Menu

31 Οκτ 2017

Halloween (Χαλογουΐν). Ἡ σύγχρονη ἐκδοχὴ τοῦ Ἀρχαίου Κέλτικου παγανισμοῦ

τῆς Ἀγγελικῆς Δ. Χατζηιωάννου Δρ. Θεολογίας 

Τὰ τελευταία χρόνια παρατηρεῖται μία κίνηση γιὰ τὴν εἰσαγωγὴ στὴν ἑλληνικὴ κοινωνία, ἑορτῶν ποῦ προέρχονται ἀπὸ δυτικὲς χῶρες καὶ κυρίως ἑορτῶν ποῦ ἀπευθύνονται στὴ νεολαία. Μία ἐξ αὐτῶν εἶναι καὶ ἡ προερχόμενη ἀπὸ τὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες τῆς Ἀμερικῆς γιορτὴ τοῦ Halloween (Χάλογουϊν). Σύμφωνα μὲ τὸ ἔθιμο τῆς γιορτῆς, τὰ μικρὰ παιδιὰ στὶς 31 κάθε Ὀκτωβρίου ντύνονται μὲ ἐνδυμασίες μαγισσῶν, ξωτικῶν, δαιμόνων καὶ φαντασμάτων, ἐπισκέπτονται τὰ σπίτια προκειμένου νὰ συγκεντρώσουν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερα γλυκά, μία ἐνέργεια ἡ ὁποία εἶναι γνωστὴ ὡς «trick or treat» («φάρσα ἢ κέρασμα»). Πολλοὶ συνδέουν τὴ συγκεκριμένη γιορτὴ μὲ τὶς ἑλληνικὲς ἀπόκριες, ὡστόσο αὐτὴ ἡ σύνδεση εἶναι λανθασμένη. 
Πολλοὶ ἐρευνητὲς θεωροῦν πῶς αὐτὴ ἡ γιορτὴ προέρχεται ἀπὸ τὴ ρωμαϊκὴ γιορτὴ πρὸς τιμὴ τῆς θεᾶς Pomona, ποῦ θεωρεῖτο θεὰ τῶν καρπῶν καὶ τῶν φρούτων1, ἐνῶ ἄλλοι ἀπὸ τὴν ἀρχαία κελτικὴ γιορτὴ Σαμαὶν (Samhain ἢ Samuin2), ποῦ σηματοδοτοῦσε τὸ τέλος τοῦ καλοκαιριοῦ καὶ γιορταζόταν τὴν 1η Νεομβρίου 3, ἐκδοχὴ ποῦ εἶναι καὶ ἡ πιὸ πιθανή. Οἱ Κέλτες κατοικοῦσαν στὴ σημερινὴ Ἰρλανδία, στὸ Ἡνωμένο Βασίλειο καὶ στὰ βόρειά της Γαλλίας. Γιὰ τοὺς Κέλτες ἡ ἡμέρα τῆς 31ης Ὀκτωβρίου, ὅπου γιόρταζαν τὴ γιορτὴ Samhain σήμαινε... τὸ τέλος τῆς συγκομιδῆς τῶν καρπῶν καὶ τὴν ἀρχὴ τοῦ χειμώνα. Ὡστόσο ἡ ἡμέρα αὐτὴ πίστευαν, πῶς ἔχει καὶ ὑπερφυσικὸ χαρακτήρα καθὼς θεωρεῖτο, ὅτι τότε καταργοῦνταν τὰ σύνορά του κάτω κόσμου καὶ τοῦ κόσμου τῶν ζωντανῶν καὶ ὅτι τότε ἔρχονταν ἀπὸ τὸν κάτω κόσμο στὴ γῆ πνεύματα νεκρῶν καὶ πνεύματα τοῦ σκότους 4. 
Τὶς τελετὲς τῆς γιορτῆς τοῦ Σαμαὶν πραγματοποιοῦσαν οἱ ἱερεῖς τῶν Κελτῶν, ποῦ ὀνομαζόταν Δρυΐδες. Οἱ Δρυΐδες προήδρευαν καὶ τῶν θυσιῶν ποῦ τελοῦνταν γί? αὐτὴ τὴ γιορτή5. Πολλοὶ μελετητὲς ὑποστηρίζουν, πῶς οἱ θυσίες ποῦ τελοῦνταν δὲν ἦταν μόνο θυσίες ζώων, ἀλλὰ καὶ ἀνθρωποθυσίες. Οἱ ἀνθρωποθυσίες δὲν ἦταν ἄγνωστες στὴ θρησκευτικὴ λατρεία τῶν Κελτῶν. Πληροφορίες γί? αὐτὲς δίνουν Ρωμαῖοι συγγραφεῖς, ὅπως ὁ Κικέρωνας, ὁ Ἰούλιος Καίσαρας, ὁ Σουητώνιος καὶ ὁ Λουκιανός. Ὁ Πλίνιος ὁ Νεώτερος ἀναφέρει πῶς ἀνθρωποθυσίες πραγματοποιοῦνταν καὶ στὴ Βρετανία. Παρὰ τὸ γεγονός, ὅτι οἱ ἀνθρωποθυσίες τυπικῶς ἀπαγορεύθηκαν ἐπὶ τῶν αὐτοκρατόρων Τιβερίου (14-16 ἕως 37 μ.Χ.) καὶ Κλαυδίου (45-54 μ.Χ.) καὶ ἀπὸ τὸν ἄγ. Πατρίκιο στὴν Ἰρλανδία6 δὲν εἶναι βέβαιο, ὅτι αὐτὲς οὐσιαστικὰ καταργήθηκαν. Τὸ γεγονός, ὅτι Ρωμαῖοι αὐτοκράτορες προσπάθησαν νὰ καταργήσουν τὴ γιορτὴ τοῦ Σαμαίν, ἴσως συνδέεται μὲ τὴν τέλεση τῶν ἀνθρωποθυσιῶν, ποῦ οἱ αὐτοκράτορες δὲν δέχονταν ὡς τρόπο λατρείας θεοτήτων. Εἶναι γνωστό, ὅτι οἱ Ρωμαῖοι ἦταν ἀνεκτικοὶ στὴ λατρεία τῶν τοπικῶν θεοτήτων τῶν λαῶν ποῦ περιλαμβάνονταν στὴν αὐτοκρατορία τους, φαίνεται ὅμως, πῶς οἱ ἀνθρωποθυσίες ξεπερνοῦσαν τὰ ὅρια τῆς ἀνεκτικότητάς τους. 
Μετὰ τὴν ἐξάπλωση τοῦ Χριστιανισμοῦ ἡ γιορτὴ τοῦ Σαμαὶν προσέλαβε χριστιανικὸ χαρακτήρα καὶ συνδέθηκε μὲ τὴ γιορτὴ τῶν Ἁγίων Πάντων (ποῦ γιορταζόταν στὶς 13 Μαΐου, ἀλλὰ μετακινήθηκε στὴν 1η Νοεμβρίου γιὰ νὰ ἐξαφανίσει τὸν παγανιστικὸ χαρακτήρα του). Ἀπὸ τὴ γιορτὴ τῶν Ἁγίων Πάντων ἡ γιορτὴ τοῦ Σαμαὶν ἔλαβε τὴ σημερινὴ ὀνομασία τῆς Halloween δηλαδὴ All Hallows even (παραμονὴ τῶν Ἁγίων Πάντων). Σήμερα, σύμφωνα μὲ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Halloween εἶναι μία γιορτὴ χαρᾶς καὶ μεταμφιέσεων μὲ εὔθυμες παρελάσεις καὶ κεράσματα σὲ παιδιὰ καὶ ἐνήλικες. 
Παρὰ τὰ ὅσα ἀναφέρουν οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς γιορτῆς, τὸ Halloween οὐδέποτε ἔπαψε νὰ συνδέεται μὲ τὴν ὑπερφυσικὴ δραστηριότητα καὶ τὴ μαγεία καὶ παρὰ τὸ γεγονός, ὅτι σήμερα ἔχει φαινομενικὰ χριστιανικὸ χαρακτήρα, στὴν πραγματικότητα ποτὲ δὲν ἀπέβαλε τὶς παγανιστικές του ρίζες 7. Ὁ σατανιστὴς Anton Lavey στὴ σατανιστικὴ βίβλο τοῦ κατατάσσει τὸ Halloween ὡς μία ἀπὸ τὶς δύο σημαντικότερες γιορτὲς τοῦ σατανιστικοῦ ἡμερολογίου 8, ἐνῶ ἡ γιορτὴ περιλαμβάνεται στὸ ἡμερολόγιο, ποῦ ἀκολουθοῦν οἱ μάγισσες (Wicca) 9. Ἡ γιορτὴ πραγματοποιεῖται σήμερα τόσο ἀπὸ τοὺς σατανιστές, ὅσο καὶ ἀπὸ μάγισσες (πρὸς τιμὴν τῆς Μητέρας Γὴς) 10, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ σύγχρονους παγανιστές 11. 
Σύμφωνα μὲ πολλὲς ἀναφορές, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς νύχτας τῆς 31ης Ὀκτωβρίου πραγματοποιοῦνται σατανιστικὲς τελετὲς καὶ θυσίες ζώων. Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι στὶς Η.Π.Α. οἱ φιλοζωικὲς ὀργανώσεις σταματοῦν νὰ δίνουν μαῦρες γάτες τὶς παραμονὲς τῆς γιορτῆς καὶ μέχρι τῆς 2 Νοεμβρίου γιὰ υἱοθεσία «φοβούμενες βαναυσότητες πρὸς τὰ αἰλουροειδῆ, τὰ ὁποία συνήθως γίνονται τὸ ἐπίκεντρο αὐτὴ τὴν ἐποχὴ τοῦ χρόνου» 12, ἐνῶ ἄλλες ἀπαγορεύουν τὴν υἱοθεσία μαύρων γατῶν ὅλο τὸν Ὀκτώβριο 13. Σύμφωνα μὲ τὴν ἀρθρογράφο Rachel Quigley ὁ φιλοζωικὸς ὀργανισμὸς “Animal Orphanage” ἀναφέρει, ὅτι πολλοὶ ἄνθρωποι θυσιάζουν μαῦρες γάτες τὴν ἡμέρα τοῦ Halloween 14. Οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Halloween ὑποστηρίζουν πῶς τὰ σχετικὰ μὲ τὶς θυσίες τῶν ζώων ἀποτελοῦν μύθο, ἂν ὅμως ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα, γιατί οἱ φιλοζωικὲς ὀργανώσεις ἀπαγορεύουν τὴν υἱοθεσία μαύρων γατῶν ἢ καλοῦν τοὺς ἰδιοκτῆτες τῶν γατῶν νὰ προσέχουν τὰ ζῶα τοὺς αὐτὴ τὴν περίοδο; 
Ὅσον ἀφορᾶ στὸ ἐπιχείρημα, ὅτι ἡ γιορτὴ τοῦ Halloween εἶναι σήμερα μόνο μία γιορτὴ εὐθυμίας, τραγουδιοῦ καὶ μεταμφιέσεων καὶ ἔχει χάσει τὸν παλιὸ παγανιστικό της χαρακτήρα, πῶς δικαιολογεῖται τὸ γεγονός, ὅτι γιορτάζεται ἀπὸ τοὺς σατανιστές, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς μάγισσες (Wicca), οἱ ὁποῖες μάλιστα στὶς ἰστοσελίδες τοὺς δίνουν ὁδηγίες γιὰ τὸν τρόπο τοῦ ἑορτασμοῦ (κατασκευὴ βωμού 15, διακόσμηση τοῦ βωμοῦ μὲ κρανία, ὀστᾶ, καρπούς16 κ.α.); 
Ἡ γιορτὴ τοῦ Halloween, ὅπως αὐτὴ γιορτάζεται σήμερα σὲ ἀρκετὲς χῶρες τοῦ δυτικοῦ κόσμου δὲν εἶναι τόσο ἀθώα, ὅσο προσπαθοῦν οἱ θιασῶτες της νὰ ἀποδείξουν. Τὸ Halloween προβάλλει παγανιστικὲς θεωρήσεις περὶ κόσμου καὶ τῆς σχέσεως τῶν πνευμάτων μὲ αὐτὸν καὶ ἀποτελεῖ προσπάθεια ἐξοικείωσης τῶν μικρῶν παιδιῶν μὲ τὸ μαγικὸ στοιχείο17. Ἡ γιορτὴ αὐτὴ δημιουργεῖ τὴν ἐντύπωση στοὺς ὀπαδούς της, πῶς εἶναι δυνατὴ ἡ ἐπικοινωνία μὲ τὰ πνεύματα τοῦ κάτω κόσμου18, ἐνῶ μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει προθάλαμο γιὰ τὴν ἔνταξη σὲ ὁμάδες μαγισσῶν (Wicca)19 ἀνθρώπων, ποῦ θέλουν νὰ ἀσχοληθοῦν ἰδιαίτερα μὲ αὐτήν. 
Γιὰ τοὺς παραπάνω λόγους καλὸ θὰ εἶναι οἱ χριστιανοὶ νὰ εἶναι ἰδιαίτερα προσεκτικοὶ μὲ τὴ συμμετοχή τους ἢ τὴ συμμετοχὴ τῶν παιδιῶν τους σὲ αὐτὴ τὴ γιορτή, ἡ ὁποία ἐπιχειρεῖται τὰ τελευταία χρόνια νὰ εἰσαχθεῖ στὴν πρωτοβάθμια ἐκπαίδευση, λαμβάνοντας ὕπ? ὄψη τους, πῶς τὸ Halloween ἀποτελεῖ μία σύγχρονη ἐκδοχὴ τοῦ ἀρχαίου κελτικοῦ παγανισμοῦ, ἡ ὁποία βεβαίως εἶναι ἀσυμβίβαστη μὲ τὴν ὀρθόδοξη χριστιανικὴ πίστη. 

1 Rogers N., Halloween. From Pagan ritual to party night, σ. 11. 
2 ὄπ.π., σ. 11. 
3 «Κέλτες» Πάπυρος, Λαρούς, Μπριτάννικα 33 (19962) 93. 
4 Rogers N., Halloween. From Pagan ritual to party night, σ. 12. 
5 «Κέλτες» Πάπυρος, Λαρούς, Μπριτάννικα 33 (19962) 93. 
6 ὄπ. π., σ. 93. 
7 Rogers N., Halloween. From Pagan ritual to party night, σ. 11. 
8 Lavey An., The satanic bible, σ. 97. 
9 Encyclopedic Dictionary of Cults, Sects, and World Religions, ἔκδ. Zonsdervan, σ. 463. 
10 Millay D., The power of Halloween, 2003, ἔκδ. iUniverse inc., σ. 26. 
11 “Samhain” Ladouceur Liisa, Encyclopedia Gothica, 2011, ἔκδ. ECW Press. 
12 Βλ. τὸ ἄρθρο τῆς δημοσιογράφου Rachel Quigley στὸ MailOnline μὲ τὸν τίτλο «Animal shelters halt adoption of black cats for Halloween» μὲ ἡμερομηνία 18 Ὀκτωβρίου 2011. 
13 ὄπ.π. 
14 ὄπ.π. 
15 Βλ. gaia.com 
16 Βλ. thoughtco.com 
17 Ἀνακοίνωση τοῦ Γραφείου Αἱρέσεων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κηφισίας, Ἁμαρουσίου καὶ Ὠρωποὺ σχετικὰ μὲ τὸ Halloween (Χάλογουϊν). 
18 ὄπ. π. 
19 ὄπ. π.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου