τῆς Ἐλίνας Γαληνοὺ Κατὰ τὸν 19ο αἰώνα ὅταν ἡ Κωνσταντινούπολη ἀναζητοῦσε νὰ ἀποκτήσει εὐρωπαικὸ ἀέρα, ἐπεδίωξε νὰ ἀλλάξει καὶ τὴν ὄψη της. Καθὼς οἱ προσανατολισμοὶ τῆς ἐποχῆς, ἐπικεντρώνονταν στὸν νεοκλασσικισμό, τὸν ἱστορισμό, τὸν ἐκλεκτικισμό, τὴν...
ἂρ νουβὸ καὶ τὴν ἂρ ντεκό, οἱ Ρωμιοὶ τῆς Πόλης ἄσκησαν ἐξαιρετικὴ ἐπιρροή. Περιδιαβάζοντας τὰ ἔργα τους στὴν Μεγάλη Ὁδὸ τοῦ Πέρα, γνωστὴ σήμερα ὡς Ἰστικλὰλ καντεζί, στὸ λαικὸ Ταρλαμπάζι, στὸ ἐμπορικὸ Ἐμινονοὺ καὶ Γαλατὰ ἢ στὶς γραφικὲς ἀκτὲς τοῦ Βοσπόρου καὶ τὰ πανέμορφα Πριγκιπόνησα, διακρίνουμε τὰ ὀνόματα τῶν δημιουργῶν, ὅλα ἑλληνικά. Βασίλης Κουρεμένος, Λύσανδρος Καυταντζόγλου, Βασιλάκης Ἰωαννίδης, Κωνσταντῖνος Κυριακίδης, Περικλῆς Φωτιάδης εἶναι μερικοὶ ἀπὸ τοὺς πρωταγωνιστὲς τῆς ἑλληνορθόδοξης κοινότητας ποὺ δὲν παραλείπει ποτὲ νὰ ἀφήσει τὸ ἀποτύπωμά της ἂπ΄ὅποια γῆ τῆς οἰκουμένης περάσει. Οἱ ρωμιοὶ ἀρχιτέκτονες ὅμως, ἀποτέλεσαν ἕνα πολὺ σημαντικὸ κομμάτι τῆς ἱστορίας τοῦ ἀρχιτεκτονικοῦ τοπίου τῆς Πόλης. Εἰσήγαγαν νέους ἀρχιτεκτονικοὺς τύπους κτιρίων καὶ μορφολογικὰ πρότυπα, προσδίδοντας τὰ χαρακτηριστικά του νεοκλασσικοῦ καὶ εὐρωπαικοὺ προσανατολισμοῦ. Ἡ βούληση τῆς ρωμαίικης κοινότητας νὰ συνεχίσει τὴν παρουσία τῆς μέσα ἀπὸ τὴ δράση της στὶς τέχνες, τὰ γράμματα, τὸ ἐμπόριο καὶ τὴν οἰκονομία, καθρεφτίζεται ἔντονη στὴν διαμόρφωση τοῦ ἀστικοῦ τοπίου, ἐνῶ τὰ ὀνόματά της διακρίνονται στὶς γωνίες τῶν κτιρίων μεταξὺ ἰσογείου καὶ πρώτου ὀρόφου συνήθως. Γενικά, οἱ μεταρρυθμίσεις στοὺς τομεῖς τῆς διοίκησης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς παιδείας καὶ τῆς οἰκονομίας, βασίστηκαν σὲ μεγάλο βαθμὸ σὲ μὴ μουσουλμανικὲς ἐθνότητες ἐκείνη τὴν ἐποχή, πράγμα ποὺ διευκόλυνε πολὺ τὸν ἐκσυγχρονισμὸ τῆς Πόλης. Καθὼς οἱ Εὐρωπαῖοι ἀναζητοῦσαν νὰ βρίσκουν στὴν Πόλη κτίσματα ἀνάλογα μὲ τῆς Εὐρώπης, οἱ Ἕλληνες ποὺ γνώριζαν ταυτόχρονα καὶ ξένες γλῶσσες, ὑπῆρξαν πολύτιμοι γιὰ τὴν συμβολή τους στὴν δυτικοποίηση τῆς ὀθωμανικῆς πρωτεύουσας. Ἀξιοποιώντας κάποια προνόμια ποὺ τοὺς εἶχαν παραχωρηθεῖ ἀπὸ τὸ ὀθωμανικὸ κράτος τότε, ἀποδείχτηκαν πολὺ χρήσιμοι μὲ τὶς ἱκανότητές τους.
