Ἡ ὑπόθεση Βατοπαιδίου εἶναι ἡ ἀρχή της ἀντὶ-ἐκκλησιαστικής πολιτικῆς

Τοῦ Σπύρου Μπαζίνα
Θὰ ἤθελα νὰ τονίσω σύντομα δύο σημεῖα. Τὸ πρῶτο εἶναι ὅτι ἡ ὑπόθεση τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου δὲν εἶναι θέμα δευτερεῦον ποὺ ἀφορᾶ μόνο τὸ Βατοπαίδι καὶ τοὺς φίλους του, ἀλλὰ μᾶς ἀφορᾶ ὅλους. Καὶ τὸ δεύτερο εἶναι ὅτι ἡ ὑπόθεση αὐτὴ εἶναι ἡ ἀρχὴ (ἡ ἡ συνέχεια), καὶ ὄχι τὸ τέλος, μίας συγκεκριμένης ἀντὶ-ἐκκλησιαστικῆς πολιτικῆς.

Τὸ ὅτι ἡ ὑπόθεση τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου δὲν ἀφορᾶ μόνο τὸ Βατοπαίδι καὶ τοὺς φίλους του, ἀλλὰ ὅλο τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ τὴν Ὀρθοδοξία, εἶναι πλέον γνωστό. Ἡ κατασυκοφάντηση μίας μεγάλης καὶ ἱστορικῆς ἁγιορείτικης Μονῆς ὑπονομεύει στὴν συνείδηση τοῦ κόσμου ὅλο τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ τὴν Ἐκκλησία. Ἡ παρουσίαση τῆς ὑπεράσπισης τῶν δικαίων μίας Μονῆς, ποὺ εἶναι καθῆκον τῶν Μοναχῶν, ὡς ἀνήθικης πράξης (ἴδιας ἀπαξίας μὲ τὸν χρηματισμὸ δημοσίων λειτουργῶν ἀπὸ τὴν Siemens) ἀφαιρεῖ ἀπὸ τὰ κοινόβια τὸ δικαίωμα νὰ ἐπιζήσουν ὡς κοινόβια. Ἡ προσπάθεια νὰ εὐτελισθοῦν οἱ παλαιότατοι τίτλοι ἰδιοκτησίας σείει τὰ θεμέλια της ὑλικῆς ὕπαρξης ὅλων τῶν...

Πατριαρχείων. Αὐτὸ τὸ ἀποτέλεσμα προέκυψε ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς προθέσεις τῶν ποικίλων ἐπικριτῶν τοῦ Βατοπαιδίου (ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους ἤσαν, ἄθελά τους, καὶ πολλοὶ καλόπιστοι). Δὲν κάνω δηλαδὴ κριτικὴ προθέσεων ἡ συνομωσιολογία, ἀλλὰ κρίνω ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος (ἀφοῦ μπροστὰ στὸ ἀντὶ-ἐκκλησιαστικὸ κλίμα ποὺ δημιουργήθηκε ὅλα τὰ ἄλλα σχετικὰ μὲ τὴν πρακτικὴ ἡ νομικὴ πλευρὰ τῆς ὑπόθεσης ἦρθαν στὸ περιθώριο).

Εἴτε τὸ ἐπεδίωξαν εὐθέως ἡ ἁπλὰ τὸ ἀποδέχτηκαν, εἴτε ὄχι, οἱ ἐπικριτὲς τοῦ Βατοπαιδίου ἐξυπηρέτησαν τὰ σχέδια τῶν ὀπαδῶν τῆς θεωρίας γιὰ τὴν σύγκρουση τῶν πολιτισμῶν τοῦ Σάμιουελ Χάντιγκτον (ποὺ ἐπιδιώκουν νὰ θέσουν τὴν Ὀρθοδοξία στὸ περιθώριο ὡς ἐχθρικὴ δύναμη πρὸς τὴν δύση καὶ τὴν παγκοσμιοποίηση) καὶ τοῦ “διαφωτισμοὺ” (ποὺ διώκει τὴν Ὀρθοδοξία ἀφοῦ τὴν ἐξισώσει μὲ τὸν σκοταδισμὸ τοῦ δυτικοῦ μεσαίωνα).

Τὸ ὅτι ἡ ὑπόθεση τοῦ Βατοπαιδίου δὲν ἦταν τὸ τέλος αὐτῆς της ἀντὶ-ἐκκλησιαστικῆς πολιτικῆς εἶναι αὐτονόητο ἀφοῦ «ἑνὸς κακοῦ γενομένου χίλια ἕπονται» (ἱστορικά, ἡ ἐκκλησιαστικὴ κρίση φέρνει τὴν ἐθνικὴ κρίση, καὶ ἡ μία κρίση φέρνει τὴν ἄλλη μέσα σὲ ἕνα φαῦλο κύκλο). Φαίνεται ὅμως σαφῶς καὶ ἀπὸ τὴν προσπάθεια τῆς σημερινῆς κυβέρνησης (ποὺ ἔχει καὶ διεθνῆ αἴτια καὶ προεκτάσεις ποὺ ἔχουν νὰ κάνουν μὲ τὸ μνημόνιο, καὶ ὄχι μόνο) νὰ ἀφαιρέσει ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία (καὶ τὸ Ἅγιον Ὅρος) ἐκεῖνα τὰ ὑλικὰ μέσα ποὺ ἀπαιτοῦνται ὥστε ἡ Ἐκκλησία νὰ ἐπιτελέσει τὸ ἔργο της, μὲ τὸ εὐλογοφανὲς ἐπιχείρημα ὅτι καὶ ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ συνεισφέρει γιὰ νὰ ξεπεραστεῖ ἡ κρίση. Ἔχει τὸ θράσος δηλαδὴ τὸ σαθρὸ πολιτικὸ σύστημα νὰ ὑποδεικνύει στὴν Ἐκκλησία τὸ ἔργο ποὺ κάνει ἀπὸ τὴν ἵδρυση τῆς (κατὰ τὸ «ἔλα παππού μου νὰ σοὺ δείξω τὰ ἀμπελοχώραφά σου»)! Καὶ ὑποκρύπτει ὅτι, ἂν τὸ Δημόσιο ἀφαιρέσει καὶ τὰ τελευταία ὑλικὰ μέσα ποὺ ἀπέμειναν στὴν Ἐκκλησία, αὐτὰ τὰ μέσα θὰ χρησιμοποιηθοῦν γιὰ νὰ ἀνακουφιστεῖ ὁ χειμαζόμενος λαὸς τόσο ὅσο καὶ τὰ ἄλλα τὰ ὁποία ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἤδη δώσει στὸ Δημόσιο! Τεχνηέντως δὲ ἀποσιωπᾶται ὁ κίνδυνος ὅτι αὐτὰ τὰ μέσα θὰ χαθοῦν στὸν βωμὸ τοῦ μνημονίου, ἀποτελοῦν δηλαδὴ νέο χαράτσι στὸν φτωχό, στὸν πολύτεκνο, στὸν χαμηλόμισθο καὶ στὸν χαμηλοσυνταξιοῦχο ποὺ στηρίζεται στὴν Ἐκκλησία.

Ἰσχυρίζονται μερικοὶ ὅτι τὰ μέσα αὐτὰ ἀνήκουν στὸν λαό. Συμφωνῶ, μὲ μία διάφορα ὅμως. Ἀνήκουν στὸν λαὸ ποὺ εἶναι μέλος τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὰ τὰ μέσα δόθηκαν στὴν Ἐκκλησία ἀπὸ μέλη της, ὄχι ἀπὸ ἀλλόδοξους ἡ ἀλλόθρησκους (ἂν καὶ χρησιμοποιοῦνται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ὑπὲρ ὅλων, χωρὶς διακρίσεις). Σὲ αὐτὸν τὸν λαὸ ἀνήκουν ποὺ τὰ ἐμπιστεύεται ἀκόμη στὴν ἱεραρχία, καὶ ὄχι στὴν πολιτικὴ ἡγεσία.

Ἰσχυρίζονται κάποιοι ἄλλοι ὅτι πρέπει νὰ περικοποῦν οἱ μισθοὶ τῶν κληρικῶν, ὅπως καὶ τῶν ἄλλων δημοσίων ὑπάλληλων καὶ λειτουργῶν, ἡ ἀκόμη καὶ νὰ χωριστεῖ ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τὸ Κράτος. Καὶ πάλι συμφωνῶ. Μὲ μία διαφορὰ καὶ πάλι. Νὰ περικοποῦν οἱ μισθοὶ ἡ νὰ χωριστεῖ ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τὸ Κράτος, ὅμως ἀφοῦ ἐπιστραφεῖ πρῶτα στὴν Ἐκκλησία ἡ περιουσία ποὺ δόθηκε στὸ Δημόσιο γιὰ νὰ ἀναλάβει αὐτὴ τὴν μισθοδοσία ἡ γιὰ νὰ στηθεῖ τὸ Κράτος (πραγματικότητα ποὺ ἄθελά τους ἀπέκρυψαν οἱ ἱεράρχες ἐκεῖνοι ποὺ δήλωσαν ὅτι ἐπιστρέφουν τὸν μισθό τους στὸ Δημόσιο, ἐνῶ ὄφειλαν νὰ τὸν ἐπιστρέψουν στὴν Ἐκκλησία).

Εἶναι συνειδητὴ ἡ προσπάθεια τῆς κυβέρνησης ἡ ὅλων αὐτῶν ποῦ ἐγείρουν αὐτοὺς τοὺς ἰσχυρισμοὺς (ἡ ἦταν συνειδητὴ ἡ ἐνέργεια τῶν σταυρωτῶν του Κυρίου); Δὲν εἶναι ἐκεῖ τὸ θέμα. Δὲν γίνεται δίκη προθέσεων (καὶ τὸ «ἅφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιούσι» εἶναι δεδομένο). Τὸ ἀποτέλεσμα μετρᾶ. Ἡ κυβέρνηση κάνει πολλὰ ποὺ τῆς ἐπιβάλλονται. Καὶ οἱ συνειδητοὶ ὀπαδοὶ τοῦ Χάντιγκτον ἡ τοῦ διαφωτισμοῦ εἶναι μία μικρὴ μειοψηφία, μειοψηφία ὅμως δυναμικὴ ποὺ σαφῶς ἐπηρεάζει τὶς ἐξελίξεις. Ἡ ζημιὰ ποὺ γίνεται, συνειδητὰ ἡ ἀσυνείδητα (μὲ τὰ χαμόγελα καὶ μὲ τὸ «σεῖς καὶ μὲ τὸ σᾶς») μετρᾶ.

Ἐν γνώσει ὅλων τῶν ἀνωτέρω, μὲ τὸν προσήκοντα σεβασμό, θὰ ἤθελα νὰ ἐκφράσω τὴν εὐχὴ ἡ σεπτὴ Ἱεραρχία νὰ λάβει ἄμεσα (ἂν δὲν ἔχει ἤδη λάβει) ὅλα ἐκεῖνα τὰ μέτρα ποὺ ἀπαιτοῦνται ὥστε νὰ προστατευτοῦν τὰ ὑλικὰ μέσα τῆς Ἐκκλησίας. Διαφορετικὰ φοβοῦμαι θὰ ἔχει μεγάλη εὐθύνη καὶ θὰ εἶναι ὑπόλογη ἔναντί του κυρίου αὐτῆς τῆς περιουσίας, δηλαδὴ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἡ συζήτηση σὲ ἐπιτροπὲς εἶναι καλὴ (ἂν καὶ ὑπάρχει ὁ κίνδυνός του νὰ εἶναι προσχηματική, στάχτη στὰ μάτια, ὡς γίνεται συνήθως, ἡ μέρος τῆς τακτικῆς του «γέλα μὲ νὰ σὲ γελῶ, νὰ περνοῦμε τὸν καιρό»). Ὅμως, παράλληλα ἂς λάβουμε καὶ τὰ ἀπαραίτητα μέτρα (κατὰ τὸ «καὶ τοῦτο ποιεῖν κακεῖνο μὴ ἀφιέναι») γιὰ νὰ μὴ βρεθοῦμε σύντομα πρὸ τετελεσμένων γεγονότων. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ ληφθοῦν ἄμεσα ὅλα ἐκεῖνα τὰ ἀσφαλιστικὰ μέτρα ποὺ ἀπαιτοῦνται, συμπεριλαμβανόμενης καὶ τῆς μεταφορᾶς τῶν ἀποθεματικῶν τῶν ἐκκλησιαστικῶν ΝΠΔΔ καὶ τῶν ναῶν σὲ ἄλλα νομικὰ πρόσωπα ὥστε νὰ μὴ «δεσμευτοῦν» ἀπὸ τὸ Δημόσιο καὶ χαθοῦν ἀφοῦ μετατραποῦν σὲ ὁμόλογά του Δημοσίου, ἀλλὰ καὶ τῆς προσφυγῆς στὰ ἑλληνικὰ καὶ εὐρωπαϊκὰ δικαστήρια, ἀλλὰ καὶ σὲ διεθνεῖς ὀργανισμοὺς καὶ φίλες ὀρθόδοξες δυνάμεις τουλάχιστον ὅσον ἀφορᾶ τὰ Μοναστήρια τους στὸ Ἅγιον Ὅρος. Σήμερα (ἂν ὄχι χθές), ὄχι αὔριο. Οἱ καιροὶ οὐ μενετοί.

Βέβαια, ἀφοῦ κάνουμε τὸ καθ’ ἠμᾶς, παραμένουμε ἀκλόνητοι στὴν πίστη μας ὅτι ὅσο διάφοροι περίεργοι κύκλοι (οἱ ὁποῖοι, οὕτως ἡ ἄλλως, «οὐκ οἴδασι τί ποιούσι») σταυρώνουν τὴν Ἐκκλησία, τόσο ἡ Ἐκκλησία δοξάζεται, ἀφοῦ ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ δόξα καὶ τὸ ἀήττητον τρόπαιον τῆς Ἐκκλησίας.

Βατοπαίδι