴ ἔδειξε θάρρος καὶ παρρησία, παρ` ὅλο ποὺ οἱ ἐχθροί του Φωτίου τὸν συκοφαντοῦσαν καὶ προσπαθοῦσαν νὰ τὸν συμπεριλάβουν καὶ αὐτόν, τὸν Βλάσιο, στὸν ἀριθμὸ τῶν θυμάτων τῆς «φιλοδοξίας» τοῦ ἁγίου. 
Ἰδοὺ ἡ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν καίσαρα: 
«Καὶ πρὶν ἀκόμη νὰ γευτῶ τὴν πείρα, γνώριζα ἐγὼ τὸν ἑαυτό μου, πὼς εἶμαι ἀνάξιος του ἀρχιερατικοῦ βαθμοῦ καὶ τῆς ποιμαντικῆς εὐθύνης. Γὶ` αὐτὸ καὶ ἐνῶ μὲ μετέφεραν διὰ τῆς βίας συρόμενο, δίσταζα καὶ ἤθελα νὰ τὰ ἀποφύγω αὐτὰ τόσο πολύ, ὥστε θὰ προτιμοῦσα νὰ μὲ ἔπαιρνε ὁ θάνατος, πρὶν ἀπὸ ἐκείνην τὴν πρόταση γιὰ τὴν ἐκλογή μου, περισσότερο δὲ γιὰ τὴν ἀνυπόφορη βία. Διότι, δὲν θὰ καταβύθιζαν κάθε μέρα τὴν ταλαίπωρή μου ψυχὴ τὰ τόσα καὶ τοιαῦτα ἐφορμώντα κύματα κακῶν, τῶν ὁποίων ἡ ἀναμονὴ καὶ ἡ προσδοκία (καθὼς δὲν ἀντέχει ἡ ἀνθρώπινη φύση νὰ χωρέσει στὴ σκέψη ὅλες μαζὶ τὶς δυσκολίες τοῦ μέλλοντος, ἂν μάλιστα διακατέχεται ἀπὸ σκληρότητα) μὲ συντάραζε τότε καὶ μὲ καταστενοχωροῦσε. Ὅσο δὲ μὲ πλήγωναν αὐτὰ καὶ μὲ πονοῦσαν, ἔκλαιγα, παρακαλοῦσα καὶ ἔκανα τὰ πάντα, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ νὰ συμφωνῶ μὲ αὐτοὺς ποὺ μὲ ἐπέλεξαν καὶ μὲ ἐξεβίαζαν. Καὶ θρηνοῦσα γοερῶς, ὥστε νὰ περάσει ἀπὸ μένα τὸ ποτήρι τῶν πολλῶν καὶ πολυτρόπων φροντίδων καὶ πειρασμῶν. 

Τώρα δέ, αὐτὰ τὰ πράγματα μὲ διδάσκουν ἐκ τῶν ὑστέρων καὶ ἐλέγχουν τὴν δική μου ἀναξιότητα. Καὶ δὲν εἶναι πλέον ὁ φόβος προσδοκώμενος, ἀλλὰ πόνος ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὰ συμβαίνοντα γεγονότα καὶ στεναγμὸς καὶ ἀμηχανία, γὶ` αὐτοὺς ποὺ ἤδη πλέον τὴν ἔχουν γευτεῖ. Διότι, ὅταν βλέπω ἱερεῖς, ὅποιοι κι ἂν ἦταν αὐτοί, νὰ ὑποφέρουν ὅλοι μαζὶ γιὰ ἕνα παράπτωμα, νὰ δέρνονται, νὰ διαπομπεύονται, νὰ χλευάζονται, νὰ τοὺς κόβεται ἡ γλώσσα (σπλαχνίσου, Κύριε, τὶς ἁμαρτίες μας!) πῶς νὰ μὴν μακαρίσω αὐτοὺς ποῦ πέθαναν γιὰ μένα; Πῶς, αὐτὸ τὸ φορτίο ποῦ μου φορτώθηκε, νὰ μὴν τὸ ὑπολογίσω ὡς ἀφορμὴ γιὰ τὸν ἔλεγχο τῶν ἁμαρτιῶν μου; Ἄνθρωπος φτωχός, ἀπροστάτευτος, χωρὶς νὰ ἔχει φτάσει στὴν ἀπάθεια τοῦ νοῦ (γιὰ τέτοιους ταιριάζει μᾶλλον ἡ λύπηση καὶ ὄχι ἡ ἀγανάκτηση), ἔπαθε τόσα κακὰ μαζί; Πουλήθηκε, χτυπήθηκε, φυλακίστηκε` τὸ δὲ ἀπαρηγόρητο, τοῦ κόπηκε ἡ γλώσσα καὶ ὅλα αὐτά, ἔχοντας τὸ χάρισμα τῆς ἱεροσύνης. Γὶ` αὐτὸν πολλὲς φορὲς μεσολάβησα, γὶ` αὐτὸν πολλὲς φορὲς παρακάλεσα μὲ πόνο, γὶ` αὐτὸν ἐγὼ ὁ ἀσήμαντος πῆρα ἀπαντήσεις δίχως αἰσθήματα καὶ αὐτοὶ ποὺ τὰ εἶδαν, γνωρίζουν πολὺ καλά. Ἂν ὅμως καὶ αὐτοὶ λησμόνησαν, ὁ Θεὸς δὲν λησμονεῖ. Ποιὰ λοιπὸν ἐλπίδα νὰ ἔχω σ` αὐτὰ ποὺ θὰ ἔρθουν καὶ δὲν τὰ γνωρίζω, ὅταν στὰ φανερὰ καὶ σ` αὐτὰ ποὺ πέφτουν στὴν ἀντίληψή μου, ἀποτυγχάνω καὶ γίνομαι περιγελως; Πῶς νὰ παρακαλέσω γιὰ τὶς ἁμαρτίες τὶς δικές σου καὶ τοῦ λαοῦ, ὥστε νὰ βρῶ ἐξιλέωση, ὅταν μεσολάβησα σὲ σένα (τὸν καίσαρα) γιὰ ἕναν καὶ ταπεινώθηκα μ` αὐτὸν τὸν τρόπο καὶ ἐξαπατήθηκα; 
Ὅλα αὐτὰ τὰ ἔγραψα μὲ ματωμένα δάκρυα. Μένει δὲ σ` ἐσένα ἀπὸ δῶ καὶ πέρα, ἂν θὰ εἶναι αὐτὴ ἐδῶ ἡ ἐπιστολὴ ἡ πρώτη ἢ ἡ τελευταία, ποὺ θὰ δεχτεῖς. Διότι, ἐγὼ μιλῶ ἐνώπιόν του Κυρίου. Δηλαδή, ἂν εἶναι τέτοιος ὁ σκοπός σου, ὥστε στὶς εὔλογές μας ἱκεσίες καὶ στὶς παρακλήσεις νὰ μᾶς ἐξαπατᾶς καὶ νὰ μᾶς διώχνεις μακριά σου καί, ἂν δὲν παρασχεθεῖ σὲ ἐκεῖνον τὸν δυστυχῆ μὲ κάθε τρόπο στήριξη καὶ παρηγοριά, δὲν πρόκειται νὰ σοὺ ξαναγράψω οὔτε νὰ σὲ ἐνοχλήσω κατ` ἄλλον τρόπο, ἀλλὰ θὰ ἠρεμήσω, ὥστε νὰ ἐξετάσω τὸν ἑαυτό μου καὶ νὰ κλάψω τὶς ἁμαρτίες μου. Ἀλλιῶς, ἂν μαζὶ μὲ τοὺς καθημερινούς, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς δικούς μου, ἀναφυόμενους πειρασμοὺς καὶ περιστάσεις, ἀπολέσω μαζὶ καὶ τὴν ἀθλία μου ψυχή, θὰ ἤμουν ὁ ἀθλιότερος ὅλων τῶν ἀνθρώπων». 

Μετάφραση – Ἐπιμέλεια – Ἀντιγραφή: 
Σάββας Ἠλιάδης 
Δάσκαλος 
Κιλκὶς 30-4-2020

2 σχόλια:

  1. Κινείστε πολύ σωστά και ισορροπημένα στο ιστολόγιο. Δεν αρκούν μόνο οι συνεχείς παρατηρήσεις και οι επισημάνσεις, τα σκάνδαλα και οι κρίσεις και έλεγχοι των ατοπημάτων από τους υπευθύνους του κράτους και της Εκκλησίας. Βεβαίως είναι αναγκαία αυτά, ώστε να έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας, αλλά από την άλλη χρειαζόμαστε τροφή πνευματική, που θα προέρχεται από την ζωή καιτο στόμα των αγίων, όσο είναι δυνατόν να σχετίζεται με γεγονότα παρόμοια με την παρούσα κατάσταση, για να δούμε και να διδαχθούμε πώς τις αντιμετώπιζαν. Αυτές οι αναρτήσεις αναπαύουν και μας ενθαρρύνουν όλους και κυρίως τους αδύναμους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολύ σωστά τα γράφει ο σχολιαστής 6:31 μμ.

      Φιλακόλουθος

      Διαγραφή