Ἡ ἰδέα ν΄ἀναδειχτοῦν οἱ τομεῖς ἐκεῖνοι στοὺς ὁποίους οἱ Ρωμιοὶ τῆς Πόλης διέπρεψαν, ξεκίνησε ἀπὸ τὸν Σύνδεσμο Ἀποφοίτων Ζωγραφείου σὲ συνεργασία μὲ τὸν Ὀργανισμὸ Istanbul 2010 Πολιτιστικὴ Πρωτεύουσα τῆς Εὐρώπης. Ἡ ἔκθεση ποὺ διοργανώθηκε, συγκέντρωσε φωτογραφικὸ ὑλικό, κὰρτ ποστάλ, πρωτότυπα σχέδια, φωτογραφίες καὶ βιογραφικὰ τῶν δημιουργῶν. Τὸν περασμένο Νοέμβριο στὴν αἴθουσα τοῦ Πανεπιστημίου Καλῶν Τεχνῶν Μιμὰρ Σινᾶν, τὸ εὐρὺ κοινὸ τὴν εἶδε γιὰ πρώτη φορά, ἐνῶ τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 2011, ξεκίνησε τὴν περιοδεία τῆς ἐκτὸς Τουρκίας, μὲ πρῶτο σταθμὸ στὴ Θεσσαλονίκη. Μέχρι τὶς 30/5 ποὺ παρουσιάστηκε στὸ Μουσεῖο τῆς Πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, ἐκτιμᾶται ὅτι τὴν εἶχαν ἐπισκεφτεῖ περὶ τὰ 7500 ἄτομα σὲ Ἑλλάδα καὶ Τουρκία. Θὰ παραμείνει ὡς τὶς 10 Ἰουλίου, δίνοντας τὴν εὐκαιρία στὸν κόσμο νὰ γνωρίσει καὶ νὰ θυμηθεῖ ὅτι οἱ 57 δημιουργοὶ 104 γνωστῶν κτιρίων ποὺ ἴσως κάποτε θαύμασε στὴν Πόλη, προέρχονται ἀπὸ τοὺς Ρωμιούς της. Καὶ ἀξίζει νὰ ἀναφέρουμε ὅτι στὴν προσπάθεια ποὺ κάνει ἡ σημερινὴ Τουρκία νὰ λάβει ὄψη καὶ χαρακτηριστικὰ δυτικοῦ κράτους, ἡ ρωμαίικη κοινότητα θὰ μποροῦσε νὰ ἀποδειχτεῖ καὶ πάλι πολύτιμη. Ἡ ἀλήθεια βέβαια εἶναι πὼς οἱ Ρωμιοὶ τῆς Πόλης σήμερα ἔχουν ἀπελπιστικὰ συρρικνωθεῖ κυρίως μετὰ τὶς μαζικὲς ἀπελάσεις τοῦ 1955 καὶ τοῦ 1964, ἀλλὰ ὅπως ἐξηγοῦν οἱ ἴδιοι, ἐπιθυμοῦν νὰ συμβάλουν στὸν διάλογο γιὰ τὴν προσέγγιση Ἑλλάδας-Τουρκίας. Δράσεις ὅπως ἡ διοργάνωση αὐτῆς τῆς ἔκθεσης, στὴν ὁποία συνέδραμαν μὲ κέφι Ἕλληνες καὶ Τοῦρκοι, ἴσως ὑπόσχεται κάτι θετικὸ γιὰ τὸ μέλλον. Στὶς 25/6, ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, τίμησε μὲ τὴν παρουσία τοῦ τὴν ἔκθεση σὲ εἰδικὴ ἐκδήλωση ποὺ διοργάνωσε τὸ Μουσεῖο τῆς Πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, τονίζοντας ὅτι "τέτοια γεγονότα, ἀναπτερώνουν τὶς ἐλπίδες γιὰ τὴν πολιτισμικὴ προσέγγιση τῶν δύο λαῶν, δεδομένου ὅτι ὁ πολιτισμὸς εἶναι πανανθρώπινο ἀγαθό."
τῆς Ἐλίνας Γαληνοὺ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου