Χριστούγεννα Ἡλιούγεννα ἢ Μιθρούγεννα;

Γράφει ὁ Λάμπρος Κ. Σκόντζος, 

Θεολόγος - Καθηγητής

Ἡ μεγάλη ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων ἀποτελεῖ γιὰ σύμπασα τὴ Χριστιανοσύνη τὴν εὐφρόσυνη ἀνάμνηση τοῦ πιὸ ἐλπιδοφόρου γεγονότος τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας. Διότι ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου ἦταν, εἶναι καὶ θὰ εἶναι τὸ κέντρο ὅλων τῶν ἱστορικῶν ἐξελίξεων. Ὑπῆρξε ἡ ἀπαρχὴ τῆς πιὸ μεγάλης ἐπανάστασης ὅλων τῶν ἐποχῶν, καθότι ἔμελλε ὁ Θεάνθρωπος Λυτρωτὴς νὰ ἀλλάξει τὴν πορεία τοῦ κόσμου, νὰ ἀνασύρει τὸν πεσόντα ἄνθρωπο ἀπὸ τὰ ζοφώδη σκότη τῆς ἀπατηλῆς πλάνης καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει στὸ ἀνέσπερο θεϊκὸ φῶς τῆς ἀλήθειας. Αὐτὸ τὸ φῶς φτάνει ὡς τὰ μύχια τῆς ψυχῆς μας. Μᾶς φωτίζει καὶ μᾶς γεμίζει μὲ ἄφατη χαρά, διότι μᾶς δίνει τὴ βεβαιότητα ὅτι δὲν εἴμαστε μόνοι στὴν πορεία τῆς ζωῆς μας ἀλλὰ μαζί μας συμπορεύεται ὁ «Ἐμμανουὴλ ὁ ἐστὶ μεθερμηνευόμενον μεθ' ἠμῶν ὁ Θεὸς» (Ματθ.1,23). Γι' αὐτὸ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος τῶν Χριστουγέννων προτρέπει: «Εὐφραίνεσθε δίκαιοι, οὐρανοὶ ἀγαλλιάσθε, σκιρτήσατε τὰ ὅρη Χριστοῦ γεννηθέντος» (1ο τροπάριο τῶν αἴνων).

Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἡ θλιβερὴ ἐξαίρεση. Κάποιοι ὄχι μόνο δὲ χαίρονται ἀπὸ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ λυποῦνται, ὀδύρονται καὶ καταριοῦνται τὸ γεγονὸς τῆς Θείας Γεννήσεως, θεωρώντας τὸν ἐρχομὸ τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο ὡς τὸ χειρότερο κακὸ γιὰ τὴν...

ἀνθρωπότητα. Πρόκειται γιὰ κάποια σύγχρονα κατάλοιπα τοῦ λεγομένου «εὐρωπαϊκοῦ διαφωτισμοῦ», ὁ ὁποῖος, ὅπως εἶναι γνωστό, μὲ κομπασμὸ ὑποσχέθηκε στὴν ἀνθρωπότητα «σωτηρία» χωρὶς Θεό, φέρνοντας δυστυχῶς τὰ ἀντίθετα ἀποτελέσματα, σκοταδισμό, μίσος, αἷμα, ἀδυσώπητη ἀντιπαλότητα καὶ πάνω ἀπ' ὅλα δύο παγκοσμίους πολέμους στὴ γηραιὰ ἤπειρο μὲ περισσότερα ἀπὸ 100.000.000 νεκρούς. Μόνο ποὺ αὐτὰ τὰ «διαφωτιστικὰ» κατάλοιπα ἔχουν τὸ «θεό» τους, μᾶλλον τοὺς «θεούς» τους, καὶ θέλουν νὰ μᾶς σώσουν μὲ ἐκείνους. Μιλοῦμε γιὰ τοὺς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς λάτρεις τῶν ἀρχαίων ξεχασμένων παγανιστικῶν «θεῶν», τοὺς νεοπαγανιστές, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἕναν μεγάλο στόχο, νὰ ἐκθρονίσουν τὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ νὰ ἐνθρονίσουν στὴ θέση του τοὺς ἀνύπαρκτους, αἰσχροὺς καὶ γελοίους «θεοὺς» τῆς προχριστιανικῆς εἰδωλολατρίας.

Γνωρίζουν οἱ ἴδιοι πολὺ καλὰ πὼς ἡ ἀρχὴ τοῦ τέλους τῶν ψεύτικων παγανιστικῶν «θεῶν» ὑπῆρξε ἡ εἴσοδος στὸν κόσμο τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ βεβαιώνει ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια καὶ δὲν ἐπιδέχεται καμιὰ ἀμφισβήτηση. Γι' αὐτὸ καὶ τοὺς καταλαμβάνει δαιμονικὴ μανία καὶ ψυχοπαθολογικὸς οἶστρος κατὰ τὶς ἅγιες ἑορτὲς τῆς Ἐκκλησίας μας. Μέσα στὴ σκοτοδίνη τους ἐπιχειροῦν νὰ μειώσουν καὶ νὰ συκοφαντήσουν τὸ Λυτρωτὴ μας Χριστό, διαδίδοντας διάφορα γελοῖα ἐπιχειρήματα, τὰ ὁποῖα, ἀνασύρουν ἀπὸ τὸ σκουριασμένο καὶ ἀραχνιασμένο ὁπλοστάσιο τῶν «διαφωτιστῶν» τοῦ παρελθόντος.

Ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ παραδοξολογήματά τους εἶναι ἡ συσχέτιση τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων μὲ τὴ γέννηση τοῦ «ἡμίθεου» Ἠρακλή τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς μυθολογίας καὶ μὲ τὴ λατρεία τοῦ ρανικοῦ «θεοῦ» Μίθρα. Παίρνουν ἀφορμὴ νὰ συσχετίσουν τὴ μεγάλη ἑορτὴ μὲ τὶς ἐν λόγω παγανιστικὲς «θεότητες» ἀπὸ μόνο τὸ γεγονὸς ὅτι συμπίπτουν οἱ ἑορτὲς τους χρονικά. Εἶναι ἀλήθεια πὼς ἡ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων καθιερώθηκε ἐπὶ πάπα Δάμασου στὴ Δύση στὰ τέλη τοῦ 4ου αἰώνα στὶς 25 Δεκεμβρίου (ὡς τότε ἑορτάζονταν στὶς 6 Ἰανουαρίου μαζὶ μὲ τὴ Βάπτιση), γιὰ νὰ ἀναχαιτιστοῦν οἱ παγανιστικὲς ἑορτές, τοῦ Ἀήττητου Ἥλιου (Sol Invictus), στὶς ὁποῖες ἔπαιρναν μέρος καὶ πολλοὶ χριστιανοί, ποὺ ἑορτάζονταν κατὰ τὸ χειμερινὸ ἡλιοστάσιο. Ἡ Ἡλιολατρία εἶναι μία μορφὴ θρησκευτικῆς πίστης τῶν ὕστερων χρόνων τῆς ἀρχαιότητας, στὴν ὁποία συνενώθηκαν οἱ λατρεῖες ἐπὶ μέρους «ἡλιακῶν θεοτήτων» μὲ κυριότερες τὶς λατρεῖες τοῦ Ἡρακλῆ καὶ τοῦ Μίθρα. Ἡ λατρεία τοῦ ἡλιακοῦ δίσκου ἀναπτύχτηκε στοὺς λεγόμενους αὐτοκρατορικοὺς χρόνους τῆς Ρωμαιοκρατίας, ὡς μία μορφὴ μονοθεϊστικῆς πίστης, ποὺ ἦταν ἀπαιτητικὸ αἴτημα τῶν χρόνων ἐκείνων (βλ. Π. Τρεμπέλα Μυστηριακαὶ θρησκεῖαι καὶ Χριστιανισμός, Ἀθῆναι 1932, σελ. 23).

Ὅμως καμιὰ συσχέτιση τῆς παγανιστικῆς ἡλιολατρίας δὲ μπορεῖ νὰ γίνει μὲ τὸ ἱστορικὸ γεγονὸς τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ. Οἱ «ἡλιακὲς θεότητες» δὲν ἔχουν καμιὰ σχέση μὲ τὸ ὑπέροχο θεῖο πρόσωπο τοῦ Σαρκωμένου Θεοῦ μας. Αὐτὰ τὰ παράδοξα «θεϊκὰ» φανταστικὰ πλάσματα εἶναι ἀπόλυτα ξένα ἀπὸ τὴ φύση τοῦ Θεοῦ Λόγου. Γιὰ τοῦ λόγου τὸ ἀληθὲς παραθέτουμε σύντομη παράθεση τῆς μυθολογικῆς ἐξιστόρησής τους γιὰ νὰ καταλάβουν οἱ ἀναγνῶστες μας τὴ διαφορὰ τοῦ γλυκύτατου Ἰησοῦ μὲ τὸν Ἡρακλῆ καὶ τὸ Μίθρα, ποὺ ἐπιχειροῦν οἱ παγανιστὲς νὰ μᾶς πείσουν ὅτι ἡ Γέννησή Του εἶναι «κακέκτυπο δάνειο» τῆς γέννησης τοῦ Ἡρακλῆ καὶ τοῦ Μίθρα.

Ὁ Ἡρακλής ὑπήρξε καρπὸς αἰσχρῆς μοιχείας τοῦ «Θεοῦ» Δία μὲ τὴ θνητὴ ὄμορφη Ἀλκμήνη, σύζυγο τοῦ βασιλιᾶ τῶν Θηβῶν Ἀμφιτρύωνα. Ὁ ἐρωτομανὴς ψευτοθεὸς ἔβαλε στὸ μάτι τὴν θελκτικὴ βασίλισσα καὶ ζητοῦσε εὐκαιρία νὰ τὴν κατακτήσει ἐρωτικά. Ὅταν κάποτε ὁ σύζυγός της βρισκόταν σὲ κάποια ἐκστρατεία, μεταμορφώθηκε, πῆρε τὴ μορφὴ τοῦ συζύγου της καὶ μπῆκε στὴν κρεβατοκάμαρά τους, ὡς κοινὸς ἀπατεώνας. Ἦταν τέτοιο τὸ ἐρωτικό του πάθος, ποὺ ἐπιμήκυνε ὁ ἄθλιος τὴ νύχτα σὲ τριπλὸ χρόνο (τριέσπερο). Ἀπὸ αὔτη τὴν ἐμετικὴ μίξη γεννήθηκε ὁ Ἡρακλῆς. Ὅταν γύρισε ἀπὸ τὴν ἐκστρατεία ὁ Ἀμφιτρύων καὶ πληροφορήθηκε τὴν ἐγκυμοσύνη τῆς Ἀλκμήνης θέλησε νὰ τὴ σκοτώσει. Τότε συνέβη τὸ ἀπροσδόκητο: Ὁ ἐρωτομανὴς καὶ ἀπατεώνας «θεὸς» κατακεραύνωσε τὸν ἀτυχῆ ἀπατημένο σύζυγο. Μετὰ τὴ μοιχεία ἀκολούθησε ἄδικος φόνος! Αὐτὴ τὴν ἀνόητη καὶ ἀνήθικη μυθολογικὴ πίστη βρῆκαν οἱ νεοπαγανιστὲς νὰ τὴ συσχετίσουν μὲ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ!

Ὁ Μίθρας ἀνήκει στὴ μυθολογικὴ παράδοση τῶν Ἰρανῶν καὶ ἀνήκει στὶς λεγόμενες «ἡλιακὲς θεότητες» (βλ. Ξενοφ. Κύρου Παίδ. 8, 3, 12. 24 8). Ἡ λατρεία του ἐντάχτηκε στὴ ζωροαστρικὴ λατρεία. Γεννήθηκε (ὑποτίθεται) στὶς 25 Δεκεμβρίου ἀπὸ ἕναν βράχο, τὸν ὁποῖο περιμάζεψαν βοσκοί. Ἀναδείχτηκε ὁ ἀγαπημένος τοῦ ὕψιστου «Θεοῦ» Ἀχούρα Μάζδα καὶ καταστάθηκε μεσάζων τῶν ἀνθρώπων. Τὸ κακὸ στὸν κόσμο προξενοῦσε τὸ πρῶτο δημιούργημα τοῦ Ἀχούρα Μάζδα, ὁ ἄγριος ταῦρος. Ὁ Μίθρας τὸν φόνευσε καὶ κατέστη ἔτσι σωτήρας τῆς ἀνθρωπότητας. Θεωροῦνταν «θεὸς» τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ δικαίου. Μέσω τῶν μυστηρίων του οἱ ἄνθρωποι κατακτοῦσαν τὴν μετὰ θάνατον ζωὴ καὶ εὐδαιμονία. Οἱ πιστοί του τὸν ἀνέμεναν ὡς μελλοντικὸ κριτὴ τοῦ κόσμου, ὅπου θὰ ἀνταμείψει τοὺς καλούς, τοὺς δὲ κακοὺς θὰ παραδώσει στὸν κακὸ «θεὸ» Ἄριμαν νὰ τοὺς ἐκμηδενίσει (βλ. W.R. Haliday, The pagan Background of early Christianity, Liverp. 1928, σελ. 282).

Ἡ μυστηριακὴ θρησκεία τοῦ Μίθρα ὄντως ἔχει ἀρκετὰ στοιχεῖα, ποὺ τὴν κάνουν νὰ ξεχωρίζει ἀπὸ ὅλες τὶς ἀρχαῖες εἰδωλολατρικὲς θρησκεῖες. Ὁ λανθάνων μονοθεϊσμός, ἡ θεώρηση τοῦ κακοῦ στὸν κόσμο, ἡ ἔννοια τοῦ σωτήρα, τὰ πλεῖστα ἠθικὰ στοιχεῖα καὶ ἡ ἐσχατολογία του, τὸν ἔκαναν ἴσως τὸν πιὸ Ἰσχυρὸ ἀντίπαλό του Χριστιανισμοῦ στὰ πρωτοχριστιανικὰ χρόνια. Ἀφότου ἡ λατρεία τοῦ Μίθρα εἰσήχθηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Αὐρηλιανό (274 μ.Χ.) ὡς ἐπίσημη θρησκεία στὴ Ρώμη καὶ ταυτίστηκε μὲ τὴ λατρεία τοῦ ἡλιακοῦ δίσκου ὡς Ἀήττητος Ἥλιος (Sol Invictus), καὶ ἀπὸ τὸν Διοκλητιανὸ (307 μ.Χ.) κατέστη αὐτοκρατορικὴ λατρεία καὶ ἐπίσημη λατρεία τοῦ ρωμαϊκοῦ στρατοῦ τὰ πράγματα πῆραν ἄλλη τροπή. Στὶς 25 Δεκεμβρίου λάβαιναν χώρα σὲ ὁλόκληρη τὴν αὐτοκρατορία μεγαλόπρεπες ἑορταστικὲς φιέστες, ὅπου ἔπαιρναν μέρος καὶ πολλοὶ χριστιανοί. Γι' αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία ἀναγκάστηκε νὰ ὁρίσει τὴν ἡμέρα αὔτη ὡς ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων στὴ Ρώμη, ὅπως προαναφέραμε, προκειμένου νὰ ἀποσπάσει ἀπὸ τὴν ὀργιαστικὴ μιθραϊκὴ λατρεία τοὺς πιστούς Της. Καὶ τὸ κατάφερε!

Παρ' ὅλες τὶς ἐξωτερικὲς ὁμοιότητες τῶν «Μιθρουγέννων» μὲ τὰ Χριστούγεννα, καθὼς καὶ κάποιων ἄλλων στοιχείων τοῦ Μιθραϊσμοῦ μὲ τὸ Χριστιανισμό, στὴν οὐσία ὑπάρχει ἀγεφύρωτο χάσμα μεταξύ τους. Ὑποστηρίζουν οἱ νεοπαγανιστὲς ὅτι οἱ χριστιανοὶ ἀντέγραψαν τὴ θρησκεία τοῦ Μιθραϊσμοῦ καὶ τὴν προσάρμοσαν στὸ Χριστιανισμό. Θέλουν νὰ ξεχνοῦν ὅμως ὅτι ὁ Μιθραϊσμὸς ὡς θρησκεία καὶ Ἰδιαίτερα τὰ λεγόμενα «μυστήρια τοῦ Μίθρα», ἀπὸ τὰ ὁποία ἀντλοῦμε τὰ περὶ τοῦ Μίθρα δόγματά του, εἶναι μεταγενέστερος τοῦ Χριστιανισμοῦ τουλάχιστον κατὰ διακόσια χρόνια (βλ. Β. Ἰωαννίδη Ὁ Μυστικισμὸς τοῦ Ἀπ. Παύλου, Ἀθῆναι 1957, σ. 86)! Ὁ Μιθραϊσμὸς συγκροτήθηκε καὶ συστηματοποιήθηκε ὡς θρησκεία τον 3ο μ. Χ.αἰώνα. Οἱ μεγάλοι ἐρευνητὲς J. Grill καὶ F. Cumont ἀπέδειξαν πὼς ὄχι μόνο δὲν ἐπέδρασε ὁ Μιθραϊσμὸς στὸν Χριστιανισμό, ἀλλὰ τὸ ἀντίθετο συνέβηκε: τὰ μιθραϊκὰ μυστήρια ἔλαβαν βασικὲς χριστιανικὲς ἐπιδράσεις (βλ. Π. Τρεμπέλα Ἀπολογητικαὶ Μελέται, τόμ. Ε', σ. 101, Ἀθῆναι 1962).

Ἡ κακοποίηση τῆς ἱστορικῆς ἐπιστήμης εἶναι τὸ κοινὸ γνώρισμα ὅλων τῶν ἐχθρῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ, μὲ προεξάρχοντες στὶς μέρες μας τοὺς νεοπαγανιστές. Ἡ πανούργα διαστρέβλωση τῆς ἱστορικῆς ἀλήθειας εἶναι τὸ Ἰσχυρότερο ὅπλο τους. Ἐκμεταλλεύονται τὴν ἱστορικὴ ἄγνοια τῆς πλατιᾶς μάζας τῶν ἀνθρώπων ρίχνουν τὰ συνθήματά τους καὶ πλανοῦν τοὺς ἀδαεῖς.

Οἱ κοπιαστικὲς προσπάθειες τῶν ἐχθρῶν τοῦ Χριστοῦ νὰ συκοφαντήσουν τὸ θεῖο πρόσωπό Του καὶ τὴν ἁγία Ἐκκλησία Του ἔχουν μηδαμινὰ ἀποτελέσματα διότι τὸ ψέμα καὶ ἡ ἀπάτη ἔχουν περιορισμένη δύναμη. Ἐν προκειμένω ἡ ἀπόπειρα τῶν νεοπαγανιστῶν νὰ μᾶς πείσουν ὅτι ἡ μεγάλη ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων εἶναι κλεμμένο δάνειο ἀπὸ τὶς ἀρχαῖες ἑλληνικὲς καὶ Ἰρανικὲς μυθολογικὲς παραδόσεις πέφτει στὸ κενό. Δὲν πείθει οὔτε τοὺς ἴδιους ποὺ διαδίδουν αὐτὲς τὶς ἀνοησίες. Οἱ φυσιολατρικὲς ἑορτὲς τοῦ χειμερινοῦ ἡλιοστασίου, τὶς ὁποῖες ἀνάμειξαν μὲ τὶς ἀρχαῖες παγανιστικὲς ἑορτὲς τῶν «ἡλιακῶν θεοτήτων» Ἡρακλῆ καὶ Μίθρα, δὲν εἶναι τίποτε περισσότερο ἀπὸ πανάρχαιες μαγικὲς τελετουργίες, τῶν ἀρχαίων μὲ σκοπὸ τὴ διάσωση τοῦ ἥλιου ἀπὸ τὴν καθοδική του πορεία! Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἀποτρέπει τὴν προσέλκυση ὀπαδῶν στὶς ἀνόητες τελετουργίες τους. Οἱ τηλεοπτικὲς κάμερες εἶναι ὁ ἀψευδὴς μάρτυρας αὐτῆς τῆς σκληρῆς γιὰ τοὺς παγανιστὲς πραγματικότητας.

Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δὲ μπορεῖ νὰ ἔχει τὴν παραμικρὴ σχέση μὲ κανέναν ἀπὸ τοὺς παγανιστικοὺς «θεούς». Πρώτιστα ὁ Χριστὸς εἶναι ὑπαρκτὸ ἱστορικὸ πρόσωπο καὶ ἐκεῖνοι ἀνύπαρκτα ὄντα, τερατώδεις νοητικὲς συλλήψεις εὐφάνταστων καὶ ἐν πολλοῖς διεστραμμένων πνευματικὰ ἀνθρώπων. Ἡ ποιοτικὴ ἐπίσης διαφορὰ μεταξύ τοῦ Χριστοῦ καὶ ὅλων τῶν παγανιστικῶν «θεοτήτων» εἶναι κυριολεκτικὰ χαώδης. Οὐδεμία σχέση ὑπάρχει μεταξύ τοῦ ἀπόλυτα ἀγαθοῦ, ἀναμάρτητου καὶ ἀπαθοῦς Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἄθλιων, παθιασμένων, ἀνήθικων καὶ γελοίων «θεοτήτων» τῆς ποικίλης εἰδωλολατρίας.

Ὁ Σαρκωμένος Λόγος, ὁ ἀληθινὸς Θεός μας «ἐκ νυκτὸς ἔργων ἐσκοτισμένης πλάνης ἱλασμὸν ἠμὶν (ἐποίησεν)» (κατὰ τὸν ὑμνογράφο τῶν Χριστουγέννων). Φώτισε τὶς ἀνήλιες καὶ ζοφώδεις, ἐξ' αἰτίας τῆς ἁμαρτίας, καρδιές μας, διώχνοντας τὴν πλάνη καὶ τὴ σκοτοδίνη. Γι' αὐτὸ καὶ ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ εἴμαστε ὄντως «Ἡλιολάτρες», μόνο ποὺ ὁ Ἥλιος ποὺ λατρεύουμε, δὲν εἶναι ὁ ὑλικὸς καὶ ἀναίσθητος ἡλιακὸς δίσκος τοῦ οὐράνιου στερεώματος, ἀλλὰ ὁ ζωντανὸς Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, ὁ Ὁποῖος, γιὰ χάρη τῆς σωτηρίας μας, «σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἠμὶν» (Ἰωάν. 1, 14). Αὐτὸ τὸ μέγα ἱστορικὸ γεγονὸς ἑορτάζουμε λαμπρὰ τὴν ἁγία αὔτη ἡμέρα, πλημμυρισμένοι ἀπὸ ἄρρητη ἀγαλλίαση, ὅπως ἁρμόζει στὴν ὑποδοχὴ τοῦ Θείου Λυτρωτή μας!

Δημοσιεύτηκε στον ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΤΥΠΟ 26ης Δεκεμβρίου 2008

Ἐγκόλπιο